წალენჯიხა

წალენჯიხა
ქალაქი
	წალენჯიხა;
	; წალენჯიხის შესასვლელი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	წალენჯიხის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	42°36′42″ ჩ. გ. 42°04′14″ ა. გ. / 42.61167° ჩ. გ. 42.07056° ა. გ.
ამჟამინდელი სტატუსი	1964
ცენტრის სიმაღლე	222 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	3170 კაცი (2021)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,6 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995 416
საფოსტო ინდექსი	5200
ოფიციალური საიტი	tsalenjikha.ge
	წალენჯიხა ვიკისაწყობში

წალენჯიხა — ქალაქი საქართველოში, სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი. მდებარეობს მდინარე ჭანისწყლის ნაპირზე, ზღვის დონიდან 222 მ სიმაღლეზე. ქალაქად გამოცხადდა 1964 წელს. ქალაქში არის ჯანდაცვის, განათლებისა და კულტურის დაწესებულებები.

ეტიმოლოგია

წალენჯიხა, მეგრული „წენდიხა“, ჭანისწყალი მეგრული „წენწყარი“ მდინარისა და გეოგრაფიული პუნქტის ამგვარი სახელწოდებანი დადასტურებულია როგორც ქართული, ასევე უცხოური წყაროების მიერ.

სიმონ ჯანაშიას მიხედვით „წენი“ ანუ „წანი“ იყო ერთ-ერთი ტომთაგანი ჭანური-მეგრული განშტოებისა და არა საკუთრივ სანები. სწორედ ამ „წანი“ ტომისაგან მიიღო თავისი სახელწოდება ამ ადგილმა და იმ ციხემ (ჯიხამ), რომელიც მათ ეკუთვნოდათ (წენ-დიხა) და იმ მდინარემაც, რომელიც ციხეს ჩაუდიოდა (წენ-წყალი).

ისტორია

X-XI საუკუნეებში წალენჯიხა მნიშვნელოვანი დასახლებული პუნქტი იყო, რაც დასტურდება წალენჯიხის საკათედრო ტაძარის მშენებლობით. დროთა განმავლობაში წალენჯიხის მნიშვნელობა კიდევ უფრო გაიზარდა ისე, რომ XIII-XIV საუკუნეებისათვის ის დადიანების ერთ-ერთ რეზიდენციად იქცა. დადიანებს აქ ჰქონდათ სასახლე, საჭურჭლე (საგანძური) და საგვარეულო სამარხიც. ქალაქის მნიშვნელობის ზრდამ გამოიწვია XIV საუკუნეშივე ოდიშის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საეპისკოპოსოს გადატანა წალენჯიხაში, რამაც ხელი შეუწყო კულტურული და ეკონომიკური საქმიანობის აღმავლობას.

რუსეთის იმპერიის დროს წალენჯიხა იყო ზუგდიდის მაზრის ერთ–ერთი საბოქაულოს ცენტრი. საბჭოთა პერიოდში წალენჯიხა იქცა ჩაის გადამუშავების ერთ-ერთ ცენტრად, რამაც ხელი შეუწყო დასახლების ურბანიზაციას. მოქმედებდა ჩაის ექვსი ფაბრიკა. 1964 წელს წალენჯიხამ მიიღო ქალაქის სტატუსი. დღეს მოქმედებს მხოლოდ ერთი ფაბრიკა, სადაც 300-მდე ადამიანი მუშაობს.