Persiera

Persiera
فارسی
Datu orokorrak
Lurralde eremuaIran, Afganistan, Tadjikistan eta inguruko hainbat estatu (ad: Uzbekistan)
Hiztunak71 milio berez
110 milioi guztira
Rankinga14
OfizialtasunaIran, Tadjikistan, Afganistan
EskualdeaEkialde Hurbila, Asia Erdialdea
UNESCO sailkapena1: ziurra
AraugileaLiteratura eta Persieraren Akademia
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
Indo-irandar hizkuntzak
Irandar hizkuntzak
Western Iranian (en) Itzuli
Southwestern Iranian (en) Itzuli
New Persian (en) Itzuli
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiaSOV hizkuntza
Denbora gramatikalakorainaldia, lehenaldia, geroaldia, present perfect (en) Itzuli, present continuous (en) Itzuli, past perfect simple (en) Itzuli eta geroaldi burutua
Modu gramatikalakindikatiboa, subjuntiboa, agintera eta optative (en) Itzuli
AlfabetoaPersian alphabet (en) Itzuli eta Arabic script (en) Itzuli
AurrekariaPehleviera
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1fa
ISO 639-2fas per
ISO 639-3fas
Ethnologuefas
Glottologfars1254
Wikipediafa
ASCL4106
IETFfa

Persiera[1][2] فارسی fārsi (NAF: [/fɒːɾˈsiː/] ahoskatua), baita farsi ere, gehienbat Iranen mintzatzen den indoeuropar hizkuntza da. Tajikistanen, Afganistanen, Georgian, eta India eta Pakistango eskualde batzuetan ere hitz egiten da[3][4][5]. Gutxi gorabehera, 46 milioi hiztunek dute lehen hizkuntzatzat.

Euskaraz hizkuntza honen izena persiera da[1][2], baina bere jatorrizko farsi izenagatik ere ezaguna da.​ ISOk, Persiar Hizkuntza eta Literaturaren Akademiak, eta beste iturri askok horrela izendatzen dute hizkuntza. Fārsí hitza da persierazko hizkuntzaren egungo izendapena[6].

Sailkapena

Hizkuntza irandarren artean, persiera Irango mendebaldeko taldeko hizkuntza indoeuroparra da. Mendebaldeko irandar hizkuntzak bi azpitaldetan banatzen dira: hego-mendebaldekoak (persiera da zabalduena) eta ipar-mendebaldekoak (kurduera da nagusi)[7].

Izena

Persiar hitza latineko Persiànus hitzetik eratorria da, Persiaren adjektibo-esapidea, Grezierazko persisetik (Περσίς) eratorria,​ pārsa (𐎱𐎠𐎼𐎿) antzinako persieraren forma helenizatu bat,​ zeinak Persia esan nahi duen (Irango hego-mendebaldeko eskualde bat, egungo Fars eskualdeari dagokiona). Oxford English Dictionaryren arabera, persiera hitza, ingelesezko izen gisa, XVI. mendearen erdialdean agertu zen lehen aldiz[8].

Etimologikoki, fārsi termino persiarra bere aurreko formatik eratorria da. (Pārsik persiera ertainean)[9]. Prozesu berean, Persiako Pārs (Persia) toponimoak Fars izen modernorantz eboluzionatu zuen[10].​ ​ P-tik f-rako aldaketa fonemikoa arabierak Erdi Aroan izandako eraginari, eta arabiera estandarrean p fonemarik ez izateari zor zaio[11].

Aldaera estandarren izenak

Afganistango persiera estandarra den darí persiera (فارسی دری, fārsi-ye dari), dari (دری, dari) du izen ofizialtzat 1958z geroztik[12].​ Ingelesez afganiar persiera gisa ere ezaguna, Afganistango bi hizkuntza ofizialetako bat da, paxtunerarekin batera. «Gorteko» esan nahi duen dari terminoak, jatorrian, Sasandar Inperioaren gortean (Ktesifon hiriburuan) erabilitako persiera aldaerari egiten zion erreferentzia, inperioaren ipar-ekialdera hedatu zena eta Partiako (partiera) antzinako irandar dialektoak gradualki ordezkatu zituena[13][14].

Tajik persiera (forsíi tojikӣ́, forsi-i tojikī), Tajikistango persiera estandarra dena, tajik izendatu dute ofizialki (tojikӣ, tojikī) Sobietar Batasunaren garaitik[15], eta,​ oro har, Erdialdeko Asian hitz egiten diren persiera aldaerei ematen zaien izena da[16].

ISO kodea

ISO 639-1 hizkuntzen kodifikazioari buruzko nazioarteko arauak fa kodea erabiltzen du persierarako, bere kodifikazio-sistema nagusiki jatorrizko hizkuntzaren izendapenetan oinarritzen baita. ISO 639-3 arau zehatzagoak fas kodea erabiltzen du Iranen eta Afganistanen hitz egiten diren dialektoetarako[17].​ Dari (prs) eta persiera iraniera (pes) hizkuntza indibidualetan oinarritzen da. Tajik hizkuntzarako Tgk erabiltzen du berezituta[18].

Alderdi historikoak, sozialak eta kulturalak

Historia

borde
borde

Irango hizkuntzak hiru arootan banatzen dira: antzinakoa (K.a. 400-300 urteen inguruan), ertaina (sasandar inperio garaian) eta berria, handik honantz. Agirien arabera, persiera berriak antzinako persieran du jatorria.

Persiera, familia indoeuroparraren barruan, indo-irandar hizkuntzetakoa da, eta hizkuntza horiek, aldi berean, irandar hizkuntzetan eta indo-ariar hizkuntzetan banatzen dira. Hego-mendebaldeko irandar hizkuntza da, eta 25 mende baino gehiago daramatza aldaera ezberdinekin dokumentatuta. Jakina, dokumentatutako aldi osoan, hizkuntza nabarmen aldatu da, eta, beraz, persierarik zaharrena ulertezina da persiera modernoko hiztun batentzat. Persiera aldaera edo hizkuntza desberdinen ohiko periodifikatzea da:

Munduko herrialdeak persiera hiztunen populazioaren arabera.

Hizkuntza bera izugarri garatu da denboran zehar, bai maila fonologikoan, bai morfosintaktikoan. Gainera, garapen teknologikoa eta Ekialde Ertaineko beste herri batzuekiko harremana dela eta, beste hizkuntzetatik etorritako mailegu lexiko ugari ditu; egoera bera ematen da eskualdeko gainerako hizkuntzetan ere.

Iranen, Persieraren Hizkuntza eta Literaturaren Akademia da hizkuntzan erabiltzen diren erregistro berriak ebaluatzen dituen zentroa, persieraren gramatika- eta fonologia-arauak errespetatzen dituen baliokide bat gomendatzeko. Afganistango Zientzia Akademiak funtzio bera betetzen du Afganistango persierarentzat, baita beste hizkuntza batzuekin ere.

Persiera modernoaren aldaerak

Normalean, irandarren, tajiken eta afganistandar darí-hiztunen arteko komunikazioa posible da, zailtasunak zailtasun. Persiera hizkuntzak eboluzioak jasan ditu, munduko hizkuntza guztiak bezala. Persiera hizkuntzen aldaera modernoak honela multzokatzen dira:

  • Mendebaldeko persiera edo irandarra, bere dialekto ezberdinekin.
  • Daria, ekialdeko persiera eta Afganistango persiera ere deitua, Afganistango bi hizkuntza ofizialetako bat da. Persiera garaikidea baino askoz kontserbadoreagoa da. Bi dialekto aipagarri ditu:
    • Aimakera eta hazaraera. Desberdintasun nagusiak dira biek turkiar eta mongoliera lexikoa dutela, bai eta ezaugarri morfologiko eta fonetikoren bat ere; Uste denez, hazarak mongolieraz hitz egiten zuten antzinatean[19].
  • Tajikera da persieraren aldaerarik eboluzionatuena, Tajikistango hizkuntza ofiziala da, eta egokitutako alfabeto ziriliko batekin idazten da. Afganistan iparraldean ere hitz egiten da, iparraldeko hiri garrantzitsuren batean, eta batez ere Badajsán probintzian, baita Uzbekistanen ere, Samarkanda eta Bukhara probintzietan. Bere dialekto nagusien artean, honako hauek nabarmentzen da:
    • Bukhara hizkuntza, juduek Bukharan mendeetan hitz egin zutena; gaur egun oso hiztun gutxi geratzen dira Bukharan, gehienek Israelera emigratu baitzuten.

Hiru barietate nagusiak (Irangoa, daria eta tajikera) fonologian bereizi dira, batez ere bokalen tratamenduan. Morfosintaxian ere aldeak agertu dira, batez ere aditzen sisteman, aktionsart modua edo arazleak adierazteko modu berriak garatu direlako. Bokalen arteko korrespondentziak taula honetan laburbiltzen dira:

Tajikera i e a o ů u
Neopersiera
goiztiarra 		i ī ē a ā ō u ū
Daria e i ē a ā ō o u
Irangoa e ī a ā ū o ū

Hizkuntzaren historia ezaguna hiru arotan bana daiteke:

Antzinakoa

Hizkuntza idatzi gisa, antzinako persierazko testurik zaharrena Dario I.aren (errege, Oraingo Aroko 522-486 urte bitartean) garaikoa da. Beste testu batzuk Errumanian, Armenian, Bahrainen, Iraken, Turkian eta Egipton aurkitu dira. Aintzinako persiera zaharrenetakoa da hizkuntza indoeuropar idatzien artean.

Ertaina

Akemenestar Inperioa erori eta gero sortu zen. Lehen aldia, Sasandar Aroko (K.o. 224-651) testuetan izan zen, eta literatur hizkuntza gisa, VI.-VII. mendeetan. VIII. mendetik aurrera, halere, egungo persiera nagusitu zitzaion.

Berria

Hiru alditan banatzen da:

  • Persiera berri goiztiarra (VIII.-IX. mendeetakoa)
  • Persiera klasikoa (X.-XVIII. mende bitartekoa)
  • Egungoa (XIX. mendetik gaur egun arte)

Egungo persieradunek, neurri handi batean, persiera berri goiztiarra uler dezakete, morfologia eta hiztegia gutxi aldatu baitira.

Persiera berri goiztiarra

Persiera berriak persiera ertaina ordezkatu zuen VIII. eta IX. mendeen inguruan, literatur birjaiotzearen ondorioz. Lehen olerkiak Afganistanen sortu ziren.

XI. mendearen ondoren, hizkuntza zabalduz joan zen, eta Asia erdialdeko herrialde turkiarrek islamaren eta hiri-kulturaren berri persieraren bitartez jaso zuten. Nazioarteko hizkuntzatzat erabili zuten, gutxienez XIX. mendera arte, egitura morfologiko errazak lagundurik. Erdi Aroaren amaieran, persieraren ereduari jarraitu zioten literatur hizkuntza musulman berriak sortu ziren: besteak beste, otomandar turkiera, dobhashia, eta urduera. Horiek guztiak persieraren alaba-hizkuntzatzat hartzen dira.

Persiera klasikoa

Persiera Erdi Aroko hizkuntza batuari deritzo, literaturan eta olerkigintzan erabilia. X. eta XII. mende arteko hizkuntza zen. XII. eta XV. mendeetan zehar, dinastia turkiar-mongoliarrek erabili zuten, baita XVI. eta XIX. mendeetan berrezarritako persiar agintariek ere.

Garai hartan, persiera erabiltzen zuten Persia Handian eta Indiako azpikontinenteko zati handi batean. Dinastia musulman anitzen hizkuntza ofiziala ere bazen. Persiera izan zen Marco Polok, Txinan zehar egindako bidaietan, Kublai Khanen gortean erabili zuen hizkuntza ez-europar bakarra.

Erabilera Anatolian

Erdi Aroa baino lehen, persiera zerabilten dinastiek Anatolia gobernatu zuten arren, hizkuntza galdu egin zen Sasandar Inperioa erori zenean. Handik mende batzuetara, persiera erruz biziberritu zuten otomandarrek beren inperioan ofizial egin zutenean. Geroago, otomandarren turkiera, persieraren eragin handia zuena, literatur hizkuntza bilakatu zen.

Erabilera Hego Asian

Persierak eragin handia izan zuen Mendebaldeko Asia , Europako, Erdialdeko Asia eta Hegoaldeko Asiako hizkuntza askoren eraikuntzan.

Turko-persiarrek Hego Asia konkistatu eta gero, persiera eraman zuten berekin. Britainiarrak Indiaz jabetu aurreko 500 urteetan, persiera erabiltzen zen bigarren hizkuntza gisa, mughalek zioten miresmena zela eta. Gorte musulmanen kulturan eta hezkuntzan, nagusi izan zen, Mughal enperadoreen hizkuntza ofizial bakar bihurtzeraino. Bengalan dobhashi dialekto berria sortu zen persieran oinarriturik.

1843tik aurrera, halere, ingelesak eta hindustanerak persiera ordezkatu zuten azpikontinentean. Haren garrantzia bertako hizkuntza batzuetan izandako eraginean ikus daiteke: Adibidez, urduak oraindik ere mailegu asko hartu dizkio, eta, halaber, Indian, oraindik ere, Irandik etorritako zoroastrar talde txiki batek dari dialektoa darabil.

Gaur egungo persiera

Qajar dinastia

XIX. mendean, Qajar dinastiapean, Teherango dialektoak garrantzia hartu zuen, eta beste guztiei nagusitu. Arabieratiko mailegu ugari zituen, baina asko eta asko persieratuta. Horrez gain, errusieratik, frantsesetik eta ingelesetik makina bat hitz hartu zuen, batez ere teknologiari lotuak. Nolanahi ere, maileguotatik babesteko, lehen elkartea sortu zen 1903an. Horren arabera, persiera eta arabiera erabili ziren hitz berriak sortzeko.

Pahlavi dinastia

Persiera zaintzeko, abertzale batzuek lehen akademia sortu zuten 1935ean, Irango Akademia izenpean. 1930eko eta 1940ko hamarkadetan, akademiak lan handia egin zuen, mendeetan zehar arabieratik, errusieratik, frantsesetik, eta grezieratik hartutako maileguak ordezkatzen: izan ere, persiera mintzatua mailegu horiek sortutako literatur hizkuntzatik aldenduz joana baitzen.

Aldaerak

Egungo persierak hiru aldaera ditu:

Hiru aldaerok Persiako literatura klasikoan dute oinarria. Horiez gain, Irango, Afganistango eta Tajikistango hainbat dialekto persiera batutik aldentzen dira:

  • Afganistango eta Pakistango harazagi dialektoa.
  • Afganistan mendebaldeko herati dialektoa.
  • Afganistango eta Tajikistango darwazi dialektoa.
  • Teherangoa (Irango persiera batuaren oinarria).

Irango, Afganistango, eta Tajikistango persieradunek elkar uler dezakete neurri handi batean.

Hona persieraren antzeko beste hizkuntza batzuk (hala ere, batzuen ustez, haren dialektoak dira):

  • Luria (edo lori), batez ere Irango hego-mendebaldean eta mendebaldean hitz egiten da.
  • Laria (Irango hegoaldean).
  • Tata, Azerbaijango, Errusiako, eta Transkaukasiako eskualde batzuetan mintzatua. Persieraren aldaeratzat jotzen da. Ez da Irango ipar-mendebaldeko tati hizkuntzarekin nahastu behar.

Persieraren senide urrunagoak kurduera eta balutxia dira.

Hizkuntza deskribapena

Fonologia

Irango persieraren fonema bokalikoak

Bokalen arteko kontraste funtzionala badirudi {/i:/, /u:/, /o:/} luzeen eta {/e/, /o/, /æ/} laburren artean dagoela. Beraz, badirudi bokalak honela irudika daitezkeela: {/i:/, /u:/, /a:/} eta {/i/, /u/, /a/}. Kontuan izan behar da, halaber, /tʃ/ eta /dʒ/ afrikatuak direla, ez oklusiboak. Baliteke irakurleak NAFaren karaktereak behar izatea karaktere fonetikoak ikusteko. Darian, beste bi bokal daude; /eː/ eta /oː/, farsieraz /eː/ e /iː/ izatera pasa direnak, hurrenez hurren.

Bokalak
  Aurrekoak Atzekoak
Itxiak NAF: [i:] NAF: [u:]
Ertainak NAF: [e] NAF: [o]
Irekiak NAF: [æ] NAF: [ɒː]
Kontsonanteak
Ezpainkariak Hobikariak Palatalak Belarak Glotalak
Herskariak Ahoskabeak NAF: [p] NAF: [t] NAF: [tʃ] NAF: [k] NAF: [ʔ]
Ahostunak NAF: [b] NAF: [d] NAF: [dʒ] NAF: [g]  
Frikariak Ahoskabeak NAF: [f] NAF: [s] NAF: [ʃ] NAF: [x] NAF: [h]
Ahostunak NAF: [v] NAF: [z] NAF: [ʒ] NAF: [ɣ]  
Sudurkariak NAF: [m] NAF: [n]    
Likidoak NAF: [l, r]    
Irristariak     NAF: [j]    

Oharrak:

  • Persiera irandarrean, /ɣ/ y /q/ bat egin dute [ɣ ~ ɢ]-n; [ɣ]-n igurzkari belar ozena gisa bokalen artean eta azenturik gabe kokatzen direnean, eta [ɢ]-n herstura ubular-ahostun gisa bestela[20][21][22].​​

Sintaxia

Persiera SOV motako hizkuntza da: persiera modernoan, perpaus markatu gabeak honela egituratzen dira normalean: (S) (PP) (O) V hau da, subjektu nominala (hautazkoa) + preposizio osagarria (hautazkoa) + objektua (hautazkoa) + aditza. Objektua definitua bada, ordena apur bat desberdintzen da (S) (O + "rɑ:") (PP) V.

Ortografia

Antzinako persierarentzat, zenbait idazkera mota erabili ziren, batez ere idazkera kuneiformearen aldaera bat eta, noizbehinka, alfabeto aramearrean oinarritutako idazkera alfabetikoa.

Persieraren alfabeto modernoa

Arabieraren alfabeto arabiar bera erabiltzen badu ere, persierak lau letra gehitzen ditu, eta beste biren forma aldatzen du. Persiera eta arabiera erabat ezberdinak dira; fonologia eta gramatika berezia dute. Persierak dituen beste lau letrak hauek dira:

Soinua Forma Izena
/p/ پ pe
/ʧ/ (ch) چ če
/ʒ/ (zh) ژ že
/g/ گ gaf

Forma desberdina duten letrak hauek dira:

soinua jatorrizko letra
arabiarra 		persieran letra
aldatua 		izena
/k/ ك ک kaf
/j/ e /i:/,
o raramente /a:/ 		ي o ى ی ye

Arabiar edo harakat alfabetoan erabiltzen diren marka diakritikoak persierarentzat ere erabiltzen dira, nahiz eta marka horiek adierazten dituzten bokalak persierarenak izan, logikoki. Horrela, (damma) zeinuak /o/ bokal bat adierazten du arabieraren /u/ (laburra) bokalaren ordez.

Gaur egungo persieraren alfabetoak, arabierari dagokionez, gainera, esperantoz sasi-espazio nozioa deritzona Nula Larĝo Ne-Kunliganto (NLNK) sartzen du, ingelesez, Zero Width Non-Joiner (ZWNJ) Unicode estandarrarekin. Elkarren ondoan dauden bi letra deskonektatzen dituen espazio gisa jarduten du, bestela elkarrekin egongo liratekeenak, baina ikus-hedapenik gabe.

Beste ezaugarri nabarmen bat da jatorri arabiarra duten persieraren hitz asko ez direla jatorri arabiarra duten hitzak bezala idazten. Azpian, hamza duen alef-a (إ) alef-era (إ) aldatzen da, te marbuta (ة) normalki, baina ez beti, te (ت) edo he (ه)-ra aldatzen da, eta hamza bat baino gehiago erabiltzen dituzten hitzak beste hamza mota batekin idazten dira (مسؤول bezala, مسئول bihurtzen dena).

Beste hizkuntza batzuek, hala nola Paxtunera edo urduak, nozio horiek bereganatu dituzte, eta, batzuetan, letra edo puntuazio-zeinu berriekin zabaldu dituzte.

Eragina euskaran

Zenbait hitz persieratik datozkigu, maiz arabieraren, edo hindiaren nahiz urduaren eta ingelesaren bidez iritsiak: aduana, azukre, bazar, beix, bisir, brontze, danbor, diban, espinaka, ginkana, jaspe, kabiar, kaki, kasaka, karabana, kebab, kiosko, limoi, magia, magiko, mago, manikeo, momia, musket, nafta, nargile, paradisu ("lorategi", persieraz), pijama, pistatxo, serendipia, sitar, tulipa, txador, urdu, xah, xake, zimitarra, zipaio.

Adibideak

Hona hemen Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren 1. atala.

  • Irandar persieraz (farsi):

همهٔ افراد بشر آزاد به دنیا می‌آیند و حیثیت و حقوقشان با هم برابر است، همه اندیشه و وجدان دارند و باید در برابر یکدیگر با روح برادری رفتار کنند.*

IPA: hæmeje æfrɒde bæʃær ɒzɒd be donjɒ miɒjænd o hejsijæt o hoɢuɢe ʃɒn bɒ hæm bærɒbær æst hæme ʃɒn ændiʃe o vedʒdɒn dɒrænd o bɒjæd dær bærɒbære jekdiɡær bɒ ruhe bærɒdæri ræftɒr konænd

  • Tadjik persieraz (tajiki): Ҳамаи афроди башар озод ба дунё меоянд ва ҳайсияту ҳуқуқашон бо ҳам баробар аст, ҳамаашон андешаву виҷдон доранд ва бояд дар баробари якдигар бо рӯҳи бародарӣ рафтор кунанд.
  • Euskaraz: Gizon-emakume guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta, ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute.

Erreferentziak

  1. ↑ a b 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-14).
  2. ↑ a b Euskaltzaindiaren hiztegia, persiera, Euskaltzaindia
  3. ↑ Windfuhr, Gernot: The Iranian Languages, Routledge 2009, p. 418.
  4. ↑ H. Pilkington, "Islam in Post-Soviet Russia", Psychology Press, Nov 27, 2002. p. 27: "Among other indigenous peoples of Iranian origin were the Tats, the Talishes and the Kurds"
  5. ↑ T. M. Masti︠u︡gina, Lev Perepelkin, Vitaliĭ Vi͡a︡cheslavovich Naumkin, "An Ethnic History of Russia: Pre-Revolutionary Times to the Present", Greenwood Publishing Group, 1996. p. 80: "The Iranian Peoples (Ossetians, Tajiks, Tats, Mountain Judaists)"
  6. ↑ Persian or Farsi? (Ingelesez)
  7. ↑ Windfuhr, Gernot. (1987). Comrie, Berard ed. The World's Major Languages. Oxford: Oxford University Press, 523–546 or. ISBN 978-0-19-506511-4..
  8. ↑ Oxford English Dictionary online, s.v. "Persian", draft revision June 2007.
  9. ↑ Spooner, Brian; Hanaway, William L.. (2012). Literacy in the Persianate World: Writing and the Social Order. University of Pennsylvania Press, 6, 81 or. ISBN 978-1934536568..
  10. ↑ Spooner, Brian. (2012). «Dari, Farsi, and Tojiki» Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors: The Changing Politics of Language Choice. Leiden: Brill, 94 or. ISBN 978-9004201453..
  11. ↑ «Persian» Compendium of the World's Languages. (3.. argitaraldia) Routledge 2013, 1339 or. ISBN 9781136258466..
  12. ↑ Olesen, Asta. (1995). Islam and Politics in Afghanistan. 3 Psychology Press, 205 or..
  13. ↑ Lazard, Gilbert. (2011-11-17). Encyclopædia Iranica. VII, 34–35 or..
  14. ↑ Paul, Ludwig. (2013-11-19). Encyclopædia Iranica. .
  15. ↑ Baker, Mona. (2001). Routledge Encyclopedia of Translation Studies. Psychology Press, 518 or. ISBN 978-0-415-25517-2..
  16. ↑ Perry, John. (2009-07-20). Encyclopædia Iranica. .
  17. ↑ 639 Identifier Documentation: fas. Sil.org.
  18. ↑ 639 Identifier Documentation: tgk. Sil.org.
  19. ↑ https://www.dailymirror.lk/print/opinion/Collective-resolve-of-regional-and-international-actors-a-glimmer-of-hope-for-Afghans-Air-Chief-Marshal-Bulathsinghala/172-282040
  20. ↑ International Phonetic Association. (1999). Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press, 124–125 or. ISBN 978-0-521-63751-0..
  21. ↑ Jahani, Carina. (2005). «The Glottal Plosive: A Phoneme in Spoken Modern Persian or Not?» in Éva Ágnes Csató Linguistic Convergence and Areal Diffusion: Case studies from Iranian, Semitic and Turkic. London: RoutledgeCurzon, 79–96 or. ISBN 0-415-30804-6..
  22. ↑ Thackston, W. M.. (1 May 1993). «The Phonology of Persian» An Introduction to Persian. (3. Rev. argitaraldia) Ibex Publishers, xvii or. ISBN 0-936347-29-5..

Bibliografia

  • Rodríguez Vargas, Joaquín, Gramática general del persa moderno, Almuzara, 2011, ISBN 978-84-92924-53-0
  • Rafael del Moral, Diccionario de las Lenguas del Mundo, Editorial Espasa-Calpe, ISBN 84-239-2475-0

Kanpo estekak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.