Calendario muisca
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Calendi%C3%A8rMuisca.jpg/250px-Calendi%C3%A8rMuisca.jpg)
O calendario muisca era un calendario lunisolar empregado polos muiscas. O calendario compoñíase dunha complexa combinación de meses e existían tres tipos de anos; os anos rurais (de acordo con Pedro Simón, en muisca: chocan),[1] os anos sagrados (Duquesne, en castelán: acrótomo),[2] e os anos comúns (Duquesne, en muisca: zocam).[3] Cada mes consistía en trinta días, e o ano común de vinte meses, xa que o vinte era o número 'perfecto' para os muiscas, xa que representaba a totalidade dos dedos das mans e dos pés. O ano rural normalmente contiña doce meses, pero engadiuse un mes bisesto. Este mes (chamado "mes xordo") representaba un mes de descanso. O ano sagrado completaba un ciclo completo con 37 meses.
Os muiscas eran unha das catro civilizacións avanzadas de América, (xunto cos aztecas, os maias e os incas), antes da chegada dos europeos,[4] e habitaban as terras centrais dos Andes colombianos (Altiplano Cundiboyacense). Segundo a súa tradición, o seu calendario foilles entregado polo deus Bochica.[5]
Os estudosos máis destacados sobre o calendario muisca e o seu sistema de conta foron Gonzalo Jiménez de Quesada, que conquistou o territorio muisca en 1537, Bernardo de Lugo (1619),[6] Pedro Simón no século XVII e Alexander von Humboldt e José Domingo Duquesne a finais do século XVIII e comezos do XIX.[5][7][8][9] A finais do século XIX, Vicente Restrepo escribiu unha obra crítica sobre o traballo de Duquesne.[10]
Entre os investigadores do século XIX están Javier Ocampo López[11] e Manuel Arturo Izquierdo Peña, antropólogo que publicou a súa tese sobre o calendario muisca.[12]
Notas
- ↑ Izquierdo Peña, 2014, 11:48
- ↑ Izquierdo Peña, 2014, 13:25
- ↑ Izquierdo Peña, 2014, 12:40
- ↑ Ocampo López, 2007, Ch.V, p.188
- ↑ 5,0 5,1 Humboldt, 1807, Part 1
- ↑ 1619 - Muisca numbers according to Bernardo de Lugo - consultado o 29 de abril de 2016 (en castelán)
- ↑ Humboldt, 1807, Part 2
- ↑ Humboldt, 1807, Part 3
- ↑ Duquesne, 1795
- ↑ Restrepo, 1892
- ↑ Ocampo López, 2007, Ch. V, p.228-229
- ↑ Izquierdo Peña, 2009, p.1-170
Véxase tamén
Bibliografía
- Acosta, Joaquín (1848). Compendio histórico del descubrimiento y colonización de la Nueva Granada en el siglo décimo sexto [Historical overview of discovery and colonization of New Granada in the sixteenth century]. Paris: Beau Press. pp. 1–460. OCLC 23030434. Consultado o 2016-07-08.
- Duquesne, José Domingo (1795). Disertación sobre el calendario de los muyscas, indios naturales de este Nuevo Reino de Granada - Dissertation about the Muisca calendar, indigenous people of this New Kingdom of Granada (PDF) (en castelán). pp. 1–17. Consultado o 2016-07-08.
- Humboldt, Alexander von (1807). "VI". Sitios de las Cordilleras y monumentos de los pueblos indígenas de América - Calendario de los indios muiscas - Parte 1 - Views of the Cordilleras and Monuments of the Indigenous Peoples of the Americas - Muisca calendar - Part 1 (en castelán). Biblioteca Luis Ángel Arango. Consultado o 2016-07-08.
- Humboldt, Alexander von (1807). "VI". Sitios de las Cordilleras y monumentos de los pueblos indígenas de América - Calendario de los indios muiscas - Parte 2 [Views of the Cordilleras and Monuments of the Indigenous Peoples of the Americas - Muisca calendar - Part 2] (en castelán). Biblioteca Luis Ángel Arango. Consultado o 2016-07-08.
- Humboldt, Alexander von (1807). "VI". Sitios de las Cordilleras y monumentos de los pueblos indígenas de América - Calendario de los indios muiscas - Parte 3 [Views of the Cordilleras and Monuments of the Indigenous Peoples of the Americas - Muisca calendar - Part 3] (en castelán). Biblioteca Luis Ángel Arango. Consultado o 2016-07-08.
- Izquierdo Peña, Manuel Arturo (2014). Calendario Muisca - Muisca calendar (video) (en castelán). Consultado o 2016-07-08.
- Izquierdo Peña, Manuel Arturo (2009). The Muisca Calendar: An approximation to the timekeeping system of the ancient native people of the northeastern Andes of Colombia (PhD). Université de Montréal. pp. 1–170. Consultado o 2016-07-08.
- Ocampo López, Javier (2007). Grandes culturas indígenas de América - Great indigenous cultures of the Americas (en castelán). Bogotá, Colombia: Plaza & Janes Editores Colombia S.A. pp. 1–238. ISBN 978-958-14-0368-4.
- Restrepo, Vicente (1892). Crítica de los trabajos arqueológicos del Dr. José Domingo Duquesne - Review of the archeological works of Dr. José Domingo Duquesne (PDF) (en castelán). Bogotá, Colombia. pp. 1–44. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de setembro de 2021. Consultado o 2016-07-08.
- Santos, Gisele (2015). El Infiernito: sacred site of the Muisca civilization of Colombia. Ancient Origins articles (Ancient Origins). Consultado o 2016-07-08.