ჯვეში ეგვიპტე
ჯვეში ეგვიპტე — რდჷ ქიანა აფრიკას ჯვ. წ. 4000-525 წანეფს. თენა რდჷ ართ-ართი მაართა ქიანა მოსოფელს. თიშ ნანანოღა რდჷ მემფისი დო ქაირო. ჯვეში ეგვიპტე ასეიანი ეგვიპტეშ ტერიტორიას რდჷ.
ქიანაშ ჯოხოდვალა
ჯვეში ეგვიპტური, იგივე კოპტურ ნინაშა ქიანას ჯოხოდჷ კემე, ნამუთ მარგალურო ითანგუ მუჭო უჩა დიხა. ქიანაშ გვერდი ჭითა დიხა რდჷ. ჯვეში ეგვიპტეშ ნანანოღა მემფისი რდჷ, მარა ეგვიპტარეფი თე ნოღას ჰიკუპტას უძახჷდეს. (ჰეტ-კა-პტაჰ — მარგალურო შანენს კაპტაჰიშ ჸუდეს). უკული ბერძენეფი თე ჯოხოს — ჰიკაპტას თელ ქიანას უძახჷდეს დო თი დღაშე ჯოხო „ეგვიპტე“.
გეოგრაფია
ჯვეში ეგვიპტე აფრიკაშ ოორუე-ბჟაიოლ თიას მილარდჷ, ასეიანი ეგვიპტეშ არაბულ რესპუბლიკაშ ტერიტორიას. ოორუეშე მუჭოთ ასე, უხურგუნდჷ სქირონაშქა ზუღა, ბჟადალშე ლიბიაშ ტიოზი, ბჟაიოლშე ჭითა ზუღა დო ოჩხანეშე წყარმალუ ნილოსიშ ჭორომეფი. ნილოსი რე ეგვიპტეშ არძაშე უდიდაში წყარმალუ. თენა ოჩხანეშე ოორუეშა მეურს დო სქირონაშქა ზუღას აკათუ. ეკონიას, სოდე თინა ზუღას აკათუნი, უღუ შქვითი ნოჸელა. თე ნოჸელეფი ბერძენეფიშ არზით მუნეფიშ დელტას გჷდჷ, ათეშენი ჯოხო თის ნილოსიშ დელტა. ჯვეშო ქიანაშ ოორუე ნორთის ეგვიპტურო თუდონი ეგვიპტე ჯოხოდჷ, ოჩხანეშ თიას — ჟინი ეგვიპტე.
ფარაონი
ფარაონეფი უდიდაშ როლს ლაჸაფენდეს ეგვიპტარეფიშ რინას. თინეფი რდეს ქიანაშ მაზოჯუეფი დო უმაღალაშ ქურუმეფი. ფარაონი რდჷ კოჩო მოულირი ღორონთი დიხას დო ღორონთი ღურაშ უკული. ლეგენდათ მაართა ფარაონი რდჷ ბჟაშ ღორონთი — რა.
ტერმინი „ფარაონი“ ჟირი ზიტყვაშ აკოძინა რე: „პერ-აა“ მუთ დიდ ჸუდეს შანენს. ფარაონს ქარაგმულო თქუანდესჷნ, თიში ჯოხო სალამუსო რდჷ.