Repùblika Kòreji
ò fanie | ò céchù |
Mòtto: 널리 인간세상을 이롭게 하라 (홍익인간) (Przëniesc zwësk wszëtczim lëdzom) | |
Òficjalny jãzëk | kòrejańsczi |
Stolëca | Seul |
Fòrma państwa | demokracëjô |
Przédnik kraju | Prezident Moon Jae-in |
Szef kraju | Premiéra Hwang Kyo-ahn |
Wiéchrzëzna - całownô - westrzódlądowe wòdë |
107. na swiece 99 274 km² 0,3% |
Lëdztwò - całkowita (2006) - gãscëzna lëdzy |
24. na swiece 48 920 00 492,8 sztatur/km² |
Dëtkòwô jednota | pôłniowòkòrejańsczi won (KRW) |
Czasowô cona | UTC +9 |
Himn | Aegukka (Piésniô miłotë do tatczëznë) |
Kòd ISO 3166 | KR |
Jinternet | .kr |
Aùtowi kòd | ROK |
Telefónowi kòd | +82 |
Repùblika Kòreji (kòr. 대한민국, hanja 大韓民國, MCR. Taehan Min'guk, skr. 한국; 韓國; Han'guk, Pôłniowô Kòreja, ùczëjë apartną wëmòwã) – państwò w Azëji, pôłniowim dzélu Kòrejańsczégò Półòstrowa, jaczé pòwsta pò II swiatowi wòjnie na òbéńdze zajëmniãti przez wòjska USA. Pôłniowô Kòreja òficjalnie mô pretensëje do całowny òbéńdë Kòreji.
Historëjô
Pòd kùńc II swiatowi wòjnë, amerikańsczé ë sowiecczé wòjska òkùpòwôłe pôłniowi ë nordowi partë Kòreji, dzéląc midze sebie półòstrów zdłużą 38 równoleżnika. Nimò òbiecënkù jednegò ë zrzeszonégò kòrejańsczégò państwa, doprowadzële do pòwstania dwóch apartnëch rządów: kòmùnistny nordë ë demòkratnegò pôłnia. Rusczé zarôzkù ùsôdzelë Kim Il-Sunga jakno prémierã Nordowi Kòreji. Wiele Kòrejanów chcało nôrodnegò wëlowaniô przédnika całownégò państwa, kòmùnistë òdcësnële to rzãdanié ë nie ùmòżebile to blokùjąc greńce Nordowi Kòreji. W demòkratny wëbiérkù przédnikã w Pôłniowi Kòreji òstôł Syngman Rhee. Repùblika Kòreji òsta jedinym rządã Kòreji, jaczé zaaprobòwôła w tim czase Òrganizacëjô Zrzëszonëch Nôrodów.
Pòlitika
Pôłniowô Kòreja je repùbliką. Kònstitucëjô państwa òsta ùchwalonô w rokù 1988. Ùstawodôwcza wëszëzna przënôlégô do Nôrodnégò Zgromadzeniô. Głową państwa je prezydenta, welowóny w wòlnych wëbòrach. Wëkònawczą wëszëznã mô rząd z premiérã, chtëren je pòwòłiwóny bez prezydenta.
Partijnô systema
Wielopartijnô systema, nôwikszi cësk mają: Nôrodny Kòngres na rzecz Nowi Pòliticzi (zał. 1995), Wielgô Nôrodnô Partëjô (zał 1990, terné miono òd 1997) a téż Zrzeszenii Liberalni Demòkratowie (zał. 1995).
Ùrzãdny pòdzélk
Pôłniowô Kòreja pòdzélonô je na òsmë prowincëjów, jedną specjalną aùtonomiową prowincëjã, szesc metropòlijów ë jeden gard na specjalnëch prawach.
Miono | Hangeul | Hanja | |
---|---|---|---|
Gard na specjalnëch prawach (Teukbyeolsi) | |||
1 | Seul | 서울특별시 | 서울特別市 |
Metropòlijowi gardë (Gwangyeoksi) | |||
2 | Busan | 부산광역시 | 釜山廣域市 |
3 | Daegu | 대구광역시 | 大邱廣域市 |
4 | Incheon | 인천광역시 | 仁川廣域市 |
5 | Gwangju | 광주광역시 | 光州廣域市 |
6 | Daejeon | 대전광역시 | 大田廣域市 |
7 | Ulsan | 울산광역시 | 蔚山廣域市 |
Prowincëje | |||
8 | Gyeonggi-do | 경기도 | 京畿道 |
9 | Gangwon-do | 강원도 | 江原道 |
10 | Chungcheongbuk-do | 충청북도 | 忠淸北道 |
11 | Chungcheongnam-do | 충청남도 | 忠淸南道 |
12 | Jeollabuk-do | 전라북도 | 全羅北道 |
13 | Jeollanam-do | 전라남도 | 全羅南道 |
14 | Gyeongsangbuk-do | 경상북도 | 慶尙北道 |
15 | Gyeongsangnam-do | 경상남도 | 慶尙南道 |
Specjalnô aùtonomiowô prowincëjô (Teukbyeoljachi-do) | |||
16 | Jeju | 제주특별자치도 | 濟州特別自治道 |
- To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
Państwa w Azëji | |
---|---|
Afganistón | Armenijô | Azerbejdżan | Bahrajn | Bangladesz | Bhutan | Myanmar (dôwni Birma) | Brunejô | Chinë | Cyper | Filipinë | Grëzóńskô | Indie | Iran | Irak | Japòńskô | Jemen | Jindonezjô | Jordaniô | Kambòdżô | Katar | Kazachstan | Kirgistan | Półniowò Kòreja | Nordowô Kòreja | Kùwejt | Laòs | Liban | Malediwë | Malezjô | Mòngolskô | Nepal | Òman | Pakistan | Ruskô | Saudëjskô Arabijô | Singapùr | Sri Lanka | Syrëjô | Tadżikistan | Tajlandiô | Tajwan | Pòrënkòwi Timor | Tëreckô | Turkmenistan | Ùzbekistan | Wietnam | Zjednóné Arabsczie Emiratë | |
Zanôléżné teritoria: Palestinskô | Makaù | Tibet | |
Nëuznoné teritoria: Kurdistón | Nordowy Cyper | |
Teritoria państwów butén Azëji: Austr: Òstrów Gòdów ë Kòkòsowe Òstrowë | Egipt: Synaj | Greckô: òstrowë Sporadë, Chijos ë Lesbos |