Lapoud nwè
Lapoud nwè, pafwè dénonmen lapoud pou kannon à fizi, sa pli ansyen èsplozif chimik ki konnèt. Di koulò nwè, li sa konstitchwé di roun mélanj déflagran di souf, di nitrat di potassium (salpèt) é di charbon di bwa.
Lapoud nwè té envanté an Lachin probabman bò'd ixe syèk é progrésivman difizé so kò an Éròp é Azi jouk xiiie syèk. Itilizé pou kannon ké fizi-ya, a té sèl èsplozif chimik ki konnèt jouk xixe syèk. Lapoud nwè pli fika itilizé di nou jou, antan pou arm modèrn-yan ki pou aplikasyon endistriyèl, an rézon di so fèb éfikasité konparé à dé èsplozif pli résan. So izaj sa jòdla limité à dé arm di lachas é di tir èspòrtif.