9. 5.

9. maj/svibanj (9. 5.) je 129. dan godine po gregorijanskom kalendaru (130. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 236 dana.

Događaji

• 1502. — Španski moreplovac Kristifor Kolumbo isplovio iz španske luke Kadis na četvrto i poslednje putovanje u Novi svet.
• 1788. — Parlament Velike Britanije ukinuo trgovinu robljem.
• 1877. — Rumunija proglasila nezavisnost, mesec dana pošto je sklopila savez s Rusijom protiv Otomanskog carstva.
• 1901. — U Melburnu otvoren prvi parlament Australije.
• 1911. — Grupa oficira, učesnici u dvorskom prevratu i ubistvu kralja Aleksandra Obrenovića 1903, u Beogradu osnovala tajnu organizaciju "Ujedinjenje ili smrt", odnosno "Crna ruka".
• 1926. — Amerikanci Ričard Berd i Flojd Benet prvi avionom preleteli Severni pol.
• 1927. — Kanbera postala glavni grad Australije, umesto Melburna.
• 1936. — Italija zvanično okupirala Abisiniju, danas Etiopiju, i italijanskog kralja Vitorija Emanuela III proglasila za cara Abisinije.
• 1945. — Drugi svetski rat: Nemački feldmaršal Vilhelm Kajtel u Berlinu potpisao završni dokument o kapitulaciji i okončanju neprijateljstava. U ime saveznika dokument su potpisali sovjetski maršal Georgij Žukov i britanski general Artur Teder.
• 1945. - ostrvo Gernzi oslobođeno od okupacije Nacističke Nemačke.
• 1946. — Kralj Vitorio Emanuele III abdicirao.
• 1948. — Komunistička partija Jugoslavije odbacila optužbe sovjetskih komunista protiv politike jugoslovenskog rukovodstva. Usledila Rezolucija Informbiroa i višegodišnji politički i ekonomski pritisak sovjetskog bloka na Jugoslaviju.
• 1950. — Ministar inostranih poslova Francuske Rober Šuman uputio poziv za pomirenje Francuske i Nemačke i predložio stvaranje Zajednice za ugalj i čelik, prethodnice Evropske unije. Šumanov plan 1951. potpisalo šest zemalja. Taj dan se obeležava kao Dan evropskih integracija.
• 1952. — Širom Jugoslavije održani masovni protesti zbog Londonskog sporazuma kojim je Zona "A" Slobodne teritorije Trst pripala Italiji.
• 1960. — SAD postale prva zemlja u kojoj su legalizovane pilule za sprečavanje začeća.
• 1976. — Ulrike Majnhof, vođa zapadnonemačke terorističke grupe "Bader-Majnhof", obesila se u zatvorskoj ćeliji.
• 1978. — U parkiranom automobilu u centru Rima nađeno telo bivšeg premijera Italije Alda Mora, kojeg su teroristi "Crvenih brigada" oteli 54 dana ranije.
• 1993. — Rat u BiH: Počeli sukobi hrvatske milicije HVO i pretežno muslimanske Armije BiH u Mostaru, što je dovelo do podele grada na muslimanski i hrvatski deo.
• 1995. — Na kraju trodnevne proslave 50. godišnjice završetka drugog svetskog rata u Evropi i Dana pobede, svetski lideri pozvali na globalno pomirenje. Centralne proslave održane u Parizu i Moskvi.
• 1996. — Joveri Museveni pobedio na prvim predsedničkim izborima u Ugandi posle 16 godina.
• 2001. —.
  • Predsedniku Jugoslavije Vojislavu Koštunici u Njujorku uručena nagrada Instituta Istok-Zapad za svetskog državnika godine.
  • U haosu koji je na stadionu u Akri, u Gani, nastao kada je policija bacila suzavac na razjarene navijače, 126 ljudi izgubilo život.
• 2002. — U eksploziji nagazne mine tokom proslave Dana pobede, u južnoj ruskoj republici Dagestanu u gradu Kaspijsk, poginule 42, povređeno 150 osoba.

.

Rođenja

• 1800. — John Brown, borac za ukidanje ropstva u SAD.
• 1837. — Adam Opel, osnivač auto-firme "Opel".
• 1860. — J. M. Barrie, škotski književnik († 1937.).
• 1874. — Howard Carter, britanski arheolog.
• 1882. — Džordž Barker, američki slikar (†1965.).
• 1891. — Vladimir Čerina, hrvatski književnik († 1932.).
• 1924. — Bulat Okudzhava, ruski kantautor i šansonjer.
• 1945. — Jupp Heynckes, njemački nogometni trener i igrač.
• 1946. — Candice Bergen, američka glumica.
• 1949. — Billy Joel, američki kantautor.
• 1958. — Slobodan Ćustić, srpski glumac.
• 1963. — Sanja Doležal, hrvatska pjevačica i tv-voditeljica.
• 1963. — Gary Daniels, engleski glumac i umirovljeni kickboksač.
• 1968. — Masahiko Harada, japanski skakač skijaš.
• 1972. — Lisa Ann, američka porno-glumica.
• 1976. — Nenad Jestrović, bivši srpski nogometaš.
• 1977. — Marek Jankulovski, češki nogometaš, makedonskog porijekla.
• 1978. — Leandro Cufré, bivši argentinski nogometaš.
• 1983. — Gilles Müller, luksemburški teniser.
• 1988. — Nemanja Bjelica, srpski košarkaš.

.

Smrti

• 1805. — Fridrih Šiler, nemački pesnik.
• 1850. — Žozef Gejlisak, francuski hemičar.
• 1931. — Albert Abraham Majklson, američki fizičar. (*1859.).
• 1976. — Ulrike Meinhof, njemačka novinarka i jedna od suosnivača terorističke organizacije RAF (* 1934.).
• 1981. — Margaret Lindsay, američka glumica.
• 1986. — Tenzing Norgaj, nepalski planinar. (*1914).
• 2009. — Chuck Daly, američki profesionalni košarkaški trener (* 1930.).
• 2010. — Lena Horne, američka pjevačica, glumica, plesačica i aktivistica za zaštitu ljudskih prava (* 1917.).

.

Blagdani/Praznici

• Evropska unija: Dan Evrope.
• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Sveštenomučenika Vasilija - episkop Amasijskog.
  • Svetog Janićija Devičkog.
  • Svetog Stefana - episkopa Permskog.
• Dan pobede nad fašizmom

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar