Sagittarius A*

Sagittarius A*
Een opname van Sagittarius A* bij een golflengte van 1,3 mm door de Event Horizon Telescope
Type Superzwaar zwart gat
Datum ontdekking 14 februari 1974Bewerken op Wikidata
Bayeraanduiding -geen-
Massa 4.150.000 M☉
Waarnemingsgegevens
Standaardepoche J2000
Rechte klimming 17u 45m 40.0409s
Declinatie −29° 0′ 28.118″
Sterrenstelsel Melkweg
Sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius)
Afstand 26.673 lichtjaar
Portaal  Portaalicoon   Astronomie

Sagittarius A*, ook wel bekend als Sgr A*, is een superzwaar zwart gat[1] en een radiobron in het centrum van de Melkweg. Het object bevindt zich in de samengestelde radiobron Sagittarius A op 26.673 lichtjaar van de Zon. Het bevat 4,15 miljoen zonsmassa's in een gebied met een radius van minder dan 6,25 lichtuur. Het is daarmee het zwaarste zwarte gat in de Melkweg (andere zwarte gaten in de Melkweg zijn stellair).

Ontdekking

Sagittarius A* en omgeving (een gebied van 12,5 boogminuten) gezien in röntgenstraling door Chandra X-ray Observatory. Er zijn twee lichtechos zichtbaar.

De compacte radiobron is in 1974 ontdekt door Bruce Balick en Robert L. Brown bij metingen met hoge resolutie van Sgr A West.[2][3] De bron werd in 1982 door Brown Sgr A* genoemd om haar te onderscheiden van andere componenten van Sgr A.[4] Uit het spectrum van Sgr A* is geconcludeerd dat het gaat om synchrotronstraling.

Doordat de interstellaire extinctie kleiner is in het nabij-infrarood dan in het optische gebied kan de verdeling van sterren en hun beweging (uit herhaalde opnamen) in de richting van Sgr A* met behulp van nabij-infraroodmetingen bepaald worden, en daaruit de massa van Sgr A*. Voor (onafhankelijk) onderzoek van Sagittarius A* met deze methode kregen Reinhard Genzel en Andrea Ghez in 2020 de Nobelprijs voor Natuurkunde.

Sterren in ellipsbanen om Sagittarius A*

Nabij-infraroodopname van sterren in de buurt van Sagittarius A* door de Very Large Telescope
De beweging van enkele sterren rond Sgr A* in 2021

In de onderstaande figuur zijn de banen van sterren om het zwarte gat weergegeven. De relatieve hemelcoördinaten (horizontaal rechte klimming en verticaal declinatie) zijn opgegeven ten opzichte van het zwarte gat als referentie. Ter vergelijking zijn rechtsonder op schaal de banen in het zonnestelsel van Neptunus, Pluto, Eris en Sedna ingetekend.

Baanelementen van sterren in ellipsbanen rond Sagittarius A*
Ster Alias a (″), halve lange as ellipsbaan in boogseconden a (AE), idem in Astronomische Eenheden e, excentriciteit P, omlooptijd (periode) in jaren T0 (jaar), tijdstip van dichtste benadering
S1 S0-1 0,412 ± 0,024 3300 ± 190 0,358 ± 0,036 94,1 ± 9,0 2002,6 ± 0,6
S2 S0-2 0,1226 ± 0,0025 980 ± 20 0,8760 ± 0,0072 15,24 ± 0,36 2002,315 ± 0,012
919 ± 23 0,8670 ± 0,0046 14,53 ± 0,65 2002,308 ± 0,013
S8 S0-4 0,329 ± 0,018 2630 ± 140 0,927 ± 0,019 67,2 ± 5,5 1987,71 ± 0,81
S12 S0-19 0,286 ± 0,012 2290 ± 100 0,9020 ± 0,0047 54,4 ± 3,5 1995,628 ± 0,016
1720 ± 110 0,833 ± 0,018 37,3 ± 3,8 1995,758 ± 0,050
S13 S0-20 0,219 ± 0,058 1750 ± 460 0,395 ± 0,032 36 ± 15 2006,1 ± 1,4
S14 S0-16 0,225 ± 0,022 1800 ± 180 0,9389 ± 0,0078 38 ± 5,7 2000,156 ± 0,052
1680 ± 510 0,974 ± 0,016 36 ± 17 2000,201 ± 0,025
S0-102 S0-102 0,68 ± 0.02 11,5 ± 0.3 2009,5 ± 0.3

Externe link