საქორთუო
| საქორთუო საქართველო საქორთუო |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| დევიზი: ძალა ერთობაშია | ||||||
| ჰიმნი: საქორთუოშ სახენწჷფო ჰიმნი „თავისუფლება“ |
||||||
 |
||||||
| ნანანოღა |  ქართი / | |||||
| უდიდაში ნოღა | ქართი | |||||
| ოფიციალური ნინა(ეფი) | ქორთული აფხაზური 1 [1] |
|||||
| თარობა | გვერდო საპრეზიდენტო სისტემა | |||||
| - | პრეზიდენტი | სალომე ზურაბიშვილი | ||||
| - | პრემიერ-მინისტრი | ირაკლი ღარიბაშვილი | ||||
| - | პარლამენტიშ დუდმახვენჯი | შალვა პაპუაშვილი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | გვალო | 69 700 კმ2 (121-ა) | ||||
| მახორობა | ||||||
| - | 2016 ფასებათ | 3 720 400 კოჩი[2] (131-ა) | ||||
| - | მეჭედალა | 65,1 კოჩი/კმ² 2 57,5 3 ად/კმ2 (113-ა) |
||||
| ედპ (ჸუპ) | 2016 ფასებათ | |||||
| - | გვალო | $35.6 მილიარდი[3] (117-ა) | ||||
| - | ართ მახორუშე | $9500 | ||||
| აგი (2014) | 0.754 (76-ა) | |||||
| ვალუტა |  ლარი 4 (GEL) |
|||||
| ბორჯიშ ორტყაფუ | UTC+04:00[4] | |||||
| Internet TLD | .ge | |||||
| ოტელეფონე კოდი | +995 | |||||
|
1აფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკას ხოლო რე აფხაზური ნინა. |
||||||
საქორთუო (ქორთ.: საქართველო) — ქიანა ევრაზიას, კავკაციას, უჩა ზუღაშ ბჟაეიოლშე. ოორუეშე უხურგანს რუსეთიშ ფედერაცია, ობჟათეშე — სომხეთი დო თურქეთი, ბჟაეიოლშე — აზერბაიჯანი დო ბჟადალშე — უჩა ზუღა. საქორთუოს ოხორანს 3 713 804 კოჩი (2014). საქორთუოშ ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა რე ქართი. ქიანაშ ოფიციალური ნინა რე ქორთული (აფხაზეთის აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო). საქორთუო ტრანსკონტინენტური ქიანა რე დო ევროპა-აზიაშ სანძღოს იდვალჷ, მარა სოციალურო დო კულტურულო ევროპაშ ნორთი რე.
საქორთუოშ ასეიანი ტერიტორია ჯვეში ქუაშ ხანშე მოჸუნაფილი ირო დოხორელი რდჷ. კლასიკურ ანტიკური ხანს თაქ გოპეულუ მაართა ქორთულ სახენწჷფოეფქ: კოლხეთიქ დო იბერიაქ. თენა რდჷ გიოჭყაფალი ართამი ქორთული კულტურაშ დო სახენწჷფოშ. ქირსიანობა სახენწჷფო რელიგიათ მაანთხა ოშწანურას აღიარეს ბჟაეიოლ საქორთუოს, მარა თაქი თე რელიგიაქ დიო ხოლო მაართა ოშწანურაშე გისჷმუ. ქიანაქ ართამ მონარქიათ გინირთჷ 1008 წანას. იმპერიულ რუსეთიქ ქორთული დიხეფი მოზოგ-მოზოგო მიდეღჷ 1801-1866 წანეფს. რუსეთიშ რევოლუციაშ უკული საქორთუოქ კჷნ ზოხორინელ, დემოკრატიულ სახენწჷფოთ გინირთჷ, მარა ახალი დუდიშული ქიანა ხვალე სუმ წანას ქორდჷ (1918 - 1921). 1921 წანას საქორთუოქ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუშ ნორთო გჷნირთჷ. 1991 წანას ქიანაქ ზოხორინალა მიიღჷ დო ამდღარშახ ზოხორინელი რე.
ქიანაშ ჯოხოდვალა
ქიანაშ ჯოხო „საქორთუო“ მოურს „ქართ“ ქოქიშე, მუთ მერსხილი რე უჯვეშაშ ოტომე ჯოხოშა - „ქართუ“, „კარდუ“,
- ოფიციალური - საქორთუო
- მასქერული - საქართველო
- 1918-1921 წანეფს ქიანას ჯოხოდჷ „საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა“. 1990-1995 წანეფს - „საქორთუოშ რესპუბლიკა“. ქიანაში კოდი რე GE.
გეოგრაფია
საქორთუო ევროპაშ დო აზიაშ ოკართაფუს, კავკაციას იდვალჷ. ბჟადალშე უხურგანს უჩა ზუღა, ოორუეშე - რუსეთი, ბჟაეიოლშე - აზერბაიჯანი დო ობჟათეშე თურქეთი დო სომხეთი.
საქორთუო თი უჯვეშაშ ოტრანსპორტე ოთხშარააკართუს იდვალჷ, ნამუთ მიორსხუანდჷ დო მიორსხუანს ოორუეშ დო ობჟათეშ, ბჟადალუშ დო ბჟაეიოლიშ ქიანეფს. თე შარას გინმიშჷ ევროპა-აზიაშ მიმარსხუაფალი ოტრანსპორტე მაგისტრალი - ჯვეში აბრეშუმიშ შარა.
- ტერიტორია - ქიანაშ ფართობი რე 69 700 კვ.კმ. თანჯეფიშ სიგჷნძა - 1771 კმ.
- ორთა - საქორთუო, მუჭოთ ედომუშამი კავკაცია ანდა გვალათ რე გიშაგორილი დო უმოსო ლაკადა დიხა რე.
- ორთაშობური რესურსეფი: ტყალეფი, ჰიდროენერგია, მანგანუმი, რკინაში მადენი, ლინჯი, მორჩილი მუდანობათ ქუანოშქერი დო ნაფთობი, გვალაში დო ზუღაში კლიმატური კურორტეფი.
- ქიანაში უდიდაში ნოღეფი
- ქართი -ოხორანს 1 108 717 კოჩი
- ბათუმი -ოხორანს 152 839 კოჩი
- ქუთეში -ოხორანს 147 635 კოჩი
- რუსთავი -ოხორანს 125 103 კოჩი
- სოხუმი -ოხორანს 62 914 კოჩი
შხვა დიდი ნოღეფი:
- გორი -ოხორანს 48 143 კოჩი
- ზუგდიდი -ოხორანს 42 998 კოჩი
- ფუთი -ოხორანს 41 465 კოჩი
- თელავი -ოხორანს 19 629 კოჩი
დო შხვა...
საქორთუო ო.გ. 41o071 დო 43o351 დო ბ.გ. 40o041 დო 46o441-ს იდვალუაფუ.
სახენწჷფო
საქორთუო ოპარლამენტე რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოში მადუდე რე პრეზიდენტი, ნამუთ სხუნუშ ხეშუულაფაშ მანჯღვერჷთ რე. თარობაშ მადუდე - პრემიერ-მინისტრი. ქიანაშ უმაღალაშ კანონმადვალუ ორგანო რე ართპალატამი პარლამენტი (235 მაკათური), ნამუთ ოთხ წანამოწანას ართიშახ ითირუ პროპორციული დო მაჟორიტარული სისტემათ.
- ნანანოღა - ქართი
- ოფიციალური ნინა - ქორთული, აფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკას აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო.
- ერუანული დღახუ - 26 მესი (1918), სახენწჷფობური დუდიშულაშ დღა.
საქორთუოშ თანჯეფი
ოსქჷრონე თანჯა საქორთუოშ ოორუე-ბჟადალუ ნოწილს, დაბა ლესელიძეწკჷმა იჭყაფუ. უკული თინა მეჸუნს ფსოუს, ნამუთ ოდუდეს გვალა აგეფსთაწკჷმა ეჭოფუნს. საქორთუოშ ოორუე თანჯა უმოსო მეჸუნს კავკასიონიშ თარ წყარგმართალ ქჷნდჷრს. გვალა ვაციკფარსიშე გვალა შავიკლდეშა საქორთუოშ თანჯა გეჸუნს წყარგმართალი ქჷნდჷრიშ ოორუეშე გვალა მყინვარწვერს დო გვერდით ქჷნდჷრს. ბჟაეიოლი თანჯა იჭყაფუ გვალა ტინოვროსოშე, გიმურს ალაზანიშ ვეშა, მეუნს წყარმალ ალაზანს, სოიშახ 1 კმ ვადოსქიდუ მინგეჩაურიშ წყაროთხილუწკჷმა წყარმალიშ კათაფაშა. საქორთუოშ ობჟათე თანჯა იჭყაფუ უჩა ზუღაწკჷმა, ოფუტე სარფის. თანჯა დიო მეჸუნს, უკული კვათჷნს ლაზისტანიშ ქჷნდჷრიშ ოორუე ნოწილს, მეჸუნს შავშეთის დო კჷნ კვათუნს არსიანიშ ქჷნდჷრს, ჯავახეთიშ რეგიონიშ დო სომხეთიშ ვულკანურ გვალონას, ლოქიშ ქჷნდჷრს, წყარმალ მტკვარს დო იორიშ გაბარს.
ისტორია
ქოძირით თარი სტატია საქორთუოშ ისტორიაშენი
საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხა (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).
1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.
1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.
1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.
დემოგრაფია
2014 წანაშ ინფორმაციათ, ოფიციალურო საქორთუოს ოხორანს 3 713 804 მენოღალე:
- ქორთუეფი – 86,8 %
- აზერბაიჯანარეფი – 6,3 %
- სომეხეფი – 4,5 %
- რუსეფი – 0,7 %
- ოსეფი – 0,4 %
დო შხვა.
ტერიტორიული მონწყუალა
ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.
| საქორთუოშ რეგიონეფი | ||
|---|---|---|
| № | რეგიონი | ნანანოღა |
| 1 | აფხაზეთიშ ავტონომიური რესპუბლიკა | სოხუმი |
| 2 | სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი | ზუგდიდი |
| 3 | გურიაშ აკანი | ოზურგეთი |
| 4 | აჭარაჭ ავტონომიური რესპუბლიკა | ბათუმი |
| 5 | რაჭა-ლეჩხუმიშ დო თუდოლენი შონეშ აკანი |
ამბროლაური |
| 6 | იმერეთიშ აკანი | ქუთეში |
| 7 | სამცხე-ჯავახეთიშ აკანი | ახალციხე |
| 8 | დინოხოლენი ქართლიშ აკანი | გორი |
| 9 | მცხეთა-მთიანეთიშ აკანი | მცხეთა |
| 10 | თუდოლენი ქართლიშ აკანი | რუსთავი |
| 11 | კახეთიშ აკანი | თელავი |
| 12 | ქართი | ქართი |
დემოგრაფია
1989 წანაშ ეჭარუათ საქორთუოშ მახორობა 5 443 000 კოჩი რდჷ, 2002 წანაშო - 4 601 500. მუჭოთ რჩქჷნი, საქორთუოშ მახორობაქ 13 წანაშ დინოხოლე ართი ნოხუთალით მირკჷ. ეკონია პერიოდეფს საქორთუოს მოხვალამირ რთულ პოლიტიკურ მოლინეფქ დო მონკა სოციალურ-ეკონომიკურ კრიზისიქ გჷმიჭანუ საქორთუოშ მახორობაშ ოგჷნაფალი ნორთიშ გუშულა თანჯეფსგალე. თეწკჷმა, მირკჷ დაბადებაქ დო ქჷმიძინჷ ღურუამობაქ დო ქიანაქ მონკა დემოგრაფიულ სიტუაციას ქინოლჷ. მუთ ოწაწჷ ქორთუეფს, 1989 წანას რდჷ 3 787 000 კოჩი, მუთ საქორთუოშ მახორობაშ 70,1 %-ს აკმადგინანდჷ. 2002 წანას ქორთუეფიშ მუდანობა აკმადგინანდჷ 3 661 000 კოჩის, მუთ ქიანაშ მახორობაშ 83,8 % რდჷ.
2006 წანაშ ოფიციალური მუნაჩემეფიშ მეჯინათ, საქორთუოშ ცენტრალურ ხეშუულობაშ კონტროლირებად ტერიტორიას დოხოლაფირო 4 661 473 კოჩი, ოხორანს. მახორობაშ ძინაშ ტემპი აკმადგინანს 0,74 %-ს.
- ეთნიკური აკოდგინალა (საქორთუოშ 2014 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): ქორთუეფი — 86,8 %, აზერბაიჯანარეფი — 6,3 %, სომეხეფი — 4,5 %, რუსეფი — 0,7 %, ოსეფი — 0.4 %, იეზიდეფი — 0,3 %, უკრაინალეფი — 0,2 %, ქისტეფი — 0,2 %, ბერძენეფი — 0,2 % დო შხვეფი;
- რელიგიური აკოდგინალუა (უმოსო საქორთუოშ 2014 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): მართლმადიდებელი ქირსიანეფი — 83,4 %, მუსლიმანეფი — 10,7 %, სომეხი გრიგორიანალეფი — 2,9 %, კათოლიკეეფი — 0,5 %, იეზიდეფი – 0,2 % დო შხვეფი.
- დიდი ნოღეფი: ქართი — 1 108 717, ბათუმი — 152 839, ქუთეში — 147 635, რუსთავი — 125 103, სოხუმი — 62 914, გორი — 48 143, ზუგდიდი — 42 998, ფუთი — 41 465, ცხინვალი — 30 432.
| № | ნოღა | აკანი | მახორობა | № | ნოღა | აკანი | მახორობა | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ქართი | ქართი | 1 108 717 | 10 | სამტრედია | იმერეთი | 25 318 | |
| 2 | ბათუმი | აჭარა | 152 839 | 11 | ხაშური | დინოხოლენი ქართლი | 26 135 | |
| 3 | ქუთეში | იმერეთი | 147 635 | 12 | სანაკი | სამარგალო-ჟიმოლენი შონე | 21 596 | |
| 4 | რუსთავი | თუდოლენი ქართლი | 125 103 | 13 | ზესტაფონი | იმერეთი | 20 814 | |
| 5 | სოხუმი | აფხაზეთი | 62 914 | 14 | მარნეული | თუდოლენი ქართლი | 20 211 | |
| 6 | გორი | დინოხოლენი ქართლი | 48 143 | 15 | თელავი | კახეთი | 19 629 | |
| 7 | ზუგდიდი | სამარგალო-ჟიმოლენი შონე | 42 998 | 16 | ახალციხე | სამცხე-ჯავახეთი | 17 903 | |
| 8 | ფუთი | სამარგალო-ჟიმოლენი შონე | 41 465 | 17 | ქობულეთი | აჭარა | 16 546 | |
| 9 | ცხინვალი | დინოხოლენი ქართლი | 30 432 | 18 | ოზურგეთი | გურია | 14 785 |
| ათე სტატია რე ნორთი სერიაშე საქორთუოშ ისტორია | |
|---|---|
 | |
| უჯვეშაში ისტორია | |
| დიაოხიშ ომაფე | |
| კოლხეთიშ ომაფე | |
| იბერიაშ ომაფე | |
| ლაზიკა-ეგრისიშ ომაფე | |
| ჯვეში დო ახალი ისტორიეფი | |
| ტაო-კლარჯეთიშ ომაფე | |
| აფხაზეთიშ ომაფე | |
| ჰერეთიშ ომაფე | |
| ქართლიშ ომაფე | |
| კახეთიშ ომაფე | |
| იმერეთიშ ომაფე | |
| ქართლ-კახეთიშ ომაფე | |
| სამცხე-საათაბაგო | |
| ართოიანი ქორთული სახენწჷფო | |
| რუსეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუას | |
| უახალაში ისტორია | |
| საქორთუოშ დრ | |
| საქორთუოშ სსრ | |
| საქორთუოშ რესპუბლიკა | |
| საქორთუო | |
საქორთუოშ პორტალი |
ეკონომიკა
ზოხორინელობაშ გუმოცხადებაშე ამდღარშახ იგინძორებუ საბაზარო რეფორმეფი. ეკონომიკაშ თარი დარგეფი რე ოფუტეშ მეურნება (ჩაი, ციტრუსი, ხილი, თამბაქო, ღვინი, მანქანაშკიდანჯალა, მეტალურგია, ჰიდრორესურსეფი.
საბანკო-საფინანსო დო დაზღვიებაშ სისტემეფი
დიდი ქორთუ, ილია ჭავჭავაძე „საადგილმამულო სათავადაზნაურო ბანკიშ“ ხემანჯღვერობაშ პერიოდის, დიო ხოლო 1883 წანაშე გაზეთ ივერიას ობჟინუანს მოშინაფილი ორგანიზაციაშ მუშობაშ შედეგეფს. თენა რდჷ მაართა ქორთული საბანკო-საფინანსო ინსტიტუტიშ მაართა საჯარო წჷმორინაფა.
ამდღა საქორთუოშ ეკონომიკაშ სექტორს მუშენს მუდგაზმარენი ძალიერი კომერციული ბანკი დო ბანკეფიშ ასოციაცია.
- საქორთუოშ ბანკეფიშ ასოციაცია (ქორთ. საქართველოს ბანკების ასოციაცია)
- ბაზის ბანკი
- ბანკი რესპუბლიკა (ბუნა სოსიეტე ჟენერალი)
- ვითიბი
- თიბისი ბანკი
- პროკრედიტბანკი
- საქართველოს ბანკი
- სახალხო ბანკი
- სილქ როუდ ბანკი
- სტანდარტ ბანკი
- ტაოპრივატბანკი
ვასაბანკო საკრედიტო-სადეპოზიტო ორგანიზაციეფი დო საფინანსო-საკრედიტო ხუჯიშდაკინებაშ (მხარდაჭერა) პროგრამეფი:
- „განათლების ერთიანი საკრედიტო კავშირი“
დაზღვიებაშ სისტემა:
- დაზღვევის ასოციაცია
- ალდაგი-ბი-სი-აი
- ჯი-პი-აი ჰოლდინგი
სახენწჷფო ინსტიტუტეფი:
- საქორთუოშ ფინანსეფიშ სამინისტრო
- საქორთუოშ ცენტრალური ბანკი
საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხეთი (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).
1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.
1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.
1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.
ტერიტორიული მონწყუალა
ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.
ქორთული რესურსეფი ინტერნეტის
- საქორთუოშ პრეზიდენტიშ ოფიციალური ვებ-გვერდი
- საქორთუოშ პარლამენტი
- საგალეო საქვარეფიშ სამინისტროშ ვებ-გვერდი
- Civil.ge — საქორთუოშ პოლიტიკური სიახალეეფიშ მაჩინე (მაცნე)
- Internet.ge Archived 2011-10-17 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ტაროსი საქორთუოს[ღურელი რსხილი]
- Грузия online — ახალი ამბეფი დო ანალიტიკური მასალეფი
- კოროცხუაფონი ერკებულიშ ელემენტი
{ქიანაშ მუნაჩემეფი {1} | country flaglink2 | variant = | size = | name = | altlink = მორაგბეეფიშ ერუანული ნაკორობა | altvar = rugby }
- CIA World Factbook Archived 2015-10-16 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. (ინგლ.)
- Caucaz.com — ირმარული სტატიეფი დო რეპორტაჟეფი საქორთუოშე დო ობჟათე კავკასიაშე
- საქორთუეშე ოთხ ნინაშა: ისტორია, კულტურა, აუდიო-ვიდეოთეკა დო შხვა
| |||||||||||
სქოლიოს სიის წინასწარი გადახედვა
- ↑ საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 8
- ↑ Population. კითხირიშ თარიღი: 2 May 2016.
- ↑ World GDP Ranking 2015. კითხირიშ თარიღი: 13 May 2016.
- ↑ საქართველო გადავიდა UTC+4 ზონიდან UTC+3 ზონაში 2004 წლის 27 ივნისს, მაგრამ დაუბრუნდა UTC+4 ზონას 2005 წლის 27 მარტს[1][2].