Tetramòrf
Un tetramòrf (del grèc τετρα, tetra, quatre, e μορφη, morfe, "forma") es una representacion iconografica compausada de quatre elements. La pus frequenta se tròba dins lo monde crestian, la tradicion remonta a l'Ancian Testament, quand lo profèta Ezequiel descriguèt dins una de sas visions quatre creaturas de cara umana, e de còs qu'avián l'aparéncia animal (Ezequiel, 1:10). Una vision fòrça similara apareis dins un passatge de l'Apocalipsi de Joan (Apocalipsi, 4:1-9) que descriu quatre àngels zoomòrfs qu'entornan lo Pantocrator e que los estudis interpretèron dempuèi lo sègle VI, a l'Edat Mejana coma los quatre evangelistas:
- L'àngel, o l'òme alat s'assòcia a Matèu, perque son Evangèli comença en fasent la genealogia de Crist, lo Filh de l'Òme;
- Lo leon s'identifica a Marc (evangelista), perque son Evangèli comença en parlant de Joan Batista, Vei qui crida dins lo desèrt, pareguèt a aquela del leon;
- Lo buòu seriá Luc, perque son Evangèli comença en parlant del sacrifici que faguèt Zacàrias a Dieu e, dins lo bestiari popular, lo buòu es lo signe del sacrifici.
- L'agla es associada a Joan, perque son Evangèli es lo mai abstrach e teologic dels quatre e per aquò s'auça en dessús dels autres.
En mai de la relacion del Tetramòrf amb los quatre evangelistas, se prepausèt qu'Ezequièl s'inspirèt de l'astrologia zodiacala babiloniana (recordem que quand aquel profèta predicava, lo pòble d'Israèl èra prèp de Mesopotamia, al sègle VI abC, dins las mans de Nabucodonosòr II): l'òme alat seriá Aqüari, lo Leon, seriá Leon, lo buòu seriá Taure e l'agla seriá Escòrpi. Tanben se suggeriguèt que se fa referéncia als quatre elements basics e, lo pantocrator, qu'entornan, seriá l'Etèr o Cinquen element unificador.
Lo tetramòrf e lo pantocrator son una constanta de l'art crestian medieval, tant dins l'escultura coma dins la pintura
- Lo Tetramòrf dins lo Libre de Durrow (Trinity College)
-
L'Òme, simbol de Sant Matèu -
Lo Leon, simbòl de Sant Marc -
Lo Taure, simbòl de Sant Luc -
L'Agla, simbòl de Sant Joan
