उष्णता वहन

उष्मांतरण (Heat Transfer) हे असे एक विज्ञान आहे, ज्यात भौतिक वस्तूचे तापमान बदलले की, त्याच्यातल्या ऊर्जेचे काय होते, याचा अंदाज केला जातो.ही ऊर्जा स्वतःची जागा बदलते म्हणजेच स्थानांतरण करते.उष्मागतिकीत (Thermodynamics) ऊर्जेच्या या स्थानंतरणाला उष्णता असे म्हणतात.उष्णतेचे स्थानांतरण म्हणजे उष्मांतरण. काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये उष्णतेच्या स्थानंतरणाचा दर काय असेल,त्याचा पण अंदाज उष्मांतरणात केला जातो.

   उष्मांतरण प्रामुख्याने तीन पद्धतीने होते. १.वहन  २.प्रक्रमण  ३.प्रारण 

१.वहन :-

संपर्कात असलेल्या वस्तू दरम्यान ऊर्जा हस्तांतरण होत असते. औष्णिक चालकता ही उष्णता आयोजित करण्यासाठी सामग्रीची मालमत्ता आहे आणि प्रामुख्याने उष्णता वाहकतेसाठी फूरियरच्या कायद्यानुसार मूल्यांकन केले जाते.

२.प्रक्रमण :-

द्रव गतीमुळे ऑब्जेक्ट आणि त्याच्या वातावरणा दरम्यान उर्जा हस्तांतरण होत असते. सरासरी तापमान संवेदनाक्षम उष्णता हस्तांतरणाशी संबंधित मालमत्तांचे मूल्यांकन करण्यासाठी संदर्भ आहे.

३.प्रारण :-

इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशनच्या उत्सर्जनाद्वारे ऊर्जेचे हस्तांतरण होत असते.

'उष्मांतरण' हा विषय रासायनिक व यांत्रिक आभियांत्रिकी मधील महत्त्वाचा विषय आहे. यात मुख्यत्वे उष्णता वहनाचा अभ्यास होतो व त्याचा उपयोग औद्योगिक तसेच दैनंदिन जीवनात कसा करता येईल यावर होतो.उष्णतेची व्याख्या भौतिकशास्त्रामध्ये थर्मोडायनामिक प्रणालीभोवती चांगल्या-परिभाषित सीमेवरील थर्मल उर्जाचे हस्तांतरण म्हणून केली जाते.

• उष्णता वहनामध्ये उष्णता ही जास्त तापमानाकडून कमी तापमानाकडे वाहीली जाते.