Manatí

Triquéquidos
Trichechidae
Manatís
Rango fósil: mioceno inferior – actualidade

Manatí do Caribe (Trichechus manatus)
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Subfilo: Vertebrata
Superclase: Tetrapoda
Clase: Mammalia
Infraclase: Placentalia (= Eutheria)
Superorde: Afrotheria
Orde: Sirenia
Familia: Trichechidae
Gill, 1872
Xénero: Trichechus
Linnaeus, 1758
Especies

A dos triquéquidos (Trichechidae) é unha familia de mamíferos placentarios da orde dos sirenios coñecidos vulgarmente como manatís,[1] e tamén como vacas mariñas, peixes muller e sereas (igual que a algúns pinnípedes, como focas e morsas), cos que gardan algunhas similitudes morfolóxicas, e cos que os mariñeiros antigos confudían).[2]

Na actualidade só sobrevive un xénero desta familia, Trichechus, con tres especies (ou catro, segundo algúns autores).

Son animais grandes e pesados, e de movementos lentos, apracíbeis, herbívoros, que viven en augas tropicais, e pasan a maior parte do seu tempo buscando e inxerindo as plantas ribeiregas e do leito mariño de augas pouco profundas, tanto salgadas, como salobres e doces , nas costas de América oriental e de África occidental, nos estuarios e nalgúns ríos tributarios destas augas.

Características

Manatís do Caribe nun acuario da Florida. Pódese observar ben a aleta caudar arredondadas destes animais.
Manatí alimentándose.
Manatí aleitando á súa cría.
Lámina de Johann Andreas Fleischmann (1811-1878) na que se representan as especies Sirenia latirostris ( hoxe Trichechus manatus) e Sirenia fluviatilis (hoxe Trichechus manatus latirostris).
Mapa de distribución das especies do xénero Trichchus:
En verde, T. manatus.
En vermello: T. inunguis.
En laranxa: T. senegalensis.

Os manatís teñen un corpo macizo, pero fusiforme. A pel é grosa e coriácea. As extremidades anteriores teñen forma de aleta, e as posteriores desapareceron e, para axudar na natación, desenvolveron unha cola plana e horizontal, de contorno arredondado, o que os diferencia do dugongo, que ten a aleta caudal falciforme (en forma de fouciño).

O labio superior está fendido no medio e presenta un bigote de longas sedas.

Poden permanecer baixo a auga durante vinte minutos, pastando plantas acuáticas, antes de emerxer á superficie para respiraren.

Viven en augas pouco profundas, o que os defende dos depredadores (como os tiburóns) que non se aventuran nestas augas. O seu único perigo represéntao o home, que antigamente cazaban estes animais pola súa carne, e tamén para aproveitar a graxa e a pel. Hoxe en día tamén están ameazados pola contaminación} do seu hábitat e polas feridas inflixidas polas hélices dos barcos.

Xusto debaixo da pel os manatís, como topdos os sirenios (e os cetáceos e pinnípedes), teñen unha grosa capa subcutánea de tecido adiposo vascularizado que lles serve como illante. En efecto, a auga conduce a calor 25 veces mellor que o aire á mesma temperatura.[3] e, sobre todo, ten unha capacidade calorífica moito máis alta, o que favorece o arrefriamento dos animais de sangue quente.

Taxonomía

A familia foi descrita en 1872 polo ictiólogo e paleontólogo estadounidense Theodore Gill, en Smithson. Misc. Coll., 11 (1): 14.[4]

En canto ao único xénero actual, a súa descrición débese ao naturalista sueco Carolus Linnaeus, en 1758, na 10ª edición do seu Systema Naturae.

Etimoloxía

O nome da familia, Trichechidae, está formado, como é habitual, sobre a base do nome de xénero tipo, Trichechus, á que se lle engade a desinencia do larín científico ´-idae, propia dos nomes das familias de animais.

O nome do xénero, Trichechus, é un composto formado polos elementos do latín científico trich-, tirado do grego antigo τριχός trichós, xenititivo de θρίξ thríx, "pelo",[5] e -echus, derivado do verbo grego έχω échō, "ter", facendo referencia aos pelos (sedas) que estes animnais teñen no labio superior.[6]

O nome vulgar manatí, é unha palabra de orixe taíno ou arauaco[7] que significa "peito", en referencia ás mamas que teñen as femias destes animais a carón das axilas, e que pasou aos idiomas europeos a través de castelán.[8]

Sinónimos

Ademais de polo nome válido, que é o ue orixinariamente lle adxudicou Gill, o grupo coñeceuse tamén polos seguintes sinónimos:[4]

  • Manatida Haeckel, 1866
  • Manatidae Gray, 1821
  • Manatina Bonaparte, 1837
  • ManatoideaGill, 1872
  • Trichechoidea Giebel, 1847
  • Trichecida Haeckel, 1866

Nota: como pode verse, non todos os autores lle outorgaban ao grupo o rango de familia.

Xéneros

Familia Trichechidae

Especies actuais

Na actualidade só sobreviven tres especies, as tres do xénero Trichechus:[4]

Xénero Trichechus Gill, 1872

  • Trichechus manatus Linnaeus, 1758, o manatí do Caribe ou antillano.
  • Trichechus inunguis Natterer, 1883 o manatí amazónico.
  • Trichechus senegalensis Link, 1795, o manatí africano.

Hai unha posíbel cuarta especie que habitaría no río Aripuaná, un afluente do Amazonas, no Brasil, un manatí anano dunha lonxitude de aproximadamente 1,3 m,[9] pero non foi definida de maneira válida e a opinión científica dominante é que estes animais non son máis que exemplares xuvenís do manatí amazónico.[10]

Galería de retratos das tres especies

Cría de manatí amazónico
Cría de manatí amazónico 
Manatí do Caribe
Manatí do Caribe 
Manatí africano
Manatí africano 

Notas

  1. ↑ manatí no dicionario da RAG.
  2. ↑ Ríos Panisse, Mª C. (1983): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. II. Mamíferos, aves y algas. Verba. Anexo nº 19. Santiago de Compostela. Universidade de Santiago de Compostela. ISBN 84-7191-281-0, pp. 10-13.
  3. ↑ Sara J. Iverson (2009): "Blubber", en W. F. Perrin, Bernd G. Würsig & J. G. M. Thewissen (eds.): Encyclopedia of Marine Mammals, 2nd ed. London: Academic Press. ISBN 978-0-12-373553-9.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Trichechidae en D. Wilson & D, Reeder, eds. (2005): MSW|Mammal species of the world: A taxonomic and geographic reference]], Vol. 2, Ed 3. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-0.
  5. ↑ Cómpre recordar que, na formación de termos compostos no latín científico, se o primiero elemento é un substantivo, faise do xenitivo.
  6. ↑ trichecho, en: Nicola Zingarelli et al. (1996): Vocabolario della lingua italiana. 12ª ed. Bologna: Zanichelli. ISBN 88-08-16610-4.
  7. ↑ Linguas faladas polos indíxenas do Caribe.
  8. ↑ lamantino no Vocabolario de Zingarelli.
  9. ↑ Stern (25 de maio de 2005). "Biologe entdeckt Zwergseekuh". Consultado o 26 de xullo de 2009. 
  10. ↑ "Trials of a Primatologist". smithsonianmag.com. Arquivado dende o orixinal o 14 de outubro de 2009. Consultado o 15 de maio de 2008. 

Véxase tamén

Bibliografía

  • Berta, A.; J. Sumich & K. Kovacs (2005): Marine Mammals: Evolutionary Biology. Burlington, MA, USA: Academic Press.
  • Feldhamer, G.; L. Drickamer, S. Vessey, J. Merritt & C. Krajewski (2007): Mammalogy: Adaptation, Diversity, Ecology. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press.
  • Jefferson, T.; S. Leatherwood & M. Webber (1993): Marine mammals of the World. Roma: United Nations Environment Programme.
  • Jefferson, T.; M. Webber & R. Pitman (2008): Marine Mammals of the World: A Comprehensive Guide to their Identification. Londres: Academic Press.
  • Nowak, R. (2003): Walker’s Marine Mammals of the World. Baltimore, Maryland, USA: Johns Hopkins University Press.
  • Reeves, R.; B. Stewart, P. Clapham & J. Powell (2002): Sea Mammals of the World. Londres: A & C Black.
  • Reynolds, J. & D. Odell (1991): Manatees and Dugongs. Nova York, NY: Facts on File Inc.
  • Ridgway, S. & R. Harrison (1985): Handbook of Marine Mammals: Volume 3: The Sirenians and Baleen whales. Londres: Academic Press.
  • Self-Sullivan, C. (2006): "Evolution of the Sirenia".
  • Vaughan, T.; J. Ryan & N. Czaplewski (2011): Mammalogy. Sudbury, MA. USA: Jones and Bartlett Publishers.

Outros artigos

Ligazóns externas