Olim

Olimlar laboratoriyada ishlashmoqda. La Rioja Universiteti, Argentina.

Olim (ilm soʻzidan) atamasi bilan keng maʼnoda tizimli ravishda bilim yigʻuvchi shaxs nomlanadi. Ayollar uchun olima soʻzi ishlatiladi. Tor maʼnoda esa olim, deb ilmiy uslubdan foydalanuvchi shaxsga aytiladi.[1] Olim fanning bir yoki bir necha sohasida mutaxassis boʻlishi mumkin.[2] Ushbu maqolada atamaning tor maʼnoda qoʻllanishi yoritiladi. Olimlar tabiatni fizik, matematik va ijtimoiy jihatlardan chuqurroq tushunish uchun tadqiqotlar olib borishadi.

Voqeʼlik (reallik) ning moddiy boʻlmagan va oʻlchab boʻlmaydigan jihatlarini faylasuflar oʻrganadi. Olimlar shuningdek amaliy maqsadlarda ishlatish uchun qurilmalar yasaydigan muhandislardan ham farqlanishadi. Fan amaliy foyda keltirib chiqadigan nuqtaga yetganida, u amaliy fan, deb nomlanadi (bu yerdan u muhandislik bilan yaqin ishlay boshlaydi). Fan voqeʼlikning nomoddiy xususiyatlarini oʻz ichiga olsa, u tabiiy falsafa, deb ataladi.

Zamonaviy olim ishiga oʻxshash faoliyat bilan shugʻullanuvchi ijtimoiy rollar XVII asrda paydo boʻla boshladi. Gʻarbda XX asr boshlarigacha fan bilan shugʻullanadiganlar „tabiiy faylasuflar“ yoki „fan odamlari“, deb atalardi.[3][4][5][6]

Olimlar universitet, institutlar yoki shirkatlar uchun ishlashadi. Shaxsiy tadqiqot oʻtkazuvchi olimlar ham mavjud. Olimlar mutaxassislik darajasini bildiruvchi ilmiy unvonlar olishlari mumkin (dotsent, doktor, professor kabi).

Manbalar

  1. ↑ Isaac Newton (1687, 1713, 1726). "[4] Rules for the study of natural philosophy", Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, Third edition. The General Scholium containing the 4 rules follows Book 3, The System of the World. Reprinted on pages 794-796 of I. Bernard Cohen and Anne Whitman's 1999 translation, University of California Press ISBN 0-520-08817-4, 974 pages.
  2. ↑ Oxford English Dictionary, 2nd ed. 1989
  3. ↑ Nineteenth-Century Attitudes: Men of Science. http://www.rpi.edu/~rosss2/book.html
  4. ↑ Friedrich Ueberweg, History of Philosophy: From Thales to the Present Time. C. Scribner's sons v.1, 1887
  5. ↑ Steve Fuller, Kuhn VS. Popper: The Struggle For The Soul Of Science. Columbia University Press 2004. Page 43. ISBN 0-231-13428-2
  6. ↑ Science by American Association for the Advancement of Science, 1917. v.45 1917 Jan-Jun. Page 274.