Pólvora

Pólvora
Esplosivu, Amiestu y polvo (es)
powder explosive (en)

La pólvora^[1] ye una sustancia medicinal utilizada principalmente como propulsor de proyeutiles nes armes de fueu y con fines acústicos nos xuegos pirotécnicos.

La pólvora fabricada ye la denomada pólvora negra, que ta compuesta de determinaes proporciones de carbón, azufre y nitratu de potasiu. La más popular tien 75% de nitratu de potasiu, 15% de carbonu y 10% d'azufre (porcentaxes en masa/masa). Anguaño utilízase en pirotecnia y como propelente de proyeutiles n'armes antigües. Les modernes pólvores(ensin fumu) tán basaes en materiales enerxéticos, principalmente nitrocelulosa (monobásicas) y nitrocelulosa más nitroglicerina (bibásicas).

Les ventayes de les pólvores modernes son el so baxu nivel de fumu, so nivel de depósitu de productos de combustión na arma y la so homoxeneidá, lo que garantiza un resultáu consistente, colo qu'aumenta la precisión de los disparos.

Historia

La pólvora foi inventada en China pa faer fueos artificiales y armes, aproximao nel sieglu IX de nuesa yera, anque nun concibieron les armes de fueu como nós conocer. Los bizantinos y los árabes introducir n'Europa alredor del 1200.

Ye probable que la pólvora introducir n'Europa procedente del Oriente Próximu. La primer referencia a la so fabricación n'Europa atopar nun documentu de Roger Bacon, la Epistola de secretis operibus Artis et Naturae, et de nullitate Magiae (ca. 1250). Nesti testu lleemos:

Accipiatur igitur de ossibus Adae, et de calce sub eodem pondere; et sint sex ad lapidem Tagi, et quinque ad lapidem unionis; et terantur simul cum aqua vitae, cujus proprium est dissolvere omnes res alias, ita quod in ea dissolvantur et assentur. Et iteretur multotiens contrition et assatio, donecin cerentur; hoc est ut uniantur partes, sicut in cera. Et signum incerationis est, quod medicina liquescit super ferrum valde ignitum; deinde ponatur in eadem aqua in loco cálido et humido, aut supendatur in vapore aquarum valde calidarum; deinde dissolvantur, et congelentur ad solem. Dein accipies sal petrae, et argentums vivum convertes in plumbum, et iterum plumbum eo lavabis et mundificabis, ut sit próxima argento, et tunc operare ut prius. Item pondus totum sit 30. Sed tamen sal petrae LURU VOPO VIR CAN VTRIET sulphuris; et sic facies tonitruum et coruscationem, si sias artificium - Cap. XI

Berthold Schwarz, un monxu alemán, a empiezos del sieglu XIV, puede ser el primeru n'emplegar pólvora pa impulsar un proyeutil, anque paez ser que por esa mesma dómina los árabes yá lu habíen usáu con esi mesmu fin na Península Ibérica, según esprender de les cróniques del rei Alfonsu XI de Castiella. El siguiente párrafu, trescritu y afechu al castellán modernu, correspuende a la crónica del rei Alfonsu XI sobre'l sitiu d'Alxecires (1343), y ye la primer referencia escrita del emplegu de la pólvora con fines militares, magar hai quien sostién qu'esa mesma sustancia yá fuera utilizada, tamién polos árabes, na defensa de la ciudá de Borrina (Huelva) cuando foi sitiada por Alfonsu X el Sabiu, casi un sieglu enantes.

..tiraben [los árabes] munches pellas [boles] de fierro que les llanzaben con truenos, de los que los cristianos sentíen un gran espantu, yá que cualquier miembru del home que fora alcanzáu, yera tarazáu como si cortar con un cuchiellu; y como quixera que l'home cayera mancáu morría dempués, pos nun había ciruxía dalguna que pudiera curar, per un sitiu porque veníen [les pellas] amburando como fueu, y por otru, porque los polvos con que les llanzaben yeren de tal naturaleza que cualquier llaga que fixeren suponía la muerte del home.

Sean cualos fueren los datos precisos y les identidaes de los sos descubridores y primeros usuarios, lo cierto ye que la pólvora fabricar n'Inglaterra en 1334 y qu'en 1340 Alemaña cuntaba con instalaciones pa producila.

El primer intentu d'emplegar la pólvora pa minar los murios de les fortificaciones llevar a cabu mientres el sitiu de Pisa (Italia) en 1403. Na segunda metá del sieglu XVI, la fabricación de pólvora yera un monopoliu del Estáu na mayoría de los países.

Foi l'únicu esplosivu conocíu hasta'l descubrimientu del denomináu oro fulminante, un poderosu esplosivu utilizáu per primer vegada en 1628 mientres les guerres béliques que se desenvolvieron nel continente européu.

Químicamente, el carbón y l'azufre amburen gracies al nitratu potásicu, que ye'l comburente, pos suministra l'osíxenu pa la combustión. Puede emplegase nitratu sódicu (nitratu de Chile), pero ye higroscópico (entiesta sobre sí'l mugor del ambiente). Tamién hai otra pólvora comúnmente usada, qu'en cuenta de nitratu potásicu lleva cloratu potásicu (KClO₃), que'l so usu ye común en pirotecnia. El cloratu de potasiu nun ye higroscópico y funciona meyor que'l nitratu de potasiu, pero la combustión xunto al carbón y al azufre faise muncho más rápido, siendo casi esplosiva; por ello úsase en pirotecnia. Les cantidaes de cada componente son: 50% KClO₃, 35% carbón y 15% azufre. L'azufre ayuda na combustión, porque cuando se quemar, produzse dióxidu y trióxidu d'azufre, SO₂ y SO₃, y al xuntase con molécules d'agua procedente, non de la combustión, sinón del mugor, prodúcense ácidu sulfúricu (H₂SO₄) y sulfurosu (H₂SO₃), que reaccionen violentamente col cloratu de potasiu, faciendo que se descomponga bien rápido.

Anque entá pueda atopase esti tipu de pólvora pa los fines descritos enantes, ésta foi movida pola pólvora nitrocelulósica o ensin fumu na última década del sieglu XIX, substituyéndola totalmente poles notables ventayes que tenía sobre la otra.

La ventaya qu'influyó con mayor fuercia pa camudar d'una pólvora a otra foi la nula residuu que dexaben na ánima del cañón les nueves pólvores ensin fumu. Esto foi una gran ventaya, yá que podíen disparase cientos de disparos ensin tener que llimpiar el cañón.

Referencies

Ver tamién

• Pólvora ensin fumu
• Propelente

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Pólvora.