Coma

Este artigo trata sobre o signo de puntuación, para o estado de perda da conciencia véxase Coma (medicina).

A coma ou vírgula^[1][2] (,) é un signo de puntuación que sinala unha breve pausa que se produce dentro do enunciado.

Historia

No século III antes de Cristo, Aristófanes de Bizancio inventou un sistema de puntos (distinctiones) para separar versos e indicar a cantidade de aire que era preciso tomar para ler en voz alta o texto.^[3] As distintas lonxitudes das pausas eran sinaladas por un punto inferior, medio ou superior. O punto medio ou media distinctio ( · ) equivalía ao concepto actual de coma.

O símbolo actual descenda da barra diagonal ou virgula suspensiva ( / ), empregada entre os séculos XIII e XVII para representar unha pausa. A coma moderna foi empregada por primeira vez por Aldo Manuzio.^[4][5]

Usos lingüísticos

• Utilízase para separar os membros dunha enumeración, salvo os que veñan precedidos por algunha das conxuncións e, ou ou nin. Por exemplo:

Teño cans, gatos, coellos e ratos.

María volveu a casa, fixo os deberes, ceou e foise á cama.

• A coma entre oracións relacionadas entre si marca dentro do texto o final dunha delas e o comezo doutra:

Os soldados saudaban, a xente aplaudía, e os nenos non paraban de cantar.

• As oracións subordinadas circunstanciais que preceden á principal deben de ser separadas desta por unha coma. No caso de que vaian inseridas no medio da principal deben de ir entre comas. Débese facer o mesmo cos complementos circunstanciais: Cando veñas outra vez á miña casa, chámame antes.
• Tamén se utiliza para delimitar unha aclaración ou inciso:

Nacho, o meu curmán, acaba de conseguir o seu primeiro emprego.

• As locucións conxuntivas ou adverbiais, sexa cal for a súa posición, van precedidas e seguidas de coma, tales como: en efecto, é dicir, en fin, por conseguinte, no entanto, así a todo, porén e outras da mesma clase.

Dáme iso axiña, é dicir, se che parece ben.

Pasou unha má noite. Ao día seguinte, no entanto, aprobou o seu exame.

• O vocativo escríbese seguido de coma se vai ao principio da frase; precedido de coma se vai ao final; e entre comas se vai no medio.

Carlos, ven aquí. Ven aquí, Carlos. ¿Sabes, Carlos, quen veu?

• Separa o suxeito do predicado cando se suprime o verbo: A mellor comida, o pan
• As oracións explicativas que van dentro doutras sepáranse entre comas: Esas mozas, que tanto saltan, chegaron tarde.
• No período adversativo, se antes da conxunción hai unha pausa, márcase cunha coma: Estou certo, pero non o sei demostrar.

Uso como diacrítico

• A coma é empregada como sinal diacrítico en romanés baixo o s (Ș, ș) e o t (Ț, ț). O símbolo deriva da cedilla e ocasionalmente é substituído por esta, aínda que tecnicamente non é correcto. Na transición do alfabeto cirílico ao latino tamén se empregou d̦.
• En letón escríbese nas letras ģ, ķ, ļ, ņ^[6] e, historicamente, ŗ para indicar palatalización. No caso do g minúsculo a coma escríbese sobre a letra, non sendo así no caso da maiúscula ( Ģ ).
• En nez perce^[7] e colville-okanagan^[8] empréganse comas superiores.

Outros usos

• A coma utilízase como signo decimal en gran parte do mundo non anglosaxón. Por exemplo

3,14159

• No mundo anglosaxón e algúns países castelanfalantes, a coma emprégase en números grandes para separar os seus díxitos en grupos de tres, empezando pola dereita.

$15,000,000

En Matemáticas a coma emprégase en moitos contextos:

• Separa as variables dunha función: f(x, y, z).
• Separa os elementos dun par ordenado, como as coordenadas dun punto ou dun vector.
• Separa os extremos dun intervalo: [2, 5].
• Indica os vectores que se operan nun produto mixto: ${\displaystyle [{\vec {a},{\vec {b},{\vec {c}]}$.

Notas