Humayd ibn Qahtaba
| Humayd ibn Qahtaba حميد بن قحطبة | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jazira noibi | |||||||||||
|
Mansab davri 754 – 755 | |||||||||||
| Monarx | al-Mansur | ||||||||||
| Misr noibi | |||||||||||
|
Mansab davri 760 – 762 | |||||||||||
| Monarx | al-Mansur | ||||||||||
| Oʻtmishdoshi | Muhammad ibn al-Ashʼas al-Xuzay | ||||||||||
| Vorisi | Yazid ibn Hotim al-Muhallabiy | ||||||||||
| Arminiya noibi | |||||||||||
|
Mansab davri 766 – 768 | |||||||||||
| Monarx | al-Mansur | ||||||||||
| Xuroson noibi | |||||||||||
|
Mansab davri 768 – 776 | |||||||||||
| Monarx |
al-Mansur al-Mahdiy | ||||||||||
| Shaxsiy maʼlumotlari | |||||||||||
| Tavalludi | Umaviylar xalifaligi | ||||||||||
| Vafoti |
776 Xuroson, Abbosiylar xalifaligi | ||||||||||
| Oʻlim sababi | tabiiy oʻlim | ||||||||||
| Bolalari | Abdulloh ibn Humayd ibn Qahtaba | ||||||||||
| Otasi | Qahtaba ibn Shabib at-Toiy | ||||||||||
| |||||||||||
Humayd ibn Qahtaba ibn Shabib at-Toiy (arabcha: حميد بن قحطبة) ilk Abbosiylar xalifaligi davrida yuqori martabali harbiy qoʻmondon boʻlgan.
Biografiyasi
Humayd Qahtaba ibn Shabib at-Toiyning oʻgʻli boʻlib, otasi va Abu Muslim bilan birgalikda Umaviylar xalifaligini agʻdarib tashlagan Abbosiylar inqilobiga boshchilik qilgan edi. Humayd akasi Hasan bilan birga inqilobdan oldingi yillarda Xurosondagi Abbosiylar targʻibotida faol boʻlib, naqib oʻrinbosari lavozimida ishlagan[1].
Inqilobdan soʻng, Humayd Suriya noibi Abdulloh ibn Ali bilan yaqin aloqada boʻldi. Hatto noib 754-yilda xalifa al-Mansurga (h. 754–775) qarshi isyon koʻtarganda ham uni qoʻllab-quvvatladi. Biroq, tez orada oʻz qaroridan afsus chekib, magʻlubiyatga uchrashidan biroz oldin Abdullohning qarorgohidan qochishga muvaffaq boʻldi[1][2]. Shunga qaramay, al-Mansur tez orada Humaydga noiblik vazifalarini ishonib topshirdi. Dastlab Jazira (754/55-yil) noibi boʻlib, u yerda shiddatli xorijiylar qoʻzgʻoloniga duch keldi. Soʻngra esa Misr (759/61-yil) noibi boʻldi[1][2]. 762/63-yilda Iso ibn Muso qoʻl ostida Muhammad an-Nafs az-Zakiyyaning isyonini bostirishda ishtirok etgan. Uch yildan soʻng, Arminiya noibligiga, 768-yilda esa Xuroson noibligiga tayinlandi. Bu lavozimni 776-yilda vafot etgunga qadar egallab turdi[1][2]. Uning oʻrnini qisqa muddat davomida oʻgʻli Abdulloh egalladi. Keyinchalik Abdulloh Toʻrtinchi fitna davrida yuz bergan fuqarolar urushida muhim rol oʻynadi[3]. Aksariyat eski Abbosiylar sulolasiga mansub oilalar singari, ular ham fuqarolar urushida al-Ma’mun gʻalaba qozongandan soʻng boyliklarini saqlab qolgan holda hokimiyatni boy berdilar[2].
Manbalar
Adabiyotlar
- Crone, Patricia. Slaves on Horses: The Evolution of the Islamic Polity. Cambridge: Cambridge University Press, 1980. ISBN 0-521-52940-9.
- Kennedy, Hugh. The Early Abbasid Caliphate: A Political History. Taylor & Francis, 1986. ISBN 0-7099-3115-8.