Musi
Musi 摩西
kakilimaan
namakayni nu ayci a nisulitan a patenged, ci Musi mapaculculni yihuhuw, mukelud tu kalung ci sipulay a tademaw amiliyas tu malumanay a ayci,tayda i maliwliway nu kangaayan a kitidaay –ciyanan.
依照出埃及記的記載，摩西受耶和華之命，率領受奴役的希伯來人離開古埃及前往一塊富饒的應許之地——迦南。
nilacilan
sabawcacay a demiad kuniculil tayda i yiseli misaeteng kuytiniay a tademaw, paculil tu mizinziyaay miedap han kapadang, kay isa keliden ni Musi, i sinay a pangkiway a subal milaliw maudip caytu kahida, tatenga i sinay a pangkiw nu subal ku mikuwanay, niculilan 40 amihcaan tatengaay mida dakadakay ku heni milakec tu nanum “mutudu’ tu numukai nu ayci anikasasu ada, dumasa ciyanan katuud tu misaicelang tu kumuenegay itini, ci lulosu mapuut nu huylise a tademaw, kiya misulul a pacumud.
十一天的路程因為以色列民的頑梗、悖逆不信上帝會幫助他們到底，又不接受摩西的領導，在西奈半島上的逃亡生活遠不如埃及，且事實上西奈半島亦由古埃及統治，歷經40多年的艱難跋涉（有指是是避免和迦南各族正面衝突，另外迦南已有很多強大部族居住，陸路受非利士人阻攔），才進入應許之地。
Yu balaki tu cunida sinay a pangkiw nu subal mueneg micaliway tu lala’, inayay ku muenegay a binacadan, u makedalay a lala inayay ku nanum, utiih matenes tun mueneg.
晚年居住的西奈半島是路徑上經過的土地，不是有其他民族居住，就是土地貧瘠缺水，難以長久定居。
ci musi i ciyatisepaniya, i yiseli inayay ku nanum aci musi masasukaynah, ci nusi caay piduduc tu nalamuwan nu paudipay, u cungkul ku sapinanum, kyu cay papicakuwitinu paudipay tu yitan a banaw atu yiseli malecad mitanam itini.
摩西因在加底斯巴尼亞，以色列民因沒水喝與摩西爭鬧，摩西沒有遵從上帝的命令，用杖打水，因此上帝不讓摩西過約旦河與以色列人同進應許之地。
ci musi mukelid tu, yiseli amiliyas tu malakuliay a nikaudip, isinay pangkiw a subal matineng minanam mududuc tu nakamuan tu yitay a sapitudawa, malalikisiay sayaway malamizinziyaay u cacayay a zinziya u cacay a binacadan, mala mukuwanay, miziziyaay, binacadan, situngusay tu malataw, atu mikuwanay nikaudipu yutay a kiwkay kuheni.
在摩西的帶領下，以色列人擺脫了奴役的悲慘生活，在西奈半島學會遵守猶太十誡，並成為歷史上首支尊奉單一神宗教的單一民族，成為集政治、宗教、民族、神權、政權於一身的猶太教。
u labunuluma’ atu namipacuk tu lutungay a kawaw
家庭背景和殺嬰事件[編輯原始碼]
ci musi taynisa maudip, u patay mukilul tu cinidaan. u binacadan nu heni natayni tu papikan tu sidi katalan a maudip, inayay ku kakanen nu niyadu’ nuheni, u kakawsan ci yake mukelid tu labunuluma’ mabulaw tayda i ayci.
摩西一來到人世，死亡的陰影就籠罩著他。他的族人本來過著游牧的生活，由於家鄉鬧饑荒，祖宗雅各就帶著家人移居埃及。
Ina sabaw tu pina amihcaan, u yiseli kapah kunikaudip, atu ayci atademaw onayay ku kangki nuheni cay kasasu idang, nika cay katenes, u labades nuheni iniw tu,
幾十年來，以色列人過著安樂的日子，跟埃及人互不相干。可惜好景不常，禍患將至。
sakamu sa I siysiw idaw kunikilukuan “idaw ku cayay kasasutineng ciyisean u baluhay a pacakatay, mikuwanay tu ayci. Sakamusa tu binacadan nida “adihen, u yiseli a tademaw, kiyadahan kita katuud kuheni icelang kuheni sa. katayni, awnupunu’ kunumita sapaculi tu heniay sa, macakata ku hen isa, anu malalikeluh tu malepacaw sa, katayda amapulung kita masasuadaay, amuebek tu henian sa, kyu amiliyas tu kuheni itini”.
聖經記載說：「有位不認識約瑟的新王興起，統治了埃及。他對自己的人民說：「看，以色列子民，比我們又多又強。來，我們要用智謀對付他們，免得他們繁盛起來，一遇戰爭，就去與我們的敵人聯合，攻擊我們，然後離開此地。」
u dateng nu yici atademaw“ u saedesay a nalimaan ku sapisuyayaw tu yiseli atademaw’ patucek tu sipulay a palecuhay patayen naming ku lutungay nu tatamasa, amupuut tu kayadah nu tademaw sa”.
」埃及人想出「用苛暴的手段奴役以色列人」，又命希伯來的收生婆殺掉所有男嬰，控制他們的人口。
nika paculi kida palecuhay tu kamunu tapang, u yiseli atademaw katuud katuud ku tademaw. u huwalawmitulin tu “anu sipulay a nulecuhan a tatama a lutungay, amu han tu sibalahi i nilua banaw sa”
但收生婆勇抗王命，以色列人繼續增多。法老於是訓令：「凡希伯來人所生的男嬰，你們應把他丟在尼羅河裡。」
itawya, u limu hanany a masa kaputay idaw kya maleacawaay mulecuh tu tatama a waw, makaadih nina tatama alutungay bangcalen. singaen nu heni kida lutungay paculimek, kaisa patahekal pabelitu huwalaw amupatay.
那時，利未支派的一對夫婦生下一個兒子，見這個兒子俊美。他們寧願冒險把兒子匿藏，也不肯交出來給法老處死。
nadikudan nu tuluay a bulad, cay tu pahalimek tidawawaan. Inayay tu kahahican sa, win ani musi masasusakamu kuheni ahican pacumud palimek kidalutungay sa pademh han nuheni i nusiyam a sangaan a kalala nisangaan a haku, pakulit hatu nuheni tu tamaka atu sapasipasip, padengen nuheni i banaw lutulutukan.
三個月後，孩子再也藏不住了。在別無選擇的情況下，摩西的父母決計由摩西的母親將嬰孩放進一個用蒲草筐子做的箱子裡，塗上瀝青和石漆，放在尼羅河邊的蘆葦叢中。