Dient

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Sección d'un dient humán.

O dient (d'o latín < DENTE(M)) ye una pieza anatomica dura, ficata en os uesos maxilars de bels animals gnatostomatos y que tien funcions relacionatas con l'alimentación.

Partis d'un dient

Dients
Tipos de dients

A parti superior d'o dient, visible, que sobreix d'a cheniva se diz corona mientres que o cuello d'o dient ye a zona d'unión d'a corona con a radiz. Ista ancla o dient a l'alveolo dental y ye recubierta por a dentina.

  • Dient propiament dito
    • Esmalte: Cubierta de gran dureza que recubre a corona en un 94% ye feita de material inorganico, ye a parti mas dura de l'organismo
    • Dentina: Por debaixo d'o esmalte d'a corona y d'o cimento d'a radiz. Teixito mas tovo y elastico que no lo esmalte, proteche iste d'as fracturas
    • Cimento dental: Teixito osio sin d'irrigación ni niervos. En un 55% lo forma hidroxiapatita y a resta augua. Ye a parti mas externa d'a radiz dental. En o cimento se i fican os ligamentos periodontals que unen a radiz con o ueso alveolar
    • Polpa dental: Tamién dito niervo, engloba os vasos sanguinios y as terminacions niervosas.
  • Estructuras periodentals
    • Periodonto: conchunto de teixitos que rodeyan o dient que se composa d'a cheniva, o ueso alveolar y o ligament periodontal.

Funcions d'os dients

  • Dichestivas: tallar, mosigar y triturar os alimentos solidos.
  • Prensils: subchectar as presas en animals u obchectos diversos ta elaborar-los en sociedaz prehistoricas u de tecnolochía simpla.
  • Participar en l'articulación de parolas en o luengache oral.

Clasificación d'os dients

  • Incisivos: tallan.
  • Caninos u catirons: esgarran.
  • Premolars: trituran.
  • Molars u caixals: molen.

Denticions

Nino amostrando os suyos dients de leit

Cada especie animal tien o suyo propio patrón de piezas dentals y de creiximiento d'istas. Os humans tienen dos denticions, la una infantil (dita "de leit") y l'atra definitiva, con as radices solidament implantatas en as chenivas. Iste cambio de dients se debe a o creiximiento d'a cavidat bucal, que en naixer no ye prou ampla como ta acullir os dients definitivos.

Vinclos externos


Partis d'o cuerpo humán
Tozuelo Boca (Labio · Luenga · Dient · Caixal) · Caixo · Cara · Cranio · Frent · Mentón · Naso · Orella · Pulso · Uello (Cella · Parpiello · Pestanya) · Variella
Cuello Foyeta · Garganchón
Tronco Abdomen · Anca · Ano · Cul · Esquena · Huembro · Melico · Peito · Renera · Tórax

Aparato reproductor masculín (Escroto · Pene · Testiclo) · Aparato reproductor femenín (Clitoris · Vachina · Vulva)

Extremidatz Brazo:  Abantbrazo · Caniella · Codo · Dido (Anular · Cordial · Currín · Index · Ungla · Pulgar) · Ixalla · Man · Maniquiello
Garra:  Cuixa · Chenullo · Calcanyar · Clavillar · Piet · Seco
Piel Barba · Mostaixa · Cameretas · Pelo · Zoqueta