Pałac w Ołdrzychowicach Kłodzkich
nr rej. 287 z 11 maja 1951 r. | |
Pałac Magnisów | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Ukończenie budowy |
po 1348-XIX w. |
Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
50°21′28,1160″N 16°43′31,0800″E/50,357810 16,725300 |
Pałac w Ołdrzychowicach Kłodzkich – zabytkowy pałac położony w miejscowości Ołdrzychowice Kłodzkie w gminie wiejskiej Kłodzko w powiecie kłodzkim, w województwie dolnośląskim.
Historia
Pierwotny dwór w Ołdrzychowicach Kłodzkich wzmiankowany jest na druga połowę XVI w., jednak jego początki sięgają znacznie dalej – XIV w[2]. Pierwszy właściciel wsi, Hanko Knoblauchsdorf, starosta kłodzki i asesor sądu lennego, prawdopodobnie był fundatorem w tym miejscu wieży obronno-mieszkalnej, która stanowić miała siedzibę jego rodu. Wzniesiono ją prawdopodobnie między 1348 a 1366 r[3].
Budowę obecnego zespołu rozpoczęto w 1572 r., kiedy to do istniejącej wieży mieszkalnej dobudowano kolejne skrzydła mieszkalne w stylu renesansowym[2]. Kolejni właściciele dokonywali przebudowy zespołu dworskiego, w tym w XVIII w. w stylu barokowym[2] przez Johanna Georga von Schenckendorf, syna Wolfganga Heinricha (zm. przed 1700)[4]. W 1709 roku Johann Georg przebudowuje dwór w stylu barokowym. W tym samym czasie powstały dodatkowe oficyny dworskie i zabudowania gospodarcze.
Maria von Liechtenstein z Krosnowic wyszła za Franza von Waldsteina w 1721 i sprzedała swój majątek dowódcy twierdzy Kłodzko, Karolowi Maksymilianowi Mitrowskiemu von Mitrowiz[5][6]. Król Fryderyk II w 1744 konfiskuje majątek należący do von Schenckendorffa za jego przekonania polityczne i przekazuje go gen. Hansowi von Lehwaldtowi[7], Heinrichowi de la Motte Fouqué (gubernatorowi Kłodzka) i płk. von Puttkamerowi, którzy posiadali majątek do 1748[8].
Z inicjatywy rodu Magnisów, właścicieli od 1793[8], dokonano renowacji obiektu, nadając mu elementy klasycystyczne w XIX w.[2] W pobliżu pałacu założono rozległy park, w którym gościła Luiza Pruska w 1800 r.[9]
Rezydencja była jednym z najbardziej znanych i odwiedzanych miejsc na ziemi kłodzkiej, szczególnie dlatego, że leżała na głównej drodze do Lądka-Zdroju. Bywali tu i opisywali ją także Polacy, m.in. Józef Morawski w 1815 r., który podał dokładny koszt budowy żeliwnej kolumny znajdującej się w pobliżu. W 1826 r. przejeżdżał tędy Fryderyk Florian Skarbek, poeta i dramaturg, a w 1837 r. późniejszy słynny kaznodzieja jezuicki, Karol Antoniewicz[10].
Po zakończeniu II wojny światowej pałacem zainteresowali się Rosjanie, którzy wywieźli stąd wszystkie dzieła sztuki zgromadzone tutaj podczas działań wojennych[2]. W latach 1949–1990 w pałacu znajdowała się siedziba PGR-u[2]. W latach 1984–1990 przeprowadzono remont obiektu, jednak nie zabezpieczono dachu i pałac szybko popadł w ruinę[2].
Obecnie jego właścicielem jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, a budynki stoją puste i niszczeją[2].
Architektura
Budynek o powierzchni 810 m²[11] w stylu klasycystycznym, dwukondygnacyjny, założony na planie prostokąta z ryzalitem w środkowej części, wieżą od strony południowej[2]. Wyraźnie wyodrębnione są dwa skrzydła (północne i południowe)[2]. We frontonie na ścianie frontowej herb rodziny von Magnis.
Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze:
- oficyna pałacowa,
- spichlerz,
- oranżeria,
- mur
- brama[2] z herbami na słupach bramnych von: Schenckendorff (L) i Mitrovsky (P).
Galeria
-
Herb von Magnis na frontonie
-
Herb v. Schenckendorff na słupie (L)
-
Herb v. Mitrovski na słupie (P)
-
Herb v. Schenckendorff na słupie (L)
-
Herb v. Mitrovski na słupie (P)[12]
-
Brama
Słynni mieszkańcy i goście pałacu
- Anton Alexander von Magnis (1751-1817), właściciel licznych dóbr ziemskich na ziemi kłodzkiej i zakładów przemysłowych na Śląsku, prekursor nowoczesnej gospodarki rolnej.
- Luiza Meklemburska (1776-1810), królowa pruska; żona Fryderyka Wilhelma III Hohezollerna.
- John Quincy Adams (1767-1848), prezydent Stanów Zjednoczonych 1825-1829
Przypisy
- ↑ Adreßbuch des Schlesischen Grundbesitzes. Nach amtlichen und authentischen Quellen bearbeitet, CERES, landwirtschaftlicher Verlag, Berlin-Groß-Lichterfelde-West und Leipzig 1910. s. 256. [dostęp 2024-07-27].
- ↑ a b c d e f g h i j k Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 278-282. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ W tym roku źródła podają, że we wsi istniał już murowany dwór o charakterze wieży rycerskiej.
- ↑ Ołdrzychowice Kłodzkie, wieża mieszkalno-obronna (ob. pałac). zamkipolskie.com. [dostęp 2023-07-29]. (pol.).
- ↑ Krosnowice. de-academic.com. [dostęp 2023-08-05]. (niem.).
- ↑ szambelan cesarsko-królewski, starosta hrabstwa kłodzkiego
- ↑ Podczas II wojny śląskiej w 1745 r. dowodził korpusem przeciwko Austriakom pod Bystrzycą Kł.
- ↑ a b Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 320. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ F. Ludwig, Grafschaft Glatz in Wort und Bild, Glatz 1896/1897, s. 131.
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, Wrocław 1994, s. 321.
- ↑ Ołdrzychowice Kłodzkie (gmina Kłodzko). www.wroclaw.gazeta.pl. [dostęp 2015-04-07].
- ↑ Mitrovsky Gr.. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2023-08-05]. (pol.).
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Marek Perzyński, Gminy Kłodzko skarby i osobliwości. Przewodnik dla dociekliwych, Wrocław 2002, s. 27-33.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy, t. 15, pod red. M. Staffy, Wrocław, „I-Bis”, 1994, ISBN 83-85773-06-1, s. 323-324