ფრენსის ასტონი

ფრენსის უილიამ ასტონი (დ. 1 სექტემბერი, 1877, ჰარბორნი — გ.20 ნოემბერი, 1945, კემბრიჯი), ინგლისელი ფიზიკოსი, ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრი (1921), სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1924).

დაამთავრა ბირმინგემისა და კემბრიჯის უნივერსიტეტები. 1909-იდან ასწავლიდა ბირმინგემის უნივერსიტეტში. ძირითადად იკვლევდა ქიმიური ელემენტების იზოტოპურ შედგენილობას. ასტონმა ააგო პირველი მას-სპექტრომეტრი და მისი საშუალებით ქიმიური ელემენტების 213 სტაბილური იზოტოპი აღმოაჩინა. 1925 ააგო დიდი გარჩევის ძალის მქონე მას-სპექტროგრაფი, რომლის მეშვეობით ზუსტად განსაზღვრა იზოტოპების მასები და მასათა დეფექტები. 1922 ასტონს მიენიჭა ნობელის პრემია.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 643.

ხ • გ • რ ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში

1901–1925	1901 იაკობ ჰენდრიკ ვანტ-ჰოფი 1902 ემილ ფიშერი 1903 სვანტე არენიუსი 1904 უილიამ რამზაი 1905 ადოლფ ბაიერი 1906 ანრი მუასანი 1907 ედუარდ ბუხნერი 1908 ერნესტ რეზერფორდი 1909 ვილჰელმ ოსტვალდი 1910 ოტო ვალახი 1911 მარი სკლოდოვსკა-კიური 1912 ვიქტორ გრინიარი / პოლ საბატიე 1913 ალფრედ ვერნერი 1914 თეოდორ უილიამ რიჩარდსი 1915 რიხარდ ვილშტეტერი 1918 ფრიც ჰაბერი 1920 ვალთერ ნერნსტი 1921 ფრედერიკ სოდი 1922 ფრენსის ასტონი 1923 ფრიც პრეგელი 1925 რიხარდ ზიგმონდი

1926–1950	1926 თეოდორ სვედბერგი 1927 ჰაინრიხ ვილანდი 1928 ადოლფ ვინდაუსი 1929 ართურ ჰარდენი / ჰანს ჩელპინი 1930 ჰანს ფიშერი 1931 კარლ ბოში / ფრიდრიხ ბერგიუსი 1932 ირვინგ ლენგმიური 1934 ჰაროლდ იური 1935 ფრედერიკ ჟოლიო-კიური / ირენ ჟოლიო-კიური 1936 პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი 1937 უოლტერ ნორმან ჰოუორთი / პაულ კარერი 1938 რიჩარდ კუნი 1939 ადოლფ ბუტენანდი / ლეოპოლდ რუჟიჩკა 1943 დიერდ ჰევეში 1944 ოტო ჰანი 1945 არტური ილმარი ვირტანენი 1946 ჯეიმზ სამნერი / ჯონ ნორთროპი / უენდელ მერედით სტენლი 1947 რობერტ რობინსონი 1948 არნე ტისელიუსი 1949 უილიამ ჯიოკი 1950 ოტო დილსი / კურტ ალდერი

1951–1975	1951 ედუინ მატისონ მაკმილანი / გლენ თეოდორ სიბორგი 1952 არჩერ მარტინი / რიჩარდ სინგი 1953 ჰერმან შტაუდინგერი 1954 ლაინუს პოლინგი 1955 ვინსენტ დიუ ვინიო 1956 სირილ ნორმან ჰინშელვუდი / ნიკოლაი სემიანოვი 1957 ალექსანდერ ტოდი 1958 ფრედერიკ სენგერი 1959 იაროსლავ ჰეიროვსკი 1960 უილარდ ლიბი 1961 მელვინ კალვინი 1962 მაქს პერუცი / ჯონ კენდრუ 1963 კარლ ციგლერი / ჯულიო ნატა 1964 დოროთი ჰოჯკინი 1965 რობერტ ვუდვორდი 1966 რობერტ მალიკენი 1967 მანფრედ ეიგენი / რონალდ ნორიში / ჯორჯ პორტერი 1968 ლარს ონსაგერი 1969 დერეკ ბარტონი / ოდ ჰასელი 1970 ლუის ლელუარი 1971 ჟერარდ ჰერცბერგი 1972 კრისტიან ბემერ ანფინსენი / სტანფორდ მური / უილიამ სტაინი 1973 ერნსტ ოტო ფიშერი / ჯეფრი ვილკინსონი 1974 პოლ ფლორი 1975 ჯონ კორნფორთი / ვლადიმირ პრელოგი

1976–2000	1976 უილიამ ლიფსკომი 1977 ილია პრიგოჟინი 1978 პიტერ მიჩელი 1979 ჰერბერტ ბრაუნი / გეორგ ვიტიგი 1980 პოლ ბერგი / უოლტერ გილბერტი / ფრედერიკ სენგერი 1981 კენიჩი ფუკუი / როალდ ჰოფმანი 1982 აარონ კლუგი 1983 ჰენრი ტაუბე 1984 რობერტ მერიფილდი 1985 ჰერბერტ ჰაუპტმანი / ჯერომ კარლი 1986 დადლი ჰერშბახი / იან ლიი / ჯონ პოლანი 1987 დონალდ კრამი / ჟან მარი ლენი / ჩარლზ პედერსენი 1988 იოჰან დაიზენჰოფერი / რობერტ ჰუბერი / ჰარტმუტ მიხელი 1989 სიდნი ოლტმენი / ტომას ჩექი 1990 ელიას კორი 1991 რიჩარდ ერნსტი 1992 რუდოლფ მარკუსი 1993 კერი მულისი / მაიკლ სმითი 1994 ჯორჯ ოლაჰი 1995 პოლ კრუტცენი / მარიო მოლინა / შერვუდ როულანდი 1996 რობერტ კარლი / ჰაროლდ კროტო / რიჩარდ სმელი 1997 პოლ ბოიერი / ჯონ უოკერი / იენს სკოუ 1998 ვალტერ კონი / ჯონ ფოფლი 1999 აჰმედ ზევეილი 2000 ალან ჰეგერი / ალან მაკ-დიარმიდი / ჰიდეკი შირაკავა

2001–დღემდე	2001 უილიამ ნოულზი / რიოძი ნოიორი / ბარი შარპლესი 2002 ჯონ ფენი / კოიტი ტანაკა / კურტ ვიუტრიხი 2003 პიტერ აგრი / როდერიკ მაკ-კინონი 2004 აარონ ჩეხანოვერი / ავრამ ჰერშკო / ირვინ როუზი 2005 რობერტ გრაბსი / რიჩარდ შროკი / ივ შოვენი 2006 როჯერ კორნბერგი 2007 გერჰარდ ერტლი 2008 ოსამუ შიმომურა / მარტინ ჩალფი / როჯერ ციენი 2009 ვენკატრამან რამაკრიშნანი / ტომას სტეიცი / ადა იონათი 2010 რიჩარდ ჰეკი / აკირა სუზუკი / ეი-იჩი ნეგიში 2011 დან შეხტმანი 2012 რობერტ ლეფკოვიცი / ბრაიან კობილკა 2013 მარტინ კარპლუსი / მაიკლ ლევიტი / არიე ვარშელი 2014 ერიკ ბეციგი / შტეფან ჰელი / უილიამ მოურნერი 2015 ტომას ლინდალი / პოლ მოდრიჩი / აზიზ სანჯარი 2016 ჟან-პიერ სოვაჟი / ფრეიზერ სტოდარტი / ბენ ფერინგა 2017 ჟაკ დიუბოშე / იოახიმ ფრანკი / რიჩარდ ჰენდერსონი 2018 ფრენსის არნოლდი / გრეგორი უინტერი / ჯორჯ სმითი 2019 ჯონ გუდენაფი / სტენლი უიტენგემი / აკირა იოშინო 2020 ემანუელ შარპანტიე / ჯენიფერ დუდნა 2021 დევიდ მაკმილანი / ბენჯამინ ლისტი 2022 კაროლინ ბერტოზი / ბარი შარპლესი / მორტენ მელდალი 2023 ლუის ბრიუსი / მუნჟი ბავენდი / ალექსეი ეკიმოვი 2024 დევიდ ბეიკერი / დემის ჰასაბისი / ჯონ ჯამპერი

ხ • გ • რ ← 1922 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →

ფიზიოლოგია და მედიცინა	არჩიბალდ ჰილი (დიდი ბრიტანეთი) ოტო მაიერჰოფი (გერმანია)

ფიზიკა	ნილს ბორი (დანია)

ქიმია	ფრენსის უილიამ ასტონი (ინგლისი)

ლიტერატურა	ხაკინტო ბენავენტე ი მარტინესი (ესპანეთი)

მშვიდობა	ფრიტიოფ ნანსენი (ნორვეგია)

ეკონომიკა	გაიცემა 1969 წლიდან.