Denmark
Denmark（丹麥）
Gaga kska Owcow ka Denmark, 56 00 N, 10 00 E ka gaga na nniqan.
Kana ka knlbangan na o 43,094 sq km（hangan na o Tg134）(knlbanga dxgal o 42,434 sq km, knlbangan qsiya o 660 sq km).
Kana ka sejiqun o niqan 5,593,785 hiyi.
Gaga Copenhagen ka pusu alang paru, jiyax 5 idas 6 ka jiyax skrayan klwaan.
Manu ka dxgal Denmark ga wada sugan 63.40% ka dxgal qpahan, 12.90% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 23.70% na.
Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Frederik X, pnaah hngkawas2024 idas 1 jiyax 14pnrajing kmlawa klwaan.
cinkhulan sa knita’ sa brbiru’
Tanmay（丹麥）
Tanmay we(kari Tamay: Danmark) alang ga meniq Peyow ma, ririh so luwan nPeow kwocya ma, luwan cucwen kwocya nTanmay wangkwo(kari Tamay: Kongeriget Danmark), cincurisen ka cunti na ma, mingcucu ka yihwe na, Kopunhaken ka sotu na, Tnmay wangkwo nii we pnlekuh na Kwohwaro-cuwitaw daka Korinran, tgdaya ba alang bobo dheran nii. Ado mntena ba ka kari, gaya ma rekisi daka Tanmay, Nowe ma Zweten, kika gxalun daha mesa Sukantinaweya kwocya. Luwan alang Owcorenmong ka Tanmay nii, mbleyaq bale ka cinci na, uka seediq so muure ma mqrinuc, dngusan ba kesun hurikwo, kawtu kayhwa kwocya ka dhrya. Luwan alang tnpusu ba pheyu Peytasiyang kongyecucu ka Tanmay. Cwincu daha saya we, Makorito-arsu niwang, paru ba dnoi na beyax qmlahang alang ka congyancenhu daha, ma, dheya ka qmlahang duna suti daha Hwaro cwintaw ma Korinran duri.
Risu（歷史）
Kndalax pasuci betaq susuci, mnsuupu ka seediq Tanmay, seediq Nowe ma seediq Zweten, gxalun daha mesa Weycingzun, Weycingzun nii ciida we skadi dheran tthrigan daha, kmremux alang icil ma mbbaruy bbrigun daha ge, uka inu ini daha dai ka kana Owco. Dheya ka rmabang bale ndaan daha quri Pureten ma siow hiya, wada daha ngalan hii Ingkoran, Ayarran ma Hwako. Sqita patis pntasan Yeringsu dige, wad tongyi na Hraar-yisu ka Tanmay so knkawas 965, ma, snhei citucyaw. Hani pnrdingan 11 suci, wada tongyi nKanyoto-tawang mterun knkawas ka Tanmay, Ingkoran ma Nowe. Kndalax ckceka congsuci betaq wanci na we, nTanmay kana dheran Sukona han, betaq Aysaniya ka qnlhangan na, quri hunac we betaq alang Surosuwesi ma Hwoarsutan-kongkwo.
Knkawas 1397, msuupu smalu Kongcu-renpang ka Tanmay, Zweten ma Nowe(Kamar-renmong), Makorito-yisu ka phyegan daha thulang, teru luwan alang nii we mntena ka hnyegan daha meniq renpang. Ani si, ini kthulang bale ka Makorito niwang nii. Maha 125 knkawas pnhyegan ka renpang nii we, msquri naq renpang nii ka risu dheran nSukantinaweya hii, mneegu turi ka Zweten, ani si wada naq asi ngali hii Tanmay dungan. Knkawas 1523 idas 7, wada ngalan Zweten kwowang ka Sutokoarmo, kika turi ka Zweten di, bobo na de smmalu Tanmay-Nowe renho ka Tanmay daka Nowe di. Knkawas 1530, pstotuy Poce-cancung ka dheran quri Sukantinaweya, ma, dmidil knpriyux snhiyan, so kiya de, wada snhei rutocong ka Tanmay di.
Bobo wada turi ka Zweten de, mndaha tlamun(tmlaman) na mkqmlahang Zweten ka Tanmay, texal we mpitu knkawas mccebu quri daya, texal dungan we pncbuwan kesun Kaarma. Mndaha pncbuwan nii ge ini na ngali qqlahangun Zweten ka Tamay nii dungan, ani si wada pririh snliqan pncbuwan ka Zweten. Cenga na ali, muyu Horan pnheyu Tongingtu-kongsu ka Tanmay ka pheyu Tanmay-kongsu, niqan sntangan na mosa qmlahang Suriranka, ani si bale ba qnlhangan we wano ba Ingtu-toranpakwe. Ado ini baka mccebu ka Tanmay ma, wada muuwic pncbuwan nii ka supi na di, kika mtutuy pncbuwan nii ka Zweten. Ckceka na mccebu mterun knkawas(peeyah 1618 betaq 1648), bukung nTanmay ka Korisutian-susu, niqan lnglungan na mkdmudul snhhei rutocong, wada muwa ini baka mccebu ka knkawas 1626; knkwas 1627, dmudul supi na tencucyaw ka Aarpuhoto.Pong.Hwarunsutan mosa kmremux Zutoran-pantaw, asi maku malix pncbuwan nii ka Tanmay. Knkawas 1643, mosa kmremux Zutoran-pantaw ka Zweten, so kawas na de paha kari mesa nami ka dheran Sukona mesa hii. Ado wada ngalan Zweten, kika ini baka ppuqun ka quri sotu daha ma, uka nngalan pnhmaan ka alang daha ma, mpunu kesun hesuping, wada asi keerih 20% ka hei seediq Tanmay, kika yexun ppatis Puromuso tyawye ka Tanmay, wada hii biqan Zweten ka Haran, Kotoran, Aysaniya nTanmay ma duma dheran nNowe. Knkawas 1657, bukung Tanmay ka Foretori-sansu mosa mcebu Zweten, ma, mosa dehuk cmebu knthyaan ka Raymu-hweartung, ani ba rbangun, wada ini baka dungan ma, wada biqan Zweten ka Sukona, Puraycino, Toruntorako ma Pounhwomu-taw dungan. Bobo daha knkawas de wada ngalan Tanmay ka Toruntorako ma Pounhwomu-taw dungan.
Cenga na pncbuwan kesun Naporun ciida, mkcongri pncbuwan nIngkwo daka Hwakwo ka Tanmay. Ani si qtaan na mesa mpcebu Ingkwo ka Tanmay mosa tuumal congri-renmong, kika mndaha mosa kmremux Kopunhakun ka Ingkwo, pawcen cancung kesun daha knrmuxan nii. Mosa kmremux Kopunhakun ka Ingkwo ciida we, wada turi ka Nowe di ma, wada mswaye ka Tanmay-Nowe tongmong. Knkawas 1830 we mbeyax ba msquri mingcuhwa ka Tanmay nii, knkawas 1849 idas 6 ali 5, wada mtbale ba kndalax cincu-cwancu mquri cincu-risen ka tanmay nii. Knkawas 1864, wada ini baka pncbuwan Putan cancung ka Tanmay, wada pyexun mege Purusu ka dheran quri Surosuwesi-Hwoarsutan nTanmay. Mccebu kesun tiyicu sucetacan ka bobo dheran nii ciida, ini osa tgimax mccebu ka Tanmay, ani si spooda daha Fanarsay tawye de, wada naq prrihan Tanmay ka dheran nngalan Purusu. Icu na niqan seediq Tokwo ciida dmudul mesa ringtu sohucuyi, Tanmay nii de sbege nanaq na seediq ga meniq hiya ka gmao ssaan daha, so kiya de, seediq ga meniq quri daya na we wada mquri Tanmay ma, seediq quri hunac na wa meniq naq Tokwo.
Knkawas 1939, Tanmay daka Tokwo naswe we, matis patis mesa iya ta pkremux ma iya ta pccebu, ani si, knkawas 1940 idas 4 ali 9 di we kmremux Tanmay ka Tokwo naswe. Daha ba patis hido ka kncyukan nTanmay de tmpupu ini baka di. Cingci hoco na Tanmay daka Tokwo naswe we betaq knkawas 1943, bobo na de ini sruwa mpslutuc hoco ka Tanmay di, wada daha sliqan kana hari asu nTanmay hwangcya haycyun, ma, hadun na Zweten ka duma kwanyen na. Tiarcu sucetacan dungan de, hadun na Zweten ka Yotayzun mneniq alang daha, icu na qqhedu phuqil na Tokwo naswe. Ssbaang na knrmuxan Suren, smmalu cuyencyun suupu Tokwo kmciyuk. Knkawas 1944, alang Pingtaw nii we, spooda na ga ngalan ka Tanmay ma, paha kari psetuq pnugluban daha kongcu-renpang daka Tanmay, ma, pheyu naq konghokwo. Knkawas 1948, Hwaro-cwintaw we wada mangan tikuh cucucwen.
Bobo na arcan, mosa tuumal pheyu Owco cuyomawyi renmong, Peytasiyang kongyecucu ma Renhokwo ka Tanmay, kika tnpusu pheyu dcucu dnii ka Tanmay nii duri. Knkawas 1973, spooda daha kongming topyaw, wada tuumal Owco cingci kongtongti ka Tanmay. Knkawas 1993, spooda daha kongto, wada smruwa matis masucweko tyawye ma, mosa tuumal Owmong, mosa ddaun Owco yitihwa. Knkawas 2000, spooda na kongming towpyaw ma, ini sruwa tuumal Owyenci. Daha alang dheran qnlhangan na Hwaro cwintaw ma Koringran peni, ado kmdakar aangal daha qcurux, ini tuumal mosa Owmong. Kingal duri, Tanmay nii we meniq ini pntena knxelan we qnlhangan na kana laalang quri daya Owco. 443 ka tawyi niqan tnungayan kssiyo na (1419 ka kana tawyi na, 100m² ka knuglahang na), ckceka na we 72 ka uka seediq tawyi na,
Cungcu（政治）
Knkawas 1849 di ge, pheyu cincu risen ka cungcu ticu nTanmay nii, uka riyung alang Owco ka peeyah cincu cwancung ma, wada mtbale ba mqquri cincu risen ma, ini oda mccebu ma msdara, mdaadis nhqilan seediq. Niwang daha Makorito arsu ka bukung daha ba paru, ani si beyax dnoi na we ngayan nanaq. Cungcu sitong nTanmay nii we, ga toma na senhwa daha, asi ka moda snruwa na yihwe ka syocen daha, ma, asi ka hmrinas 40% ka snrwaan cenming towpyaw daha. Speeyah senhwa nTanmay nii de, sancwen funri ka alang ndheya, kika kesun rihwa, suhwa ma singcung, ini pssdayak ka ooda na teru nii. Tanmay yihwe nii we yiyencu, Folketing kesun daha(179 kana ka ttloongan na). Ckceka ttloongan na 179 nii we, daha ka ttloongan na cucucunghu Koringran ma, daha ka ttloongan na cucucunghu Faro cintaw duri. cwetatang na yihwe daka ka paha ngayan seediq daun daha psgao ngungalun sosyan, ma, niwang daha ka paha kari pnhyegan ma, kana pqeepah singcung pumun na. Yihwe daha we mnsepac knkawas senci texal, ani si sosyan we niqan beyax nap aha kari mesa knama cising ka tasen. Kndalax knkawas 1982, renho cunghu nTanmay nii we sawsu cunghu, niqan naq duma tangpay ka ga lmekuh cunghu daha, knduwa naq meniq hii ka yihwe tosu.
Kingal duri we kwofan, waycyaw na Koringran daka Faro cintaw we, ga dooyan na tnpusu Tanmay, tnpusu Tanmay duri we dmayo quri so cingci daha klaali. Kana so ooda daha de dheya naq moda kana, ma, biqan na yihwe ka kana beyax ooda so nii. Niwang daha duri we spooda na pnsgao nyihwe daha pheyu sosyan daha.
Singcun cihwa（行政區劃）
Kndalax knkawas 2007 idas 1 ka knpriyux singcun hwaci nTanmay, cuuxan han we 13 sen(amter) ma, 270 cucusu(Kommuner), wada na sliihun 5 ciyi(regioner) ma, 98 cucusu di. Meniq ka cucusu spuwan na we, asi ka dehuk 20,000 hei ka seediq na(niqan na naq ka ini dehuk). Kana singcung hwaci na we, uka cenri na mangal sweso, bale ba oda na we yiryaw huu, mnege congtan ma tihwang ka pila na. Senci na cucusu ma hwaci na we cusen, knkawas 2009 idas 11 ka ndaan daha senci hndure.
Tanmay wangkwo nii we tanyicu kwocya, ani si, Koringran daka Hwaro cintaw we, mangal cucutiwe daha knkawas 1948 ma, knkawas 1979. Tanmay yihwe we, wada na sbege daha cucuci nii ka rihwacen na, skela daha ooda naq ddaun daha. Ani si, rihwa yihwe na daha cucuci nii we, ga tuumal Tanmay yihwhe duri, daka ka tloongan na ga Tanmay yihwe ka daha cucuci nii. Niqn ka kawci cwanyen snkgulan nTanmay ga meniq daha cucuci hiya, dheya ka pooda ddaun daha.
Tiri（地理）
Tanmay nii we ga meniq quri daya Owco, rcilung paru ka teru deriq na, daya na we pcenga Tasiyang Peyhay daka Porotihay ma, mqqita dah aka Zweten ma Nowe, hunac na we mtaayus Tokwo, alang Tanmay niqan Toranpantaw, Feingtaw, Sirantaw ma Tawyi ssiyo na, ma, dheran naq ba alang tanmay nii we 43,094km². niqan daha cucu ringti ka Tanmay: kika Farocwintaw ga meniq Peytasiyang ma, Koringran (217,56 wan pinghwang kongri ka knglhangan na, tgkingl knglhangan tawyi bobo dheran nii) ga meniq Peymeyco. Rmabang paru ba tawyi naq Tanmay nii we Feingtaw daka Sirantaw. Meniq ka Pounhoarmutaw we, ga meniq mtheya hhreyan hido alang ka Porotihay. Egu ba yawyi daha ga mggaluk pnhako daha, hako paru ka Orohaysya we, pggaluk Kopunhakun nSiran daka Mamoar nZweten, ma, hako ka Syawpearto we pggaluk Zutoranpantaw daka Feingtaw, duma ka syawtaw de niqan asu ma sapah skiya ka mhaduc seediq.
Hayansen nTanmay we 7214km ka qndisan na, quri hunac we 68km ka pntaayus na daka Tokwo, tgdaya na bale we Sukakun ssaan rmigo seediq, tghunac na bale we Kayso, tggqiyan hido na bale we Blåvandshuk, tghreyan ba hido na we Østerskær. Kana dheran nTanmay nii we msbreenux hari, spun qmita di we maha 31 kongcu ka haype na, netun ini spegi ka Faro cwintaw daka Koringran de, dgiyaq Moraysan ka rmabang ba knbbaro na, 170,86 kongcu ka knbrawan na.
Karac（氣候）
Karac nTanmay nii we karac so mmuuxun rcilung paru. So mtuuxun hari misan, idas 1 daka idas 2 we 0℃ ka pingcin wuntu na; so tleetu hari de rbagan, idas 8 de 15℃ ka pingcin wuntu na; mpmisan de mhhuriq hari ka karac na ma, mddengu de mprbagan. Kingal knkawas we 121 ali ka qmuyux, qnyuxan na kingal knkawas we 600mm betaq 800mm. Ado ga meniq quri daya ka alang Tanmay nii, ini pntena qndisan na ali diyan daka ali keeman de, misan ma rbagan. Misan han we, asi ka patis hido mgrebu 8:45 mnkala ka hido, ma, bobo mnekan 3:45 patis hido de tena mgeqi ka hido di; rbagan dige mgrebu ba 4:30 mnkala hido di, ma, asi ba ka patis hido keeman 11:00 de mgheqi ka hido.
Zunko（人口）
Congcyaw（宗教）
Betaq knkawas 2013 idas 1, 79.1％ ka snhei Tanmay kwocyaw─Rutocong, wada meelih 0.7％ de pseengun knkawas 2012, pseengun knkawas 2011 we wada meelih 1.3％. Ani naq hbaro ba ka snhei Tanmay kwocyaw we, ani si knkingal ali gdregan tgmmteru we, ini dehuk 3％ kana ka seediq Tanmay mosa ktokay. Pnsdehu sehwa nTanmay nii we, asi qlung ba niqan kingal ka seediq nhwangsu snhei Tanmay kwocya, duma de ani naq snhei congcyaw icil. Knkawas 1682, Tanmay nii we, srwaun na tikuh ka snhei Roma tencucyaw, Kayko-cong ma, Yotaycyaw, ani si knpriyux snhiyan we ini srwai hwari ka kiya. Betaq ba knxelan 1970 de, srwaan ka knpriyux snhiyan nii. Saya dige, ani naq ini plaale smiling seyhu de, ini huwa ka dmudul msterung ma dmudul kana so niqan ka smseman di.
Musuring nTanmay nii we, sndayak 3％ congzunko na, dheya ka tg2 knrahul congcyaw twanti na, kika Isurancyaw ka tgparu ba sawsu congcyaw nTanmay. Betaq knkawas 2009 de, 19 kana snrwaan na Musuring soci. Ini spegi ka Tanmay kwocyaw daka Isurancyaw di we, seediq snhei congcyaw icil ge smdayak 2% congzunko na, ani si uka congcyaw ka hmrinas 1% congzunko na. Sqita ndaan smepu 2010 na Eurobarometer we, 28％ ka snhei niqan ba ka Utux Baro mesa seediq Tanmay, 47％ ka snhei niqan naq ka kesun cingsun, uxe de beyax naq kkuudus, 24％ ka ini snhei niqan kesun cingsun, Utux Baro ma beyax naq kkuudus.
Wunhwa（文化）
Nkingal sihwang-wunhwa ka Tanmay wunhwa nii, paru bale qqtaun quri kesun yisu, uka psnakan daka kkuudus na seediq Tanmay. Mghuwe, ini slahuq ali ddhekan/ssaan ma, mtbale kana seediq alang nii we, gaya ba nTanmay ka kiya. Meniq Tanmay hii peni, netun so pgknakan taxa seediq daka rahul seediq di we, yaani pgpais denu, anu so kiya di we, pseeliq gaya nCantay-hwaco de meniq quri Sukanti-naweya hiya. Seyhu nTanmay nii we, egu bale pila wada na spquri wunhwa ma yisu daha, egu bale pila so nii ga dooyan tihwang cunghu, kika ga asi suupu moda ooda so nii ka seediq daha. Tanmay nii we egu ba ka wunhwa ma knkela pnsltudan drudan daha. Quri kose-ringyi we niqan ka Tiku. Puraho, Ruto.A.Koting, Niarsu.Poar; quri wunse we niqan ka Hansu.Korisutian.Antusung, Sorung.Pear.Ciarkoko, Kayrun.Payresun (Isa.Tannisun ka piming na), Rutoweko.Hoarpoko, Hunriko.pungtopitan, Piyato.Hayun, ma, Hoarman.Pang; quri ingye we niqan Kaar.Niarsun, Michael Learns to Rock dnii, meniq ka pnsuega na tawyen Kaar.Siowtoar.Raytoye ma Las.Pong.Tiar we paru ba nayan daha.
Egu ba ssaan lmigo seediq sotu na Tanmay nii ka Kopunhakun hii, so ka Cihuri kongyen, Amaring pawkong, Korisucin pawkong, Sungmu cyawtang, Rosun pawkong, Kopunhakun ciyen, Hwetore cyawtang, Towaar poukwan, Yenta ma Meyzunti tyawsyang dnii. Smkuxul madis phepah ddahur daha ka seedqi Tanmay, nirih daha knhwayan. Mgnetun msterung ma hmaduc seediq mngedang we mege phepah bhege, so kana de pgyaun daha mege phepah bhege. Smkuxul taapa rulu tmediq/didensya, kii ngalan daha ttpaaun mosa nuinu, ririh so mpdaha seediq de niqan kingal didensya. Seediq Tanmay nii ge, niqan gaya pshata de niqan seediq meyah sapah daha. Cucyo ka kwoming yungtong nTanmay nii. Kwocya cucyotwe nTanmay nii ge, kndalax knkawas 1984 betaq knkawas2004 we, mnmmsepac dehuk cesay nOwco cuccyo cinpyawsay pnseengan daha, dheya mnangal kwacyun ka knkawas 1992. Spegun de egu bale ka suceci ka yuntongyen nTanmay nii, kiya kana ka mtawai Misear. Rawtorupu daka Purayun. Rawtorupu, mgduwa ba muncyang ka Sumecear, Tanniar.Ako, Zong.Taar.Tomasun, Nikorasu.Puntona ma, Tomasu.Hoarweko dnii.