1974

Árið 1974 (MCMLXXIV í rómverskum tölum) var 74. ár 20. aldar og byrjaði á þriðjudegi samkvæmt gregoríska tímatalinu.

Atburðir

Janúar

• 10. janúar - Þjóðgarður var stofnaður í Jökulságljúfrum.
• 11. janúar - Fyrstu sexburar, sem lifðu af, fæddust í Höfðaborg í Suður-Afríku. Móðirin var Susan Rosenkowitz.
• 30. janúar - G. Gordon Liddy var dæmdur sekur í Watergate-málinu.

Febrúar

• 4. febrúar - Patriciu Hearst, 19 ára barnabarni útgefandans William Randolph Hearst, var rænt.
• 7. febrúar - Grenada öðlaðist sjálfstæði frá Bretlandi.
• 8. febrúar - Concorde-þota lenti í Keflavík.
• 13. febrúar - Rithöfundinum og nóbelsverðlaunahafanum Alexander Solzhenitsyn var vísað frá Sovétríkjunum.
• 18. febrúar - Hljómsveitin KISS sendi frá sér samnefnda plötu, þeirra fyrstu.
• 26. febrúar - Leikfélag Reykjavíkur frumsýndi leikritið Kertalog eftir Jökul Jakobsson.
• 27. febrúar - People Magazine kom út í fyrsta sinn.

Mars

• 1. mars - Sjö aðilar voru kærðir fyrir að hindra réttvísina í Watergate-málinu.
• 8. mars - Charles de Gaulle-flugvöllur var opnaður í París.
• 10. mars - Japanski hermaðurinn Hiroo Onoda gafst upp fyrir Filippseyingum, 29 árum eftir lok síðari heimsstyrjaldarinnar.
• 12. mars - Háskóli Íslands sæmdi Gunnar Gunnarsson og Þórberg Þórðarson titlinum doctor litterarum islandicum honoris causa.
• 13. mars - Græna byltingin var kynnt í Reykjavík, en samkvæmt þeim hugmyndum skyldi skipuleggja öll opin svæði og gera göngustíga og hjólreiðabrautir.
• 17. mars - Sölubanni OPEC-ríkjanna var aflétt og olíukreppan 1973 tók enda.
• 21. mars - Forseti sameinaðs Alþingis tók við undirskriftalista „Varins lands“ með undirskriftum um 55.500 Íslendinga, sem mótmæltu hugsanlegri uppsögn varnarsamnings við Bandaríkin.
• 22. mars - Bandaríkjaþing samþykkti stjórnarskrárbreytingu sem kvað á um jafnrétti kynjanna.
• 29. mars - Kínverskir bændur uppgötvuðu leirherinn.

Apríl

• 3. apríl - Alþingi lýsti Surtsey friðland.
• 4. apríl - Seðlabankinn hóf að selja þjóðhátíðarmynt að verðgildi 500 kr., 1000 kr. og 10000 kr. og rann ágóðinn í þjóðhátíðarsjóð.
• 6. apríl - Sænska hljómsveitin Abba vann Eurovision. Þetta var í fyrsta skipti sem sænsk hljómsveit vann keppnina.
• 10. apríl - Golda Meir sagði af sér sem forsætisráðherra Ísraels.
• 25. apríl - Nellikubyltingin hófst í Portúgal.

Maí

• 8. maí - Kristján Eldjárn rauf þing að ósk forsætisráðherra, Ólafs Jóhannessonar.
• 12. maí - Rithöfundasamband Íslands var endurstofnað sem sameinað stéttarfélag íslenskra rithöfunda.
• 20. maí - Háskólinn í Óðinsvéum sæmdi Kristján Eldjárn heiðursdoktorsnafnbót.

Júní

• 3. júní - Menntaskólinn á Ísafirði útskrifaði fyrstu stúdentana.
• 5. júní - Ólafur 5. Noregskonungur heimsótti Ísland.
• 6. júní - Birgir Ísleifur Gunnarsson var kjörinn borgarstjóri í Reykjavík. Davíð Oddsson tók í fyrsta skipti sæti í borgarstjórn.
• 17. júní - Á Kirkjubæjarklaustri var vígð kapella til minningar um Jón Steingrímsson eldklerk.
• 18. júní - Rauðsokkahreyfingin á Íslandi var gerð að félagi og tók upp stefnuskrá í sósíalískum anda sem varð til þess að margar konur yfirgáfu hreyfinguna.
• 29. júní - Isabel Perón varaforseti tók við sem forseti Argentínu við andlát eiginmanns síns Juan Perón
• 30. júní - Alberta Williams King, móðir Martin Luther King, var myrt.
• 30. júní - Alþingiskosningar voru haldnar á Íslandi og fyrstu kvenlögregluþjónar tóku til starfa í Reykjavík.

Júlí

• 7. júlí - Vestur-Þýskaland vann heimsmeistarakeppnina í knattspyrnu með 2-1 sigri á Hollendingum.
• 7. júlí - Kútter Sigurfari var settur á byggðasafnið í Görðum á Akranesi.
• 14. júlí - Þjóðvegur 1 (Hringvegurinn) var loks fullgerður með opnun Skeiðarárbrúar.
• 19. júlí - Varðskipið Þór stóð breska togarann C.S. Forrester að ólöglegum veiðum og varð að elta hann 120 mílur á haf út og skjóta á hann átta fallbyssuskotum áður en hann stöðvaði, þá orðinn lekur. Skipstjórinn var dæmdur í fjögurra ára fangelsi.
• 20. júlí - Tyrkir gerðu innrás í Kýpur.
• 23. júlí - Gríska herforingjastjórnin féll.
• 25. júlí - Alþjóðadómstóllinn í Haag úrskurðaði að íslendingum væri óheimilt að stækka landhelgi sína í 50 mílur.
• 28. júlí - Þjóðhátíð til minningar um 11 alda byggð á Íslandi var haldin á Þingvöllum. Þangað streymdi um fjórðungur þjóðarinnar. Alþingi hélt hátíðarfund og samþykkti ályktun um gróðurvernd og landgræðslu.

Ágúst

• 4. ágúst - Italicus-sprengjan: Sprengja sprakk um borð í lest á milli Flórens og Bologna. 12 létust.
• 5. ágúst - Síðasta dag þjóðhátíðar í Reykjavík var kyntur langeldur á Arnarhóli. Kveikt var í með blysi, sem hlaupið var með frá Ingólfshöfða til Reykjavíkur. Þaðan var lagt af stað 1. ágúst.
• 9. ágúst - Richard Nixon sagði af sér sem forseti Bandaríkjanna og var fyrstur allra forseta til að gera það. Gerald Ford varaforseti tók við sem 38. forseti landsins.
• 28. ágúst - Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks tók við völdum og Geir Hallgrímsson varð forsætisráðherra.
• 31. ágúst - Kanasjónvarpið lagði niður gamlan sjónvarpssendi og sendi eftir það út um kapal.

September

• 8. september - Trans World Airlines flug númer 841 hrapaði í Jónahaf þegar sprengja sprakk í farangursrými. 88 fórust.
• 10. september - Portúgal viðurkenndi sjálfstæði Gíneu-Bissá.
• 12. september - Haile Selassie Eþíópíukeisara var steypt af stóli af herforingjaráði sem síðan tók völdin.
• 13. september - Japanski rauði herinn hertók franska sendiráðið í Haag, Hollandi.
• 29. september - Auður Eir Vilhjálmsdóttir var vígð til prests, fyrst kvenna á Íslandi.

Október

• 5. október - Tvær sprengjur sprungu í krám í Guildford í Bretlandi með þeim afleiðingum að fimm dóu.
• 10. október - Norræna eldfjallastöðin var opnuð í Reykjavík.
• 10. október - Breski verkamannaflokkurinn vann nauman meirihluta í þingkosningum. Harald Wilson varð forsætisráðherra.
• 22. október - Samið var um vopnahlé milli uppreisnarmanna og portúgalska hersins í Angóla.
• 30. október - Hnefaleikabardaginn The Rumble in the Jungle milli Muhammad Ali og George Foreman fór fram í Kinsasa, Saír.

Nóvember

• 1. nóvember - Fjölmennasti miðilsfundur á Íslandi var haldinn á Hótel Loftleiðum og var sóttur af um 200 manns.
• 19. nóvember - Geirfinnur Einarsson hvarf í Keflavík sem markaði upphaf Guðmundar- og Geirfinnsmálsins.
• 21. nóvember - George W. Bush var rekinn úr Bandaríska flughernum.
• 21. nóvember - 21 maður lét lífið og tugir særðust í sprengjutilræðum Írska lýðveldishersins (IRA) í Birmingham á Englandi.
• 22. nóvember - Palestínumönnum var veitt áheyrnarstaða hjá Sameinuðu þjóðunum.
• 27. nóvember - Hryðjuverkalög tóku gildi í Bretlandi í kjölfar sprengjutilræðanna í Birmingham.
• 29. nóvember - Þjóðverjar settu löndunarbann á íslensk skip í þýskum höfnum.

Desember

• 1. desember - Hús Jóns Sigurðssonar var formlega vígt í Kaupmannahöfn.
• 8. desember - Grískir kjósendur höfnuðu því að taka aftur upp konungsveldi.
• 13. desember - Malta lýsti yfir stofnun lýðveldis.
• 18. desember - Hitaveita Suðurnesja var stofnuð af sveitarfélögum á Suðurnesjum og íslenska ríkinu.
• 20. desember - Tvö snjóflóð féllu í Neskaupstað með þeim afleiðingum að tólf manns fórust.
• 24. desember - Í Ástralíu lagði fellibylur borgina Darwin nánast í rúst.

Fædd

• 12. janúar - Tor Arne Hetland, norskur skíðagöngugarpur.
• 16. janúar - Kate Moss, ensk fyrirsæta.
• 18. janúar - Páll Rósinkranz, íslenskur tónlistarmaður.
• 31. janúar - Ian Huntley, enskur morðingi.
• 11. febrúar - D'Angelo, bandarískur söngvari.
• 13. febrúar - Robbie Williams, enskur söngvari.
• 15. febrúar - Omarosa Manigault, bandarísk leikkona.
• 22. febrúar - James Blunt, enskur tónlistarmaður.
• 23. febrúar - Gotti Sigurðarson, íslenskur leikari.
• 25. febrúar - Nína Dögg Filippusdóttir, íslensk leikkona.
• 4. mars - Ariel Ortega, argentínskur knattspyrnumaður.
• 5. mars - Jens Jeremies, þýskur knattspyrnumaður.
• 5. mars - Eva Mendes, bandarísk leikkona.
• 5. mars - Magnús Agnar Magnússon, íslenskur handknattleiksmaður.
• 7. mars - Jenna Fischer, bandarísk leikkona.
• 10. mars - Keren Ann, ísraelsk söngkona.
• 17. mars - Valdís Arnardóttir, íslensk leikkona.
• 18. mars - Páll Pálsson, íslenskur leikari.
• 27. mars - Ólafur Jóhannes Einarsson, íslenskur lögfræðingur.
• 9. apríl - Jenna Jameson, bandarísk leikkona.
• 11. apríl - Tricia Helfer, bandarísk leikkona.
• 17. apríl - Victoria Beckham, ensk söngkona (Spice Girls) og eiginkona David Beckham.

• 22. apríl - Shavo Odadjian, bassaleikari bandarísku hljómsveitarinnar System of a Down.
• 28. apríl - Penélope Cruz, spænsk leikkona.
• 29. apríl - Anggun, indónesísk söngkona.
• 30. apríl - Stefán I. Þórhallsson, íslenskur slagverksleikari.
• Apríl - Martinus Simson, danskur fjöllistamaður (f. 1886).
• 2. maí - Garðar Thór Cortes, íslenskur söngvari.
• 15. maí - Brenton Birmingham, íslenskur körfuknattleiksmaður.
• 25. maí - Frank Klepacki, bandarískur tónlistarmaður.
• 1. júní - Alanis Morissette, kanadísk söngkona.
• 2. júní - Gata Kamsky, bandarískur skákmaður.
• 13. júní - Selma Björnsdóttir, íslensk söngkona.
• 13. júní - Steve-O, enskur sjónvarpsmaður.
• 22. júní - Donald Faison, bandarískur leikari.
• 4. júlí - Mick Wingert, bandarískur leikari.
• 11. júlí - Hermann Hreiðarsson, íslenskur knattspyrnumaður.
• 24. júlí - Eugene Mirman, bandarískur leikari.
• 27. júlí - Ragnheiður Elín Gunnarsdóttir, íslensk leikkona.
• 29. júlí - Josh Radnor, bandarískur leikari.
• 30. júlí - Tryggvi Guðmundsson, íslenskur knattspyrnumaður.
• 31. júlí - Emilia Fox, ensk leikkona.
• 2. ágúst - Guðni Halldórsson, íslenskur kvikmyndaklippari.
• 8. ágúst - Mikael Torfason, íslenskur rithöfundur.
• 9. ágúst - Matt Morris, bandarískur körfuboltamaður.
• 29. ágúst - Sigurjón Brink, íslenskur tónlistarmaður.
• 4. september - José Luís Peixoto, portúgalskur rithöfundur.
• 6. september - Nina Persson, sænsk söngkona.
• 16. september - Loona, hollensk söngkona og dansari.
• 18. september - Sol Campbell, enskur knattspyrnumaður.
• 19. september - Victoria Silvstedt, sænsk fyrirsæta.

• 7. október - Charlotte Perrelli, sænsk söngkona.
• 26. október - Egill Heiðar Anton Pálsson, íslenskur leikari.
• 28. október - Joaquin Phoenix, bandarískur leikari.
• 5. nóvember - Ryan Adams, bandarískur söngvari og lagahöfundur.
• 11. nóvember - Leonardo DiCaprio, bandarískur leikari.
• 11. nóvember - Samúel J. Samúelsson, tónlistarmaður.
• 23. nóvember - Katrín Júlíusdóttir, íslenskur stjórnmálamaður.
• 1. desember - Costinha, portúgalskur knattspyrnumaður.
• 5. desember - Kjartan Þór Ragnarsson, íslenskur tannlæknir.
• 11. desember - Rey Mysterio, bandarískur fjölbragðaglímukappi.

Dáin

• 9. janúar - Sigfús M. Johnsen, íslenskur lögfræðingur (f. 1886).
• 31. janúar - Samuel Goldwyn, bandarískur framkvæmdastjóri-kvikmyndastúdíós (f. 1882).
• 2. febrúar - Johanna Maria Skylv-Hansen, færeyskur rithöfundur (f. 1877).

• 2. apríl - Georges Pompidou, forseti Frakklands (f. 1911).
• 4. apríl - Guðmundur Böðvarsson, íslenskt skáld (f. 1904).
• 19. apríl - Ayub Khan, forseti Pakistans (f. 1907).
• 19. maí - Anne Holtsmark, norskur textafræðingur (f. 1896).
• 24. maí - Duke Ellington, bandarískur djasspíanisti (f. 1899).
• 9. júní - Miguel Angel Asturias, gvatemalískur rithöfundur (f. 1899).

• 22. júní - Darius Milhaud, franskt tónskáld (f. 1892).
• 1. júlí - Juan Domingo Perón, forseti Argentínu (f. 1895).
• 11. júlí - Pär Lagerkvist, sænskur rithöfundur og handhafi Bókmenntaverðlauna Nóbels (f. 1891).
• 26. ágúst - Charles Augustus Lindbergh, bandarískur flugkappi.
• 21. september - Sigurður Nordal, rithöfundur og fræðimaður (f. 1886).
• 17. október - Regína Þórðardóttir, íslensk leikkona (f. 1906).
• 4. nóvember - Bert Patenaude, bandarískur knattspyrnumaður (f. 1909).
• 12. nóvember - Þórbergur Þórðarson, rithöfundur (f. 1888).
• 13. nóvember - Vittorio De Sica, ítalskur kvikmyndaleikstjóri (f. 1901 eða 1902).
• 23. nóvember - Páll Ísólfsson, íslenskt tónskáld (f. 1893).
• 24. nóvember - Nick Drake, enskur lagahöfundur og söngvari (f. 1948).
• 25. nóvember - U Thant, aðalritari Sameinuðu þjóðanna (f. 1909).

Nóbelsverðlaunin

• Eðlisfræði - Sir Martin Ryle, Antony Hewish
• Efnafræði - Paul J. Flory
• Læknisfræði - Albert Claude, Christian de Duve, George E. Palade
• Bókmenntir - Eyvind Johnson, Harry Martinson
• Friðarverðlaun - Séan MacBride, Eisaku Sato
• Hagfræði - Gunnar Myrdal, Friedrich von Hayek

Tenglar

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist 1974.