Ôsirisy

I Ôsirisy dia andriamanitra egiptiana sady mpanjaka tao Ejipta tamin' ny Andro Taloha. Izy no lazain' ny lovantsofina fa namorona ny fambolena sy ny fivavahana, loharanon-java-tsoa ny fanjakany. Maty dobo an-drano novonoin' i Seta zandriny tao amin' ny ony Nily izy. Na dia nisaratsaraka aza ny tenany dia velona indray izy noho ny hery tsy hita maso tao amin' i Isisy sy i Neftisy izay samy anabaviny. Ny fahafatesana maritiran' i Ôsirisy dia nahafahany nankany amin' ny tontolon' ny any an-koatra izay nahalasa azy ho adriamanjaka sy mpitsara fara tampony araka ny lalànan' ny Maat.

Tamin' ny Vanimpotoan' ny Empira Antenatenany dia lasa tanànan' i Ôsirisy i Abidôsy ka nahasarika mpivavaka maro izay nikatsaka ny fiainana mandrakizay. Ny lazan' io tanàna io dia vokatr' ireo firavoravoana ara-pivavahana mandritra ny andro fankalazana ny taom-baovao sy ny fankalazana ny sisan-javatra heverina fa avy tamin' i Ôsirisy, dia ny lohan' ilay andriamanitra.

Nandritra ny taonarivo voalohany tal. J.K. dia mbola andriamanitry ny fandevenana sy mpitsara ny fanahin' ny olombelona i Ôsirisy. Nefa, ireo endrika maha andriamanitry ny fahatondrahan' ny ranon' i Nily sy andriamanitry ny fahavokarana azy dia nihanahazo laharana aloha indrindra, ka nampitombo ny lazany teo amin' ny mponin' ny faritr' i Nily. Nisy voanjo grika niorim-ponenana tao Memfisy izay nandray ny fanompoana an' i Ôsirisy tamin' ny taonjato faha-4 tal. J.K. ka nivavaka aminy araka ny endriny amin' ny maha Ôsirisy-Apisy azy, dia ombilahy masina maty sy notehirizina. Ny mpanjaka lagida dia nitondra ity fivavahana ity tao Aleksandria renivohiny, tamin' ny endrik' i Serapisy, andriamanitra ikambanan' ny fivavahana grika sy egiptiana. Taoroan' ny namababoan' ny tafika rômana an' i Egipta dia nentina tany Rôma sy manerana ny empirany ny fivavahana tamin' i Ôsirisy sy Isisy. Naharitra izany fivavahana izany nefa nifarana tamin' ny nidiran' ny fivavahana kristiana tao Rôma noho ny fandrarana ny fivavahan' ny mpanompo sampy araka ny didy nivoaka tao Tesalônika. Ny fivavahana tamin' i Ôsirisy, izay niroborobo nanomboka tamin'ny taonjato faha-25 tal. J.K. dia naharitra hatramin' ny taonjato faha-6 tor. J.K., rehefa nakatona ny tempolin' i Isisy tao amin' ny nosy Filae (na Filay) tamin' ny taona 530 taor. J.K. taorian' ny didy fanakatonana navoakan' ny emperora Jostiniano.