Gota lingvo

Gota
𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺 (Gutisk), 𐌲𐌿𐍄𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 (Gutarazda)
mortinta lingvo • antikva lingvo • formortinta lingvo
Orientĝermana lingvaro
Parolita en Skitio (tiam nomita Oium), Dakio, Itala duoninsulo, Gallia Narbonensis, Iberio, Krimeo
Parolantoj 0
Skribo Gota alfabeto, foje ankaŭ latinida skribo
Morto ĉ. la 9-a jarcento, kelkaj parolantaj komunumoj povas travivi ĝis la 17-a jarcento
Lingvistika klasifiko
Hindeŭropa
Ĝermana
Orientĝermana
Lingva statuso 6 formortinta
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-2 got
  ISO 639-3 got
  Glottolog goth1244
Angla nomo Gothic
Franca nomo gotique
Vikipedio
Emblemo de Vikipedio Vizitu vikipedion en la gota lingvo!
v • d • r

La gota lingvo - sialingve 𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺𐍉 𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 (gutisko razda), aŭ pli koncize 𐌲𐌿𐍄𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 (gutarazda) respektive 𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺 (gutisk) - estis antikva ĝermana lingvo kiu floris en la 6-a jarcento post la disfalo de la romia imperio, kiam la gotoj regis Iberion, Septimanion (sudan Gaŭlion) kaj Italion, inter aliaj. Nun mortinta, ĝi estas antikva kuzo de la moderna angla kaj germana lingvoj.

La gota lingvo restas en nur deko de dokumentoj, sed tiuj estas la plej antikvaj skriboj de iu ajn ĝermana lingvo. Tial ĝia studo multe helpis lingvosciencon. La plej fama el la dokumentoj estas la Arĝenta Libro, luksa evangeliaro.

Ĉar la gotoj estis kristanigitaj de Vulfilo, misiisto el Konstantinopolo, la gota estas skribita en skribo grekeca kun aldonaj runoj, ne latina[1]. Antaŭ la gotoj kristaniĝis, ili skribis per runoj. Pli da informo pri la gota alfabeto troviĝas ĉe Skriboj de la Mondo.

Familinomoj hispanaj kun finaĵo de -ez (ekzemple, Fernández, González) estas el gota origino.

Specimeno de la lingvo

La Patro Nia:

atta unsar þu in himinam weihnai namo þein
quimai þiudinassus þeins wairthai wilja þeins
swe in himina jah ana airþai hlaif unsarana
þana sinteinan gif uns himma daga jah aflet uns
þatai skulans sijaima swaswe jah weis afletam
þaim skulam unsaraim jah ni briggais uns in
fraistubnjai ak lausai uns of þamma ubilin

Krimea gota lingvo

Simila lingvo kiun oni nomas krimea gota aŭ krime-gota lingvo lingvo estis registrita de nederlanda ambasadestro en Krimeo en la 17-a jarcento. Li rimarkis similaĵon al sia nederlanda en loka parolo kaj notis glosojn. Tio estas ĉio dokumentita de tiu branĉo.


Referencoj

  1. ↑ Pri la elaborado de la gota alfabeto, vidu Fausto Cercignani, The Elaboration of the Gothic Alphabet and Orthography, en Indogermanische Forschungen, 93, 1988, 165-185.

Literaturo

  • Wiliam Holmes Bennett, An Introduction to the Gothic Language, unua publikigo 1960, represo New York, 1980 (rete)
  • Wilhelm Braune (d:Q76195) - Ernst Ebbinghaus, Gotische Grammatik, 1966, Tübingen
  • Fausto Cercignani, The Reduplicating Syllable and Internal Open Juncture in Gothic, en Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung, 93/1, 1979, 126-132
  • Fausto Cercignani, The Development of the Gothic Short/Lax Subsystem, en Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung, 93/2, 1979, 272-278
  • Fausto Cercignani, Alleged Gothic Umlauts, en Indogermanische Forschungen, 85, 1980, 207-213
  • Fausto Cercignani, The Enfants Terribles of Gothic Breaking: hiri, aiþþau, etc., en The Journal of Indo-European Studies, 12/3-4, 1984, 315-344
  • Fausto Cercignani, The Development of the Gothic Vocalic System, en Germanic Dialects: Linguistic and Philological Investigations, zorge de Bela Brogyanyi kaj Thomas Krömmelbein, Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 1986, 121-151.
  • Wilhelm Krause (d:Q110071517), Handbuch des Gotischen, 1968, München.
  • Fernand Mossé, Manuel de la langue gotique, Aubier Éditions Montaigne, 1942 (guglo libroj)
  • Walter William Skeat (d:Q322106), A Moeso-Gothic glossary, London, 1868
  • Irmengard Rauch (d:Q6072131), Gothic Language: Grammar, Genetic Provenance and Typology. Readings, Peter Lang Publishing Inc., 2011
  • Wilhelm Streitberg (d:Q76193), Die gotische Bibel , 1965, Heidelberg
  • Joseph Wright, Grammar of the Gothic language, Oxford, 1981

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Teĥnika noto: Pro teĥnikaj limigoj iuj TTT-legiloj ne povas montri specialajn signojn, uzatajn en ĉi tiu artikolo. Tiaj signoj povas esti montritaj kiel kvadratetoj, demandosignoj aŭ aliaj sensencaj signoj depende de viaj TTT-legilo, operaciumo kaj instalitaj fontoj. Eĉ se via TTT-legilo kapablas interpreti UTF-8-n kaj vi instalis tiparon, kiu subtenas grandan diapazonon de Unikodo, vi eble bezonos uzi alian TTT-legilon, ĉar tiurilataj ebloj de TTT-legiloj ofte diferencas.