Tangguli

Sarong garapon nin tangguli na may honey dipper asin sarong American biscuit
Honey comb with capped honey

An tangguli (Ingles: honey) iyo an sarong mahamis asin malinaw na bagay na gibo nin nagkapirang alimbubuyog, na an pinakamarahay iyo an an anirang alimbubuyog.[1] An tangguli ginigibo asin sarayan nin pagkakan mga kolonya nin alimbubuyog. An mga alimbubuyog nagpoprodusir nin tangguli sa paagi kan pagtipon dangan pagdalisay kan mga asukar na sekreto nin mga tinanom (primarily floral nektar) o mga hilom kan ibang insekto, arog kan tangguli nin mga mansanas. An pagpakarhay na ini nangyayari kapwa sa laog nin indibidwal na mga alimbubuyog, sa paagi kan regurgitasyon asin enzymatikong aktibidad, saka durante kan pagsaray sa hive, sa paagi kan pag-alintoto sa tubig na nagkokonsentrar sa mga asukar kan tangguli sagkod na iyan mahibog asin malapot.

An alimbubuyog nagsasaray nin tangguli sa hive. Sa laog kan hive an sarong estruktura na gibo sa wax na inaapod anira. An anira binibilog nin ginatos o rinibong selula nin hexagonal, na diyan an mga alimbubuyog nagtatao nin tangguli sa sarayan. An iba pang klase nin alimbubuyog na nagsasaray kan sustansya sa laen - laen na estruktura, arog baga kan mga koron na gibo sa wax asin sa resin na ginagamit kan mayong sugod na alimbubuyog.[1][2]

An tangguli para sa pagkakan nin tawo natitipon sa layas na mga kolonya nin alimbubuyog, o sa mga hive nin inaataman na mga alimbubuyog. An tangguli na bunga nin mga alimbubuyog na anira iyo an pinakapamilyado sa mga tawo, huli sa pambilog na kinaban na komersyal na produksyon asin kakayahan kaini.[3] An pag-ataman nin mga alimbubuyog inaapod na beekeeping o apiculture, na may kultibasyon nin mga mayong sugod na alimbubuyog parati inaapod na meliponiculture.

An tangguli mahamis huli sa halangkaw na konsentrasyon kaini nin monosaccharides fructose asin glucose. Igwa ini nin haros parehong relatibong hamis arog kan sucrose (table sugar).[4][5] An sarong estandarteng kutsara (15 mL) nin tangguli nagtatao nin mga 190 kilojoules (46 kilocalories) nin enerhiya sa kakanon. Igwa iyan nin magayon na kemikal na mga rogaring para sa pagluto asin napapalaen na namit kun ginagamit na panhamis.[4] Kun siring, an kadaklan na mikroorganismo dai pwedeng magtalubo sa tangguli asin sa selyadong garapon nin tangguli kun kaya dai mararaot an tangguli. An dakol na sampol na nadiskobre sa arkeolohikong mga konteksto napatunayan na posible man giraray na kakanon dawa pakalihis nin rinibong taon.[6][7]

An paggamit asin pagprodusir nin tangguli igwa nin halawig asin laen - laen na kasaysayan, na minapoon sa mga panahon bago kan pre-historya. An nagkapirang ipininta sa lungib sa Cuevas de la Araña sa España ilinaladawan an mga tawo na naghahanap nin tangguli mga haros 8,000 na taon na an nakaagi.[8][9] Mantang an Apis melifera sarong Old World insect, large-scale na meliponiculture kan New World na mayong sugod na alimbubuyog poon pa kan panahon na pre-Columbian.[1][10]

Toltolan

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Grüter, Christoph (2020). Stingless Bees: Their Behaviour, Ecology and EvolutionFree access subject to limited trial, subscription normally required. Fascinating Life Sciences. Springer New York. doi:10.1007/978-3-030-60090-7. ISBN 978-3-030-60089-1. 
  2. ↑ Crane, E., Walker, P., & Day, R. (1984). Directory of important world honey sources. International Bee Research Association. ISBN 978-0860981411.{cite book}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. ↑ Crane, Ethel Eva (1999). The World History of Beekeeping and Honey Hunting. Routledge. ISBN 9781136746703. 
  4. ↑ 4.0 4.1 National Honey Board.
  5. ↑ Oregon State University "What is the relative sweetness of different sugars and sugar substitutes?"
  6. ↑ Prescott, Lansing; Harley, John P.; Klein, Donald A. (1999). MicrobiologyFree registration required. Boston: WCB/McGraw-Hill. ISBN 978-0-697-35439-6. 
  7. ↑ Prescott, Lansing; Harley, John P.; Klein, Donald A. (1999). Microbiology. Boston: WCB/McGraw-Hill. ISBN 978-0-697-35439-6.
  8. ↑ Hunt CL, Atwater HW (7 April 1915). Honey and Its Uses in the Home. US Department of Agriculture, Farmers' Bulletin, No. 653. Retrieved 2 April 2015. 
  9. ↑ Crane, Eva (1983) The Archaeology of Beekeeping, Cornell University Press, ISBN 0-8014-1609-4
  10. ↑ Quezada-Euán, José Javier G. (2018). Stingless Bees of MexicoFree access subject to limited trial, subscription normally required. Springer New York. doi:10.1007/978-3-319-77785-6. ISBN 978-3-030-08539-1.