อำเภอเมืองน่าน

อำเภอเมืองน่าน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Nan
แม่ค้าริมถนนข้างวัดภูมินทร์ยามค่ำคืน
คำขวัญ:  นมัสการพระธาตุเขาน้อย แอ่วดอยภูหลวง บวงสรวงเสาหลักเมือง ศิลปกรรมรุ่งเรืองตำนานวัดเมืองน่าน
แผนที่จังหวัดน่าน เน้นอำเภอเมืองน่าน
พิกัด: 18°47′37″N 100°43′46″E / 18.79361°N 100.72944°E / 18.79361; 100.72944
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	น่าน
พื้นที่
• ทั้งหมด	813.126 ตร.กม. (313.950 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	82,060 คน
• ความหนาแน่น	100.92 คน/ตร.กม. (261.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	55000
รหัสภูมิศาสตร์	5501
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองน่าน เลขที่ 538 หมู่ที่ 11 ตำบลไชยสถาน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน 55000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เมืองน่าน (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอที่เป็นศูนย์กลางการบริหารราชการและศูนย์กลางธุรกิจของจังหวัดน่าน

แต่เดิมทีแล้ว อำเภอเมืองน่านมีอาณาเขตที่กว้างขวางมาก ภายหลังจึงมีการแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็นอำเภอใหม่ ตามลำดับ ดังนี้

• โอนพื้นที่ตำบลสวด อำเภอปง จังหวัดเชียงราย ให้มาขึ้นกับจังหวัดน่านในปี พ.ศ. 2496

• ตั้งตำบลป่าคาหลวง แยกจากตำบลสวดในปี พ.ศ. 2516

• แยกตำบลป่าคาหลวง ตำบลสวด และตำบลบ้านฟ้า ออกจากการปกครองของอำเภอเมืองน่าน รวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอบ้านหลวง ในปี พ.ศ. 2518 แต่ไม่สามารถตั้งเป็นอำเภอใหม่ได้ เนื่องจากไม่เข้าเกณฑ์ในการจัดตั้งอำเภอใหม่ จึงได้ตั้งตำบลบ้านพี้ โดยแยกจากตำบลป่าคาหลวง ซึ่งได้ยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ ปี พ.ศ. 2536

• แยกพื้นที่ตำบลพงษ์ ตำบลหนองแดง และตำบลหมอเมือง ออกจากการปกครองของอำเภอเมืองน่าน รวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่จริม และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ ปี พ.ศ. 2520 และตำบลพงษ์ได้ขอไปขึ้นกับกิ่งอำเภอสันติสุข เนื่องจากติดต่อได้สะดวกกว่า

• ตั้งตำบลป่าแลวหลวง แยกจากตำบลดู่พงษ์ ในปี พ.ศ. 2521

• แยกการปกครองตำบลดู่พงษ์และตำบลป่าแลวหลวง และจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอสันติสุข ในปี พ.ศ. 2524 และได้โอนพื้นที่ตำบลพงษ์จากอำเภอแม่จริม ซึ่งต่อมาได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอในปี พ.ศ. 2537

• ตั้งตำบลสะเนียน แยกจากตำบลถืมตอง ในปี พ.ศ. 2530

• ตั้งตำบลน้ำเกี๋ยน แยกจากตำบลน้ำแก่น ในปี พ.ศ. 2533

• แยกพื้นที่ด้านตะวันออกของอำเภอเมืองน่าน(ด้านแม่น้ำน่าน) 7 ตำบล ออกจากการปกครองของอำเภอเมืองน่าน รวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอภูเพียง ในปี พ.ศ. 2540 และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ ปี พ.ศ. 2550

อำเภอเมืองน่านมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเชียงม่วน อำเภอปง (จังหวัดพะเยา) และอำเภอท่าวังผา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอสันติสุขและอำเภอภูเพียง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเวียงสา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านหลวง

อำเภอเมืองน่านแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 11 ตำบล 109 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[1]
1.	ในเวียง		Nai Wiang	-	17,241
2.	บ่อ		Bo	10	4,293
3.	ผาสิงห์		Pha Sing	9	7,109
4.	ไชยสถาน		Chai Sathan	11	8,254
5.	ถืมตอง		Thuem Tong	8	3,460
6.	เรือง		Rueang	8	4,257
7.	นาซาว		Na Sao	7	3,619
8.	ดู่ใต้		Du Tai	15	8,653
9.	กองควาย		Kong Khwai	12	5,199
10.	บ่อสวก		Bo Suak	13	6,473
11.	สะเนียน		Sanian	16	13,507

ท้องที่อำเภอเมืองน่าน ประกอบด้วย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองน่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเวียงทั้งตำบลและบางส่วนของตำบลผาสิงห์
• เทศบาลตำบลดู่ใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดู่ใต้ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลกองควาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกองควายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลผาสิงห์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผาสิงห์ (นอกเขตเทศบาลเมืองน่าน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไชยสถาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไชยสถานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลถืมตอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถืมตองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเรือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเรืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาซาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาซาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อสวก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อสวกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสะเนียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสะเนียนทั้งตำบล

• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน
• เสาหลักเมืองน่าน
• แนวกำแพงเมืองเก่า
• วนอุทยานถ้ำผาตูบ ตำบลผาสิงห์
• แหล่งเตาเผาโบราณบ้านบ่อสวก ตำบลบ่อสวก
• น้ำตกดอยหลวง ตำบลเรือง
• น้ำตกสองแคว ตำบลสะเนียน
• น้ำตกดอยหมอก
• น้ำตกห้วยซ้อน
• ดอยตีดู้ว์
• หาดหินขาว หมู่บ้านท่าช้าง ตำบลในเวียง
• ศูนย์การเรียนรู้ดาราศาสตร์และหอดูดาว เฉลิมพระเกียรติฯ
• โฮงเจ้าฟองคำ
• พิพิธภัณฑ์ชุมชนบ้านพระเกิด
• หอศิลป์ริมน่าน
• หอศิลป์พิงพฤกษ์
• หออัตลักษณ์นครน่าน

• วัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร) ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน
• วัดพญาภู (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ) ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน

• วัดเขาน้อยเทสรังสี ตำบลดู่ใต้
• วัดป่าศรีถาวรวังตาว ตำบลสะเนียน

• โรงเรียนน่านประชาอุทิศ
• โรงเรียนบ่อสวกวิทยาคาร
• โรงเรียนศรีสวัสดิ์วิทยาคาร
• โรงเรียนสตรีศรีน่าน

• โรงเรียนบ้านดอน (ศรีเสริมกสิกร)
• โรงเรียนราชานุบาล

• โรงเรียนเทศบาลบ้านพระเนตร (สามัคคีวิทยาคาร)
• โรงเรียนเทศบาลบ้านภูมินทร์ (จุมปีวนิดาภรณ์)
• โรงเรียนเทศบาลบ้านสวนตาล (ดรุณวิทยา)

• โรงเรียนซินจง
• โรงเรียนนันทบุรีวิทยา
• โรงเรียนน่านคริสเตียนศึกษา
• โรงเรียนนิธิวิทย์
• โรงเรียนอนุบาลอยู่วิทยา

• โรงพยาบาลน่าน

• ท่าอากาศยานน่านนคร