Leones

Leonesa
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Espainia, Portugal
Hiztunak	Jatorrizkoak: 25.000 lagun
Rankinga	ez 100 mintzatuenen artean
Ofizialtasuna	Gaztela eta Leónen onartuta
Eskualdea	León, Zamora eta Bragantza (Mirandesa)
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak; hizkuntza italikoak; hizkuntza erromantzeak; mendebaldeko hizkuntza erromantzeak; hizkuntza galo-iberiarrak; hizkuntza ibero-erromantzeak; Iberia Mendebaldeko hizkuntzak; Astur-leones
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	SOV hizkuntza
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
Glottolog	leon1250
Linguasphere	51-AAA-cc
Linguist List	ast-leo

Leonesa^[1] (asturllionés, llionés, llengua llionesa)^[2] astur-leonesaren mendebaldeko aldaera edo hizkuntza da. Ia hiztun guztiak elebidunak dira. Estimazioen arabera, 25.000 bat lagunek mintzatzen dute^[3].

Sektore batzuek, Asturiasen batez ere, leonesa asturieraren aldaeratzat hartzen dute, berezko hizkuntzatzat jo beharrean, eta asturlleonés occidental deritzote. Leonen, berriz, Conceyu Xoven ('Bilera gaztea' euskaraz)^[4] inguruko elkarteek^[5] moduko talde batzuek leonesa hizkuntza beregaintzat jotzen dute eta, horrela, asturieraren idaztarau estandarra erabili beharrean, leoneserako arau propioa defendatzen dute.

Bestalde, Leongo idazleek eta hizkuntzaren alorrean lan egiten duten elkarte kulturalek^[6] Academia de la Llingua Asturianaren idaztarau estandarra erabiltzen dute, oro har.

Leonesa mintzatzen zen balizko lurraldeari Leongo Herria deitzen diote zenbait sektore erregionalistak.

Hiztunen geografia

Hiztunak Leongo iparralde, hegoalde eta mendebaldean, eta Zamorako mendebaldean (Sanabria, Benavente, Aliste, Sayago, eta Los Arribes) dira. Hala ere, gehienak adinekoak dira. Salamancako Arribes eta Sierra de Gatako toponimian eta berbategian ere leonesaren arrastoak daude.

Portugalgo Bragantza barrutian mintzatzen den mirandesak leonesarekin harreman estua du, nahiz eta bere idaztaraua duen eta portugesaren eragin handia izan.

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindiaren 38. arauan, 204. orrian, astur-leonesa aipatzen da. Eskuratze data: 2010-12-23
↑ leonesaretzat idaztarau propioa defendatzen dutenentzat: llïonés, llingua llïonesa
↑ Facendera pola Llengua-ren aldizkaria
↑ Conceyu Xoven
↑ El Toralín eta El Fueyu.
↑ Furmientu, Facendera pola Llengua, La Caleya, Faceira eta El Teixu.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Héctor García Gil. El asturiano-leonés: aspectos lingüísticos, sociolingüísticos y legislación
Asturiar Hizkuntzaren Akademia
Asturleonesaren mapa linguistikoa.
La Caleya, Astorgako elkarte kulturala (leonesez)
Furmientu, Zamorako elkarte kulturala (leonesez)
Faceira, Leongo elkarte kulturala (leonesez)
El Teixu, Astorgako elkarte kulturala (leonesez)

Datuak: Q34108
Multimedia: Leonese language / Q34108

[1] Euskaltzaindiaren 38. arauan, 204. orrian, astur-leonesa aipatzen da. Eskuratze data: 2010-12-23

[2] saretzat idaztarau propioa defendatzen dutenentzat: llïonés, llingua llïonesa

[3] Facendera pola Llengua-ren aldizkaria

[4] Conceyu Xoven

[5] El Toralín eta El Fueyu.

[6] Furmientu, Facendera pola Llengua, La Caleya, Faceira eta El Teixu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

i e a Hizkuntza erromantzeak
Ekialdekoak	Aromaniera • Errumaniera (moldaviera, valakiera) • Istro-romaniera • Meglenera
Hegoaldekoak	Sardiniera (campidanera, logudorera, sassariera)
Mendebaldekoak	Astur-leonesa (asturiera, extremadurera, leonesa, mirandesa, montañesa) • Borgoinera • Dalmaziera • Emiliano-romagnoloa • Erretorromaniera (erromantxea, friuliera, ladinoa) • Franche-comtera • Frankoprovenzera • Frantsesa • Galiziera (eonaviera, fala) • Galoa • Gaztelania (ekuatoreginear gaztelania, europar gaztelania, filipinar gaztelania, kaloa, latinoamerikar gaztelania, saharar gaztelania) • Istriera • Italiera • Katalana (algerera, balearrera, erdialdekoa, valentziera) • Korsikera (gallurera) • Ladinoa • Liguriera (genovera, monakoera) • Lombardiera • Lorrenera • Mozarabiera • Nafar-aragoiera (aragoiera, errioxera, nafar erromantzea) • Napoliera • Normandiera (jerseyera, guerneseyera) • Okzitaniera (gaskoia, limousinera, proventzera) • Piemontera • Pikardiera • Poitevin • Portugesa (afrikar portugesa, brasildar portugesa) • Siziliera • Valoniera • Veneziera • Xanpainera
Letra etzanez: hizkuntza hilak. Letra lodiz: 5 milioi hiztun baino gehiagokoak. Parentesi artean: parentesiaren ezkerrean dagoen hizkuntzaren dialektoak.