2. September

De 2. September is in den Gregoriaanschen Klenner de 245. Dag, man mitünner ok de 246. Dag, wenn wi een Schaltjohr hebt.

Wat an dissen Dag passeert is

Politik un Gesellschap

• 31 v. Chr.: In de Slacht bi Actium winnt Octavian över Antonius un maakt dormit den Weg free för de Röömsch Kaisertiet.
• 1192: End von den Drütten Krüüztog dör een Freedensafkommen twüschen den Sultan Saladin un Richard Lövenhart.
• 1686: De Habsborger Karl V. vun Lothringen erovert mit siene Truppen de Stadt Buda, wat hüdigendags en Deel vun Budapest is, na 145 Johren vun de Osmanen torüch.
• 1752: 200 Johr na de annern europääsch Länner övernimmt Grootbritannien den Gregoriaanschen Klenner: De nächste Dag weer de 14. November.
• 1792: Bi de Franzöösch Revolutschoon fangt de Septembermorden an, de von Jean-Paul Marat un Georges Jacques Danton plaant weern.
• 1870: Na de verloren Slacht von Sedan in’n Düütsch-Franzööschen Krieg begifft sik Napoléon III. mi sien Armee in düütsch Kriegsgefangenschap.
• 1900: In Preußen sien Scholen warrt da niege Fack Sexuell Opklären inführt.
• 1930: Adolf Hitler övernimmt de Befehlsgewalt över de SA.
• 1944: De US-amerikaansch Finanzminister Henry Morgenthau överleggt sik een Plan, wat mit Düütschland na den Krieg passeeren schall.
• 1945: Japan kapituleert op de USS Missouri.
• 1945: Augustrevolution: Hồ Chí Minh verkünnt in Hanoi de Unafhängigkeit von Vietnam.
• 1987: In Moskau fangt de Gerichtsverhanneln gegen den düütschen Sportfleger Mathias Rust an.

Weertschap

• 1811: Karl August Fürst von Hardenberg schafft den Zunftzwang af un führt dormit in Preußen de Gewerbefreeheit in.

Kunst, Kultur un Bauwark

• 1773: Dat Marionettentheater Philemon und Baucis oder Jupiters Reise auf Erde von Joseph Haydn warrt in Esterház uropführt.
• 1873: In Berlin warrt de Siegessäule inweiht.
• 1922: Dat Leed von de Düütschen warrt Natschoonalhymne von’t Düütsche Riek.
• 1992: De Oper Das Schloss von Aribert Reimann warrt in Berlin uropführt.

Wetenschoppen un Technik

• 1811: König Friedrich IV. grünnt de Universität Oslo.
• 1916: De Düütsch Bökeree in Leipzig warrt inweiht.
• 1990: De Sülverpiel von de Köln-Bonner Iesenbahn is to’n lezten mol in Betrieb.
• 2006: Een Lokomotiv von’n Typ Eurosprinter schafft mit 357 km/h en niegen Geschwindigkeitsweltrekord för Elektrolokomotiven.

Katastrophen

• 1666: London warrt dör dat Groote Füer von London to’n gröttsten Deel twei maakt.
• 1806: Dör de Goldauer Bargstörken geitt dat swiezer Dörp Goldau twei. Dorbi kommt 457 Minschen to Dood.
• 1935: Bi den Labor Day Hurrikan över de Florida Keys starvt 435 Lüüd.
• 1984: De Taifun Ike verwööst en Deel von de philippinsch Eilannen un köst mehr as 1400 Minschenleven.

Boren

• 1750: Pehr Frigel, sweedsch Komponist.
• 1763: Karoline Schlegel, düütsch Schrieverin.
• 1841: Hermann Laurent, franzöösch Mathematiker.
• 1851: August Freudenthal, Heimaatschriever ut Neddersassen († 1898)
• 1861: Hans Rebel, öösterrieksch Entomoloog un Lepidopteroloog († 1940)
• 1870: Marie Ault, britisch Schauspelerin († 1951)
• 1871: Paula Sedana Schiff-Magnussen, düütsch Malerin († 1962)
• 1877: Frederick Soddy, britsch Chemiker un Nobelpriesdräger († 1956)
• 1894: Fritz Szepan, düütsch Footballnatschonalspeler un -trainer († 1974)
• 1913: Bak Seong-cheol, noordkoreaansch Politiker († 2008)
• 1915: Grachan Moncur II, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1996)
• 1922: Arthur Ashkin, US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger († 2020)
• 1925: Anneliese Kiehne-Tecklenburg, plattdüütsch Schrieverin († 2020)
• 1929: Mario Bertok, kroaatsch Schachspeler († 2008)
• 1929: Rex Hartwig, austraalsch Tennisspeler († 2022)
• 1934: Werner Leimgruber, Swiezer Footballnatschonalspeler
• 1948: Sharon Christa McAuliffe, US-amerikaansch Lehrerin un Astronautin († 1986)
• 1950: Michael Rother, düütsch Musiker.
• 1952: Jimmy Connors, US-amerikaansch Tennisspeler
• 1955: Natalja Anatoljewna Petrusjowa, sowjeetsch Iesflinklöperin
• 1961: Peter Bürger, düütsch Schriever un Publizist
• 1964: Keanu Reeves, US-amerikaansch Schauspeler
• 1965: Anja Schüte, düütsch Schauspelerin
• 1966: Jens Steinigen, düütsch Biathlet
• 1971: Nicolette Krebitz, düütsch Schauspelerin
• 1972: Katarína Studeníková, slowaaksch Tennisspelerin
• 1977: Marek Mintal, slowaksch Footballspeler

Storven

• 421: Flavius Constantius, weströömsch Kaiser
• 1274: Prinz Munetaka, japansch Shogun
• 1737: Fabian Graf von Wrangel, kaiserlich-habsborgsch Feldmarschall (* 1651)
• 1764: Nathaniel Bliss, britsch Astronom
• 1832: Franz Xaver von Zach, düütsch-österrieksch Astronom
• 1845: Bernardino Rivadavia, argentinsch Staatsmann un eerste Präsident.
• 1865: William Rowan Hamilton, irisch-engelsch Mathematiker un Physiker.
• 1910: Henri Rousseau, franzöösch Maler.
• 1937: Pierre de Coubertain, franzöösch Pädagoog, Historiker un Sportfunkschoonär
• 1967: Ellen Plessow, düütsch Schauspelerin (* 1891)
• 1973: J. R. R. Tolkien, britsch Schriever un Philoloog (* 1892)
• 1976: Hans Schuberth, düütsch Politiker un Bundsminister (* 1897)
• 1985: Abe Lenstra, nedderlannsch Footballnatschonalspeler (* 1920)
• 1992: Barbara McClintock, US-amerikaansch Genforscherin, hett den Nobelpries kregen.
• 2001: Christiaan Barnard, süüdafrikansch Hartchirurg
• 2005: Fiede Kay, plattdütsch Singer un Ledermaker (* 1941)
• 2013: Ronald Harry Coase, britisch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger (* 1910)