Շենգեն գոտի

Շենգեն գոտի
Շենգեն գոտի
Եվրոպայի քարտեզ
     Անդամ երկրներ     Դե ֆակտո անդամակցող     Եվրամիության անդամ երկրներ, որոնք իրավականորեն կարող են մտնել Շենգեն գոտի, սակայն անդամ չեն
ԳոտիԵվրամիություն Եվրամիություն
ՏեսակԲաց սահմանների տարածք
Ստեղծում1995
Անդամներ29 երկիր
Տարածք4,312,099 կմ2
Բնակչություն419,392,429
Խտություն97/կմ2
ՀՆԱUS$15 տրիլիոն[1]

Շենգեն գոտի (անգլ.՝ Schengen Area, գերմ.՝ Schengen-Raum, ֆր.՝ l'espace Schengen), Եվրոպական 29 երկիր ընդգրկող տարածք, որոնց անդամ երկրները պաշտոնապես վերացրել են միմյանց միջև սահմանին անձնագրային և այլ տեսակի հսկողությունները։ Տարածքը հիմնականում գործում է որպես մեկ միասնական իրավական շրջան միջազգային զբոսաշրջության համար՝ ընդհանուր վիզային քաղաքականությամբ։ Տարածքի անունը գալիս է շենգենյան համաձայնագրից։ Շենգեն գոտու անդամ երկրներն ունեն ուժեղ սահմանային հսկողություն ոչ շենգեն երկրների համար։

ԵՄ անդամ 27 երկրներից 25-ը Շենգենյան գոտու անդամ են։ Բուլղարիան և Ռումինիան ամենանոր անդամներն են՝  բացել են օդային և ծովային սահմանները 2024 թվականի մարտի 31-ին  իսկ ցամաքային սահմանները ՝ 2025  հունվարի 1-ին[2][3][4]։ Կիպրոսըն իրավաբանորեն պարտավորված են միանալ տարածքին, Իռլանդիան չունեն այդ պարտավորությունը։ Ազատ առևտրի եվրոպական ասոցիացիայի անդամ չորս երկրներ՝ Իսլանդիան, Լիխտենշտայնը, Նորվեգիան և Շվեյցարիան Եվրամիության անդամ չեն, սակայն ստորագրել են շենգենյան համաձայնագիրը։ Եվրոպայի 3 քաղաք-պետություններ՝ Մոնակոն, Սան Մարինոն և Վատիկանը դե ֆակտո հանդիսանում են շենգեն գոտի։

Շենգեն գոտու 4'312'099 քառ․ կմ տարածքում բնակվում է 400 միլիոն մարդ[5]։ Մոտ 1,7 միլիոն մարդ աշխատանքի համար ամեն օր հատում է եվրոպական սահմանը։ Որոշ շրջաններում այս ցուցանիշը հասնում է աշխատողների մեկ երրորդին։ Յուրաքանչյուր տարի մոտ 1,3 մլրդ մարդ հատում է Շենգեն գոտու սահմանները։

Սահմանի 57 միլիոն հատումները կապված են ավտոմոբիլներով բեռների փոխադրման հետ, որոնց արժեքը տարեկան կազմում է €2,8 տրիլիոն[6][7][8]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ https://knoema.com/IMFWEO2016Apr/imf-world-economic-outlook-weo-april-2016
  2. ↑ «Schengen area: Controls at air and sea borders with Bulgaria and Romania will be lifted – European Commission». home-affairs.ec.europa.eu (անգլերեն). Վերցված է 19 January 2024-ին.
  3. ↑ «Press corner».
  4. ↑ «Schengen: Council decides to lift land border controls with Bulgaria and Romania». Consilium (անգլերեն). Վերցված է 12 December 2024-ին.
  5. ↑ The Schengen Area (PDF). European Commission. 2008 թ․ դեկտեմբերի 12. doi:10.2758/45874. ISBN 978-92-79-15835-3. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 13-ին.
  6. ↑ European Parliamentary Research Service (March 2016). «The economic impact of suspending Schengen» (PDF). Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 15-ին.
  7. ↑ European Council on Foreign Relations (2016). «The Future of Schengen». Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 15-ին.
  8. ↑ «Schengen's economic impact: Putting up barriers». The Economist. 2016 թ․ փետրվարի 6. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 15-ին.