Ernest Rutherford
Ernest Rutherford, 1ste Baron Rutherford van Nelson (30 Augustus 1871 – 19 Oktober 1937 )[1] , was 'n Nieu-Seelandsgebore Britse fisikus wat bekend staan as die "Vader van kernfisika ".[2] Encyclopædia Britannica beskou hom as die grootste eksperimentele fisikus sedert Michael Faraday (1791 – 1867).
In sy vroeë werk het Rutherford die konsep van radioaktiewe halfleeftyd , die radioaktiewe element radon , en gedifferensieerde alfa- en betabestraling ontdek.[3] Hierdie werk is uitgevoer by die McGill-universiteit in Montreal , Quebec , Kanada. Dit vorm die basis vir die Nobelprys vir Chemie wat in 1908 aan hom toegeken is "vir sy ondersoeke na die disintegrasie van die elemente, en die chemie van radioaktiewe stowwe" , ten opsigte waarvan hy die eerste Kanadese en Oseaniese Nobelpryswenner was.
Rutherford het in 1907 na die Victoria-Universiteit van Manchester in die Verenigde Koninkryk gegaan waar hy en Thomas Royds bewys het dat alfadeeltjies soortgelyk is aan heliumkerne .[4] [5] Rutherford het sy mees bekende werk gelewer nadat hy reeds die Nobelprys verower het. In 1911, hoewel hy nie kon bewys of die kern positief of negatief gelaai is nie, het hy bespiegel dat atome grotendeels bestaan uit 'n baie klein kern , en daardeur sodoende die Rutherford-model van die atoom bekendgestel deur sy ontdekking en interpretasie van Rutherford verstrooiing by wyse van die goue foelie eksperiment van Hans Geiger en Ernest Marsden. Hy het die eerste kunsmatig-geïnduseerde kernreaksie in 1917 uitgevoer in eksperimente waartydens stikstofkerne met alfadeeltjies gebombardeer is. Die gevolg hiervan was die vrylating van 'n subatomiese deeltjie (die proton ).
Rutherford is in 1919 as direkteur aan die Cavendish-laboratorium by die Universiteit van Cambridge aangestel. Onder sy leierskap is die neutron in 1932 ontdek, en in dieselfde jaar is die eerste eksperiment om die kern op 'n ten volle beheerde wyse te verdeel uitgevoer deur studente wat onder sy leiding gewerk het (John Cockcroft en Ernest Walton). Na sy dood in 1937 is hy in Westminster-abdy naby Isaac Newton begrawe. Die chemiese element rutherfordium (element 104 op die periodieke tabel) is in 1997 na hom genoem.
Verwysings
Eksterne skakels
1901–1925 1926–1950
1926: Theodor Svedberg
1927: Heinrich Wieland
1928: Adolf Windaus
1929: Arthur Harden / Hans von Euler-Chelpin
1930: Hans Fischer
1931: Carl Bosch / Friedrich Bergius
1932: Irving Langmuir
1933
1934: Harold Urey
1935: Frédéric Joliot-Curie / Irène Joliot-Curie
1936: Peter Debye
1937: Norman Haworth / Paul Karrer
1938: Richard Kuhn
1939: Adolf Butenandt / Leopold Ružička
1940
1941
1942
1943: George de Hevesy
1944: Otto Hahn
1945: Artturi Virtanen
1946: James B. Sumner / John Northrop / Wendell Meredith Stanley
1947: Robert Robinson
1948: Arne Tiselius
1949: William Giauque
1950: Otto Diels / Kurt Alder
1951–1975
1951: Edwin McMillan / Glenn T. Seaborg
1952: Archer Martin / Richard Synge
1953: Hermann Staudinger
1954: Linus Pauling
1955: Vincent du Vigneaud
1956: Cyril Hinshelwood / Nikolay Semyonov
1957: Alexander Todd
1958: Frederick Sanger
1959: Jaroslav Heyrovský
1960: Willard Libby
1961: Melvin Calvin
1962: Max Perutz / John Kendrew
1963: Karl Ziegler / Giulio Natta
1964: Dorothy Crowfoot Hodgkin
1965: Robert Woodward
1966: Robert S. Mulliken
1967: Manfred Eigen / Ronald Norrish / George Porter
1968: Lars Onsager
1969: Derek Barton / Odd Hassel
1970: Luis Federico Leloir
1971: Gerhard Herzberg
1972: Christian B. Anfinsen / Stanford Moore / William Stein
1973: Ernst Otto Fischer / Geoffrey Wilkinson
1974: Paul Flory
1975: John Cornforth / Vladimir Prelog
1976–2000
1976: William Lipscomb
1977: Ilya Prigogine
1978: Peter D. Mitchell
1979: Herbert C. Brown / Georg Wittig
1980: Paul Berg / Walter Gilbert / Frederick Sanger
1981: Kenichi Fukui / Roald Hoffmann
1982: Aaron Klug
1983: Henry Taube
1984: Robert Merrifield
1985: Herbert A. Hauptman / Jerome Karle
1986: Dudley R. Herschbach / Yuan T. Lee / John Polanyi
1987: Donald J. Cram / Jean-Marie Lehn / Charles J. Pedersen
1988: Johann Deisenhofer / Robert Huber / Hartmut Michel
1989: Sidney Altman / Thomas Cech
1990: Elias Corey
1991: Richard R. Ernst
1992: Rudolph A. Marcus
1993: Kary Mullis / Michael Smith
1994: George Olah
1995: Paul J. Crutzen / Mario J. Molina / F. Sherwood Rowland
1996: Robert Curl / Harold Kroto / Richard Smalley
1997: Paul D. Boyer / John E. Walker / Jens Christian Skou
1998: Walter Kohn / John Pople
1999: Ahmed Zewail
2000: Alan J. Heeger / Alan MacDiarmid / Hideki Shirakawa
2001–nou
2001: William Knowles / Ryoji Noyori / K. Barry Sharpless
2002: John B. Fenn / Koichi Tanaka / Kurt Wüthrich
2003: Peter Agre / Roderick MacKinnon
2004: Aaron Ciechanover / Avram Hershko / Irwin Rose
2005: Robert H. Grubbs / Richard R. Schrock / Yves Chauvin
2006: Roger D. Kornberg
2007: Gerhard Ertl
2008: Osamu Shimomura / Martin Chalfie / Roger Y. Tsien
2009: Venkatraman Ramakrishnan / Thomas A. Steitz / Ada E. Yonath
2010: Richard F. Heck / Akira Suzuki / Ei-ichi Negishi
2011: Dan Shechtman
2012: Robert Lefkowitz / Brian Kobilka
2013: Martin Karplus / Michael Levitt / Arieh Warshel
2014: Eric Betzig / Stefan Hell / William E. Moerner
2015: Tomas Lindahl / Paul L. Modrich / Aziz Sancar
2016: Jean-Pierre Sauvage / Fraser Stoddart / Ben Feringa
2017: Jacques Dubochet / Joachim Frank / Richard Henderson
2018: Frances Arnold / Gregory Winter / George Smith
2019: John B. Goodenough / M. Stanley Whittingham / Akira Yoshino
2020: Emmanuelle Charpentier / Jennifer Doudna
2021: Benjamin List / David MacMillan
Wenners van die Copley-medalje (1901–1950)
Josiah Willard Gibbs (1901)
Joseph Lister (1902)
Eduard Suess (1903)
William Crookes (1904)
Dmitri Mendeleev (1905)
Élie Metchnikoff (1906)
Albert A. Michelson (1907)
Alfred Russel Wallace (1908)
George William Hill (1909)
Francis Galton (1910)
George Darwin (1911)
Felix Klein (1912)
Ray Lankester (1913)
J. J. Thomson (1914)
Ivan Pavlov (1915)
James Dewar (1916)
Pierre Paul Émile Roux (1917)
Hendrik Lorentz (1918)
William Bayliss (1919)
Horace Tabberer Brown (1920)
Joseph Larmor (1921)
Ernest Rutherford (1922)
Horace Lamb (1923)
Edward Albert Sharpey-Schafer (1924)
Albert Einstein (1925)
Frederick Gowland Hopkins (1926)
Charles Scott Sherrington (1927)
Charles Algernon Parsons (1928)
Max Planck (1929)
William Henry Bragg (1930)
Arthur Schuster (1931)
George Ellery Hale (1932)
Theobald Smith (1933)
John Scott Haldane (1934)
Charles Thomson Rees Wilson (1935)
Arthur Evans (1936)
Henry Hallett Dale (1937)
Niels Bohr (1938)
Thomas Hunt Morgan (1939)
Paul Langevin (1940)
Thomas Lewis (1941)
Robert Robinson (1942)
Joseph Barcroft (1943)
Geoffrey Ingram Taylor (1944)
Oswald Avery (1945)
Edgar Douglas Adrian (1946)
G. H. Hardy (1947)
Archibald Hill (1948)
George de Hevesy (1949)
James Chadwick (1950)
17de eeu
Viscount Brouncker (1662)
Joseph Williamson (1677)
Christopher Wren (1680)
John Hoskyns (1682)
Cyril Wyche (1683)
Samuel Pepys (1684)
Earl of Carbery (1686)
Earl of Pembroke (1689)
Robert Southwell (1690)
Charles Montagu (1695)
Lord Somers (1698)
18de eeu
Isaac Newton (1703)
Hans Sloane (1727)
Martin Folkes (1741)
Earl of Macclesfield (1752)
Earl of Morton (1764)
James Burrow (1768)
James West (1768)
James Burrow (1772)
John Pringle (1772)
Joseph Banks (1778)
19de eeu
William Hyde Wollaston (1820)
Humphry Davy (1820)
Davies Gilbert (1827)
Duke of Sussex (1830)
Marquess of Northampton (1838)
Earl of Rosse (1848)
Lord Wrottesley (1854)
Benjamin Collins Brodie (1858)
Edward Sabine (1861)
George Biddell Airy (1871)
Joseph Dalton Hooker (1873)
William Spottiswoode (1878)
Thomas Henry Huxley (1883)
George Gabriel Stokes (1885)
Lord Kelvin (1890)
Joseph Lister (1895)
20ste eeu
William Huggins (1900)
Lord Rayleigh (1905)
Archibald Geikie (1908)
William Crookes (1913)
J. J. Thomson (1915)
Charles Scott Sherrington (1920)
Ernest Rutherford (1925)
Frederick Gowland Hopkins (1930)
William Henry Bragg (1935)
Henry Hallett Dale (1940)
Robert Robinson (1945)
Lord Adrian (1950)
Cyril Norman Hinshelwood (1955)
Howard Florey (1960)
Patrick Blackett (1965)
Alan Lloyd Hodgkin (1970)
Lord Todd (1975)
Andrew Huxley (1980)
George Porter (1985)
Sir Michael Atiyah (1990)
Sir Aaron Klug (1995)
21ste eeu
Lord May (2000)
Lord Rees (2005)
Sir Paul Nurse (2010)
Venki Ramakrishnan (2015)
Adrian Smith (2020)