1 ta' Settembru

L-1 ta' Settembru huwa l-244 jum tal-sena tal-Kalendarju Gregorjan (il-245 fis-snin bisestili). Fadal 121 ġurnata għall-aħħar tas-sena.

Avvenimenti

• 1610 – Ix-xogħol mużikali ta’ Claudio Monteverdi Vespro della Beata Vergine (Għasar għall-Verġni Mbierka) jiġi ppubblikat għall-ewwel darba, stampat f’Venezja u ddedikat lill-Papa Pawlu V.^[1]
• 1715 – Fl-età ta’ ħames snin, Louis XV isir re ta’ Franza wara l-bużnannu tiegħu, ir-Re Louis XIV.^[2]
• 1831 – L-Ordni ta’ San Girgor il-Kbir tiġi stabbilita mill-Papa Girgor XVI tal-Istat tal-Vatikan biex jirrikonoxxi appoġġ għoli għall-Vatikan jew għall-Papa, minn raġel jew mara, li mhux neċessarjament Kattoliċi Rumani.^[3]
• 1878 – Emma Nutt issir l-ewwel operatur mara fid-dinja tat-telefon meta tiġi rreklutata minn Alexander Graham Bell għall-Boston Telephone Dispatch Company.

• 1939 – It-Tieni Gwerra Dinjija: Il-Ġermanja Nażista u s-Slovakkja jinvadu l-Polonja, u jibdew il-fażi Ewropeja tat-Tieni Gwerra Dinjija.
• 1939 – J. Robert Oppenheimer u l-istudent tiegħu Hartland Snyder jippubblikaw il- mudell Oppenheimer–Snyder, u ppruvaw għall-ewwel darba fil-fiżika kontemporanja kif jistgħu jiżviluppaw it-toqba sewda.
• 1969 – Kolp ta’ stat fil-Libja jġib il-poter lil Muammar Gaddafi.
• 2004 – Jibda l-assedju tal-iskola ta' Beslan meta terroristi armati jieħdu ostaġġi lit-tfal tal-iskola u lill-persunal tal-iskola fl-Ossezja ta' Fuq, ir-Russja; sa tmiem l-assedju, tlett ijiem wara, aktar minn 385 persuna kienu mejta (inklużi ostaġġi, nies pajżana, membri tas-sigurtà u terroristi).

Bħal-lum f'Malta

• 1957 - Epidemija ta' Influwenza tolqot il-pajjiż kollu.
• 1961 - L-USS Pocono tasal Malta għal żjara ta’ tlett ijiem.
• 1965 - Wasla tal-Ġeneral Honkon Lee Ambaxxatur tar-Repubblika tal-Korea għal Malta.
• 1969 – Tlieta u ħamsin tifel Malti jiġu milqugħa mill-Papa Pawlu VI f’Ruma.
• 1970 - Il-produzzjoni tal-għeneb għandha żieda ta' 40% fuq is-sena li għaddiet minħabba żieda fix-xita.
• 1971 - Il-Prim Ministru Mintoff jirritorna minn Tripli wara li attenda għaċ-ċelebrazzjonijiet tat-tieni Anniversarju tar-Rivoluzzjoni Libjana.
• 1972 - Tħabbret kampanja intensiva ta' pubbliċità biex tispjega s-sistema l-ġdida tat-Taxxa tad-Dħul.
• 1973 - Battalja ta' ħames sigħat fil-Belt Valletta kontra wieħed mill-agħar nirien għal ħafna snin.
• 1975 - Twaqqfu relazzjonijiet diplomatiċi bejn Malta u l-Arabja Sawdija.
• 1975 - Il-Korporazzjoni Rivoluzzjonarja tax-Xandir tal-Poplu tal-Libja tibda xxandar minn Leħen il-Ħbiberija f’Malta.
• 1975 - Delegazzjoni ta' industrijalisti tal-Ġermanja tal-Punent titlaq minn Malta wara taħditiet mal-Prim Ministru Mintoff.
• 1976 - Il-President ta' Ċipru L-Arċisqof Macarios u l-Konslu Onorarju għal Malta f'Ċipru John Lousidis jagħtu 1,000 xitel tal-ħarrub lill-Gvern Malti.
• 1977 - Rapport uffiċjali jgħid li Malta importat 'il fuq minn Lm4.3 miljun fjuwil u Lubrikanti fl-ewwel tliet xhur tal-1977 meta mqabbla ma' Lm3.2 miljun fil-perjodu korrispondenti tas-sena l-oħra.
• 1978 - Delegazzjoni mill-Malta Labour Party u l-General Workers Union jattendu ċ-ċelebrazzjonijiet li jimmarkaw id-9 anniversarju tar-rivoluzzjoni Libjana.
• 1979 – L-Ambaxxata Libjana f’Tas-Sliema tittieħed minn kumitat ta’ ħamest irġiel magħruf bħala l-Uffiċċju Popolari tal-Ġamahiriyah.
• 1980 - Ir-runways tal-airfields mhux użati f'Ta' Qali u Ħal Far jiġu mblukkati mill-Forzi Armati ta' Malta.
• 1982 - Sylvana Falzon, rebbieħa tat-titlu ta' Mara Ideali, titlaq lejn Vigo di Fassa ħdejn Trento biex tieħu sehem fil-konkors Internazzjonali Donna Ideale.
• 1983 - Is-Soċjeta' Storika u Kulturali tal-Birgu tfakkar ir-rebħa tal-Assedju l-Kbir tal-1565 b'ċerimonja speċjali fil-Birgu.
• 1990 – Il-Papa Ġwanni Pawlu II jagħmel waqfa qasira fl-Ajruport ta’ Ħal Luqa fi triqtu lejn it-Tanżanija.
• 1992 - L-Air Malta tniedi l-identità korporattiva ġdida tagħha fi sforz għal suq usa' fis-snin disgħin.
• 1992 - Il-Prim Ministru Fenech Adami għandu taħdidiet ma' Gaddhafi u Arafat fil-Libja.
• 1993 - Il-GWU u l-UHM jaqblu li jaħdmu flimkien għad-drittijiet tal-impjegati tal-Awtorità tal-Ippjanar.
• 1994 - Kummissjoni speċjali maħtura biex tfassal rapport biex ittejjeb is-sistema elettorali torganizza laqgħa pubblika dwar is-suġġett.
• 1994 - L-MLP jipproponi l-ħatra ta' Kumitat Parlamentari biex jinvestiga l-għoti ta' kuntratti kbar tal-gvern u t-twaqqif ta' aġenzija awtonoma biex teżamina l-ilmenti taċ-ċittadini dwar abbuż ta' poter minn uffiċjali pubbliċi.
• 1995 - Il-Malta Memorial District Nursing Association tiċċelebra l-50 Anniversarju tagħha.
• 1996 – Tiġi inawgurata Villa Messina, dar għall-anzjani, fir-Rabat u ssir sejħa lill-Gvern biex jissussidja l-akkomodazzjoni għall-anzjani.
• 1998 - L-Awtorità tal-Ippjanar tapprova kumpless ta' temi familjari multi-purpose ta' Lm12 miljun Paceville.
• 1999 - Il-Gvern jeskludi amnestiji ġodda tal-millennju għall-priġunieri.

Twelid

• 1922 – Yvonne De Carlo, attriċi u kantanta Kanadiża-Amerikana (m. 2007)^[4]
• 1922 – Vittorio Gassman, attur, direttur u kittieb Taljan (m. 2000)
• 1923 – Rocky Marciano, boxer American (m. 1969)
• 1933 – Conway Twitty, kant-awtur u kitarrist Amerikan (m. 1993)
• 1950 – Alfred Mallia, Attur Malti
• 1961 – Ray Attard, Attur Malti
• 1968 – Mohamed Atta, Egyptian terrorist (d. 2001)
• 1974 – Mark Vella, Kittieb u traduttur Malta

Imwiet

• 2012 – Hal David, kompożitur u awtur tal-kanzunetti Amerikan (t. 1921)

Referenzi