Əhməd ibn Fədlan

Əhməb ibn Fədlan ibn Abbas ibn Raşid ibn Həmmad (ərəbcə: أحمد بن فضلان بن العباس بن راشد بن حماد) (təq. 879, bilinmir və ya Bağdad^[1] – təq. 960) — Ərəb diplomat və çoğrafiyaçısı.

Əsl vəzifəsi divan katibliyi olan İbn Fədlan 921-923-cü illərdə xəlifə Müqtədir Billah (908-932-ci illər) tərəfindən İslamın təbliği üçün Volqa Bulqarlarının hökmdarı İlteber Almuş xana göndərilən müəllim və fəqihlərdən ibarət heyətə rəhbərlik etmə, xəlifə və vəzirinin məktublarını oxuma, göndərdikləri hədiyələri Almuş xana təqdim etmə vəzifələri verilmiş^[2] Əhməd ibn Fədlan Bağdaddan İranı və Orta Asiyanı keçməklə Volqaboyunadək marşrut qət etmiş və onun bu səyahəti öz əksini «Risalə»sində tapmışdır. "Risalə" əsəri səfirin Volqa - Xəzər və Şimal xalqları ilə bağlı tarix elmi üçün xeyli əvəzsiz qeydləri ilə zəngindir.

Əhməd ibn Fədlan 922-ci ildə о, Vоlqanın sоl sahilinə yеrləşmiş Bulqariyaya gəlir, Ladоqa gölü ətrafında оlur və 923-cü ildə vətənə qiymətli cоğrafi məlumatlarla qayıdır. Fədlan bu əraziləri kəşf еtməsə də Vоlqasahili, Оrta Asiya хalqları və Хəzər dənizinə tökülən çaylar haqqında ətraflı məlumatları ilə sеçilir.

• İran və Xorasan
• Mavəraünnəhr
• Xarəzm
• Türküstan

• Oğuzlar
• Peçeneqlər
• Başqırdlar
• Bulqarlar
• Ruslar
• Xəzərlər

• Ибн-Фадлан "Записка" о путешествии на Волгу
• Ибн Фадлан "Записка" о путешествии на Волгу, pdf - факсимильное воспроизведение издания 1939 года
• Risala: Ibn Fadlan’s embassy to the King of Volga Bulgaria (англ.) Arxivləşdirilib 2017-07-01 at the Wayback Machine
• Ковалевский А. П. О степени достоверности Ибн-Фадлана

1. Ch. M. Fraehn. Die ältesten arabischen Nachrichten über die Wolga-Bulgaren aus Ibn-Foszlan’s Reiseberichte. — "Memoires de L’Academie Imper. Des. Sciences.", VI serie, 1823.
2. Ковалевский А. П. Книга Ахмеда Ибн Фадлана о его путешествии на Волгу в 921—922 гг. Харьков, 1956.
3. Путешествие Ахмеда Ибн-Фадлана на реку Итиль. Казань: 1992