Ваенная дыктатура

Ваенная дыктатура — форма дзяржаўнага кіравання, пры якой уся ўлада належыць вайскоўцам, якія, як правіла, захопліваюць яе ў выніку дзяржаўнага перавароту.

У Лацінскай Амерыцы ваенная дыктатура часцей за ўсё ўяўляе сабою камісію з некалькіх старэйшых генералаў, якую называюць Хунта (ісп.: junta) або Жунта (парт.: junta, рэдка і толькі ў партугаламоўных краінах). Для краін Азіі і Афрыкі больш характэрна аднаасобная дыктатура, якая ўзначальваецца адным чалавекам, які стварае свой культ асобы.

Сучасныя ваенныя дыктатуры

• Паўночная Карэя (з 1998) — Дзяржаўны камітэт абароны абвешчаны вышэйшым органам улады.
• Фіджы (з 2006) — міністр абароны, камандор Фрэнк Мбаінімарама адхіліў прэм’ер-міністра Лайсенія Нгарасэ ад улады і заняў пасаду часовага прэм’ер-міністра.
• ЦАР (з 2013) — паўстанцкія групы на чале з Мішэлям Джатодыя скінулі ўрад Франсуа Базізэ.

Гістарычныя прыклады

• Іспанія (1936—1975) — у грамадзянскай вайне перамаглі нацыяналісты на чале з генералісімусам Франсіскам Франкам, які заставаўся дыктатарам да перадачы ўлады каралю Хуану Карласу I.
• Лівія (1969—2011) — група афіцэраў на чале з палкоўнікам Муамарам Кадафі здзейсніла пераварот, скінула караля Ідрыса I і абвясціла рэспубліку. Падчас Грамадзянскай вайны ў Лівіі Кадафі быў адхілены ад улады і забіты.
• Польшча (1981—1983) — ваеннае становішча была ўведзена генералам Войцехам Ярузельскім у мэтах захавання камуністычнага рэжыму.
• Буркіна-Фасо (1984—1991) — вайскоўцы пад камандаваннем міністра юстыцыі, капітана Блэза Кампаорэ, здзейснілі дзяржаўны пераварот.
• Судан (1989—1993) — войскі пад камандаваннем Амара аль-Башыра здзейснілі дзяржаўны пераварот і скінулі папярэдні ўрад.
• Егіпет (2011—2012) — пасля адстаўкі прэзідэнта Хосні Мубарака, выкліканай падзеямі Арабскай вясны, Вышэйшы савет ўзброеных сіл на чале з фельдмаршалам Махамедам Хусейнам Тантаві узяў уладу ў свае рукі і кіраваў краінай да выбараў 2012, паводле якіх прэзідэнтам стаў цывільны палітык Мухамед Мурсі.

Гл. таксама

• Мілітакратыя