Gemau Olympaidd Modern
 | |
| Delwedd:Olympic rings without rims.svg, Olympic Rings Icon.svg | |
| Enghraifft o'r canlynol | digwyddiad rheolaidd ym myd chwaraeon  |
|---|---|
| Math | cystadleuaeth rhyngwladol, digwyddiad aml-chwaraeon, digwyddiad rheolaidd ym myd chwaraeon |
| Dechrau/Sefydlu | 1896 |
| Rhagflaenwyd gan | Gemau Olympaidd yr Henfyd |
| Lleoliad | Olympic venue |
| Gwefan | https://olympics.com/en/ |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Digwyddiad cystadleuol aml-chwaraeon yw'r Gemau Olympaidd Modern.[1] Cânt eu rhannu yn emau Haf a gemau Gaeaf, a chânt eu cynnal pob pedair mlynedd (sef cyfnod yr Olympiad[2]). Cynhaliwyd y gemau cyntaf yn 1896 yn Athen, Gwlad Groeg. Cynhaliwyd hwy yr un flwyddyn hyd 1992, ond ers hynny maent yn cael eu cynnal dyflwydd ar wahân.
Recorwyd y Gemau Olympaidd gwreiddiol (Groegaidd: Ολυμπιακοί Αγώνες; Olympiakoi Agones) yn 776 CC am y tro cyntaf, yn Olympia, Groeg, a dathlwyd hwy hyd 393.[3] Dangoswyd diddordeb mewn adfywio'r gemau am y tro cyntaf gan y golygydd papur newydd a'r bardd Panagiotis Soutsos yn ei bennill "Dialogue of the Dead" yn 1833.[4] Fe noddodd Evangelos Zappas y cynhaliwyd y Gemau Olympaidd Modern rhyngwladol cyntaf yn 1859. Fe ariannodd hefyd adnewyddiad y Panathinaiko Stadium ar gyfer cynnal y gemau yno yn 1870 ac 1875.[4] Nodwyd hyn mewn cyhoeddiadau a phapurau newydd ar draws y byd, gan gynnyws y London Review, a ddywedodd "the Olympian Games, discontinued for centuries, have recently been revived! Here is strange news indeed ... the classical games of antiquity were revived near Athens".[5]
Sefydlwyd Pwyllgor Rhyngwladol Olympaidd (PRhO) yn 1894, ar symbyliad y bonheddwr Ffrengig, Pierre Frédy, Baron de Coubertin. Y gemau cyntaf i gael eu trefnu gan y PRhO oedd Gemau Olympaidd 1896, yn Athen, Groeg. Cynyddodd cyfranogaeth y Gemau Olympaidd i gynnwys athletwyr o bron pob gwlad ar draws y byd, oddigerth i Gymu a'r Alban! Gyda gwelliant yng nghyfathrebu lloerenol a darllediadau byd-eang ar y teledu, mae'r gemau'n ennill cefnogaeth yn gyson.[6] Y gemau diweddaraf oedd 2004 yn Athen, a'r gemau gaeafol diweddaraf oedd Gemau Olympaidd y Gaeaf, 2006 yn Torino. Cynhaliwyd Gemau Olympaidd yr Haf 2008 yn Beijing. bydd 302 o gystadleuau mewn 28 o chwaraeon Olympaidd.[7] Mae Gemau Olympaidd y Gaeaf yn cynnwys 84 cystadleuaeth mewn 7 o chwaraeon Olympiadd ers 2006.[8]
Y 5 Cylch
Baron de Coubertin a luniodd y 5 Cylch yn symbol o'r gemau. Mae'r 5 cylch yn cyrychioli prif gyfandiroedd y byd sef Asia, Ewrop, Affrica, Amerig ac Oceania.
Cystadlu'n Deg
Ar ddechrau pob gemau Olympaidd bydd y cystadleuwyr yn cymryd llw i gystadlu'n deg ac i gadw at yr holl reolau. Mae un cystadleuydd o'r wlad lle mae'r gemau yn darllen y llw ar ran gweddill y cystadleuwyr. Gŵr o'r enw Baron de Coubertin, sef sylfaenydd y gemau modern, ysgrifennodd y llw a ddefnyddiwyd am y tro cyntaf yn 1920.
| Sukan Olimpik Musim Panas | Sukan Olimpik Musim Sejuk | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tahun | Olimpiad ke- | Bandar Tuan Rumah | Negara | № | Bandar Tuan Rumah | Negara | |
| 1896 | I | Athens (1) | Yunani (1) | ||||
| 1900 | II | Paris (1) | Perancis (1) | ||||
| 1904 | III | St. Louis, Missouri(1) (1) | Amerika Syarikat (1) | ||||
| 1906 | Intercalated | Athens | Yunani | ||||
| 1908 | IV | London (1) | United Kingdom (1) | ||||
| 1912 | V | Stockholm (1) | Sweden (1) | ||||
| 1916 | VI (2) | Berlin | Empayar Jerman | ||||
| 1920 | VII | Antwerp (1) | Belgium (1) | ||||
| 1924 | VIII | Paris (2) | Perancis (2) | I | Chamonix (1) | Perancis (1) | |
| 1928 | IX | Amsterdam (1) | Belanda (1) | II | St Moritz (1) | Switzerland (1) | |
| 1932 | X | Los Angeles, California(1) | Amerika Syarikat (2) | III | Lake Placid, New York (1) | Amerika Syarikat (1) | |
| 1936 | XI | Berlin (1) | Jerman (1) | IV | Garmisch-Partenkirchen (1) | Jerman (1) | |
| 1940 | XII (3) | Tokyo→Helsinki | Jepun→
Finland |
V (2) | Sapporo→St Moritz→Garmisch-Partenkirchen | Jepun→
Switzerland→ Jerman | |
| 1944 | XIII (3) | London | United Kingdom | V (3) | Cortina d'Ampezzo | Itali | |
| 1948 | XIV | London (2) | United Kingdom (2) | V | St Moritz (2) | Switzerland (2) | |
| 1952 | XV | Helsinki (1) | Finland (1) | VI | Oslo (1) | Norway (1) | |
| 1956 | XVI | Melbourne (1) +
Stockholm (2)(4) |
Australia (1) +
Sweden (2) |
VII | Cortina d'Ampezzo (1) | Itali (1) | |
| 1960 | XVII | Rome (1) | Itali (1) | VIII | Squaw Valley, California (1) | Amerika Syarikat (2) | |
| 1964 | XVIII | Tokyo (1) | Jepun (1) | IX | Innsbruck (1) | Austria (1) | |
| 1968 | XIX | Mexico City (1) | Mexico (1) | X | Grenoble (1) | Perancis (2) | |
| 1972 | XX | Munich (1) | Jerman Barat (2) | XI | Sapporo (1) | Jepun (1) | |
| 1976 | XXI | Montreal, Quebec (1) | Kanada (1) | XII | Innsbruck (2) | Austria (2) | |
| 1980 | XXII | Moscow (1) | Kesatuan Soviet (1) | XIII | Lake Placid, New York (2) | Amerika Syarikat (3) | |
| 1984 | XXIII | Los Angeles, California (2) | Amerika Syarikat (3) | XIV | Sarajevo (1) | Yugoslavia (1) | |
| 1988 | XXIV | Seoul (1) | Korea Selatan (1) | XV | Calgary, Alberta (1) | Kanada (1) | |
| 1992 | XXV | Barcelona (1) | Sepanyol (1) | XVI | Albertville (1) | Perancis (3) | |
| 1994 | XVII | Lillehammer (1) | Norway (2) | ||||
| 1996 | XXVI | Atlanta, Georgia (1) | Amerika Syarikat (4) | ||||
| 1998 | XVIII | Nagano (1) | Jepun (2) | ||||
| 2000 | XXVII | Sydney (1) | Australia (2) | ||||
| 2002 | XIX | Salt Lake City, Utah (1) | Amerika Syarikat (4) | ||||
| 2004 | XXVIII | Athens (2) | Yunani (2) | ||||
| 2006 | XX | Turin (Torino) (1) | Itali (2) | ||||
| 2008 | XXIX | Beijing (1) (5) | China (1) | ||||
| 2010 | XXI | Vancouver, British Columbia (1) | Kanada (2) | ||||
| 2012 | XXX | London (3) | United Kingdom (3) | ||||
| 2014 | XXII | Sochi (1) | Rusia (1) | ||||
| 2016 | XXXI | Rio de Janeiro (1) | Brazil (1) | ||||
| 2018 | XXIII | Pyeongchang (1) | Korea Selatan (1) | ||||
| 2021(6) | XXXII | Tokyo (2) | Jepun (2) | ||||
| 2022 | XXIV | Beijing (2) | China (2) | ||||
Amaturiaeth
Datblygodd y syniad o amaturiaeth yn y 19g yn Lloegr fel ffordd o atal y dosbarth gweithiol rhag cystadlu yn erbyn y byddigion. Gallai'r byddigion gymryd rhan mewn chwaraeon heb boeni am ennill bywoliaeth. Nid felly y werin. Byddent yn treulio amser yn ymarfer ac yn dod yn broffesiynol pe baent yn derbyn arian am berfformio. Dros y blynyddoedd newidiwyd y diffiniad o 'amaturiaeth'.
Cyfeiriadau
- ↑ Olympic Games. International Olympic Committee.
- ↑ "Introduction - The Summer Games and Winter Games", The Modern Olympic Games (PDF), International Olympic Committee, tud. tud. 2. URL
- ↑ Ancient Olympic Games. Microsoft Corporation.
- ↑ 4.0 4.1 David C. Young, The Modern Olympics: A Struggle for Revival (Johns Hopkins University Press, 1996), ISBN 0-8018-5374-5
- ↑ London Review, Medi 15, 1860.
- ↑ Olympic Games - Recent Developments. Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2006. Microsoft Corporation (1997-2006).
- ↑ Beijing 2008: Games Programme Finalised. International Olympic Committee (27 Maerth 2006).
- ↑ Turin 2006. International Olympic Committee.
| Gemau Olympaidd yr Haf |
|  |
|---|---|---|
| Gemau Olympaidd y Gaeaf |
| |
| ||