Lovennan

Lovennan
Lovennan
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Carnivora
Teylu:	Mustelidae
Kinda:	Mustela Linnaeus, 1766
Gwrandrans ollvysel an lovennan.

An lovennan (Mustela nivalis) yw an lyha bronnvil kigdebrus y’n bys. Ev yw an esel lyha a’n kinda Mustela, an esel lyha a’n teylu Mustelidae ha’n urdh Carnivora.

An lovennan yw teythyek dhe Eurasi, Amerika north hag Afrika north. Komendys yw avel eghen dhe Vordir Nowydh, Malta, Crete, Bermuda, Enys Madeira, an Enesow Azores, Enesow Canary, Sen Tommas ha Pryns, Enesow Falkland, Arghantina ha Chile. Nyns yw peryllys avel eghen.

Deskrifans

An lovennan a’n jeves korf tanow hir ha hebleth. Y benn yw byghan ha hir. Y arrow ha lost yw berr (an lost yw le ages hanter hys an korf). An treys a’s teves krabanow lymm tewl ha meur a vlew war woles. Y dhewlagas liw tewl yw byghan kehevelys dhe vyns an penn.

Hys kresek an gorowreydh yw 130-260mm. Hys an venynreydh yw 114-204mm. Poos kresek an gorowreydh yw 36-250g ha’n venynreydh 29-117g.

Omdhegyans tiredhel ha kowethasek

Lovennanes gorowreydh a’s teves tiredhow a gomprehend lies tiredh an benynreydhyow. An niver a lovennanes a grog war balster boos ha sewyans dinythi. Tiredh an gorowreydh yw moy y’n gwenton po yn termyn fowt boos. Ev a us kawgh hag urin rag merkya y diredh. Ny wra an lovennan palas y fow y honan, mes usya fowyow gwrys gans enevales erel, kepar ha godh po rath.

Dinythi

An lovennan a wra parya yntra mis Ebrel ha mis Gortheren. Hys degyans yw 34 dhe 37 dydh. Myns kresek teylu yw 6 yonker. Lovennanes a yll parya wosa 3 po 4 mis.

An venynreydh a wra an maga heb gweres gans an gorowreydh. Wosa dinythyans poos yonker yw 1.5 – 4 g. Genys yns i rudhwyn, dall, noth ha bodhar. I a dhispleg aga dens wosa 2 po 3 seythen, ha’n termyn na i a dhalleth dybri boos soled.

Wosa 3 po 4 seythen an dewlagas ha diwskovarn a yger. Wosa eth seythen i re dhyskas fatel wra ladha an enevales hag yw boos dhedha. I a asas an teylu wosa naw dhe dhewdhek seythen. Hys bewnans kresek yw seyth po eth bledhen.

Dybri

Herwydh usadow, an lovennan a dheber knoviles, r.e. logos. Ny wra dybri rathes dell yw usys. Ny dheber kwilkynnyow, ydhyn byghan po oyow nevra. Yn Pow Sows, da yw ganso dybri logos an gora.

Yn dhespit dhe vos byghan, helghyer da yw an lovennan. Ev a yll ladha konin 5 – 10 gweyth moy y boos. An brassa rann a gonines ladhys gans lovennanes yw yonkers. Pennfenten bosek a voos yw konines, yn arbennik y’n gwenton.

Preydhoryon

Enevales hag yw preydhoryon a’n lovennan yw lewern, yewgennow, konaow gwynn, oulys ha bargesyon.

Dises ha teurek

Teurek a wra bewa war lovenannes yw low, mitys ha hwynn. Yn fenowgh lovennanes a gyv an teurek dhyworth fowyow po neythow aga freydh. Nebes eghennow a nematodow a wra klevesi lovennanes.

Bewvaow

Kevys yw an lovennan yn parkow, gwydhegi gwastas, tylleryow karnek po bosek ha lowarthow. Kevys yw yn ughelderyow mar ughel ha 3000m.

Studh gwithans

Klassys yw an lovennan avel eghen heb bern. Y wandrans yw meur gans poblans bras. Kemmyn yw yn Eurasi, mes le pals yn Amerika north.