Ptolemeusz XIII

Ptolemeusz XIII

władca starożytnego Egiptu
Okres	od 51 p.n.e. do 47 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Ptolemeusze
Data urodzenia	61 p.n.e.
Data śmierci	47 p.n.e.
Ojciec	Ptolemeusz XII Neos Dionisos (Auletes)
Żona	Kleopatra VII

Ptolemeusz XIII Filopator Filometor (gr. basileus Ptolemaios XIII Theos Philopator III Theos Philometor IV - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Ojca Bóg Miłujący Matkę^[1]) (ur. 61 p.n.e., zm. 47 p.n.e.) – władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszów. Panował w latach 51-47 p.n.e. Jego ojcem był Ptolemeusz XII^[2]. Matka nie jest znana.

Życiorys

Pod koniec życia Ptolemeusza XII (od 52 p.n.e.) występował oficjalnie jako współwładca Egiptu^[1]. Był młodszym bratem Kleopatry VII^[2], z którą po śmierci ojca w 51 p.n.e. ożenił się i dzielił władzę. Pod wpływem regentów: swojego piastuna, eunucha Pothejnosa, nauczyciela, retora Theodetesa z Chios i naczelnego wodza armii królewskiej Achillasa odsunął siostrę od władzy i w 48 p.n.e. zmusił ją do ucieczki do Syrii^[2][3].

Wygnana Kleopatra, zebrawszy armię, obległa Peluzjum, na wieść o czym Ptolemeusz wyruszył z armią w kierunku tejże twierdzy^[2]. W tym samym czasie do Egiptu przybył uciekający po swojej klęsce pod Farsalos przyjaciel i sojusznik Ptolemeusza – Pompejusz^[2]. Pod wpływem regentów Ptolemeusz zlecił zamordowanie go, ażeby przypodobać się Cezarowi^[2][3]. Ten ostatni jesienią 48 p.n.e.^[1] przybył do Aleksandrii i zmusił Lagidów do podjęcia rokowań; za jego sprawą doszło do porozumienia między rodzeństwem^[3][2]. Kleopatra, która wcześniej potajemnie przedostała się do Cezara, przekonała go do swoich praw do tronu; Ptolemeusz musiał formalnie zgodzić się na współrządy z siostrą^[2].

Regenci jednak nie przyjęli werdyktu Cezara^[1]. Pothejnos podburzył lud Aleksandrii przeciwko Rzymianom, a pozostająca pod Peluzjum armia egipska ruszyła pod wodzą Achillasa na stolicę^[2]. Wojska te ogłosiły Arsinoe IV, siostrę Ptolemeusza, królową Egiptu^[1]. Faktycznie jednak kontrolę nad armią sprawował jej opiekun Ganimedes^{[potrzebny przypis]}. W międzyczasie na rozkaz Cezara skrytobójczo zamordowany został Achillas^[1]. Doszło do zawieszenia broni między przeciwnikami, podczas którego Ptolemeusz został wypuszczony z Aleksandrii i przedostał się do egipskiego wojska^[1]. Stanął na czele armii, wszczął na nowo wojnę i ruszył przeciwko rzymskim posiłkom, idącym z Syrii i Cylicji, z którymi Cezar zdążył się jednak połączyć^[1]. W marcu 47 p.n.e. rozegrała się bitwa, w której armia egipska została rozbita przez siły Cezara^[1]. Uciekający Ptolemeusz zginął, prawdopodobnie gdy przewożący go statek zatonął w nurtach Nilu^[2][1].

Zobacz też

• wojna aleksandryjska

Przypisy