Wodōr
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Wodōr (łac.: hydrogenium) – je to elymynt chymiczny ô numerze atōmowyj 1, niymetal ze bloku s tabule Mendelejewa. Je ułożōny we grupie 1, ôkresie 1.
Je ôn nojczyńścij wystympujōncym elymyntym chymicznym we wszechświecie, nojczyńścij wystympujōncym jego izotopem je prot (izotop z 1 nukleonym). Wŏga atōmu wodoru wynosi 1,00794 u. We warōnkach normalnych wystympuje za bezfarbiaty, bezwōnny, bezsmakowy, barzo lekopŏlny gaz. Wystympuje w formie dwuatōmowych molekułōw.
Wystympowanie
Wodōr wystympuje w cołkim wszechświecie. Na ziymi idzie trefić go miyndzy inkszymi w:
- skołach
- gazach wulkanicznych
- lufcie
Zastosowanie
Industryjŏ spożywczŏ
Wodōr w industryji spożywczyj używŏ sie zaôbycz do utwardzania ziylinowych fetōw, bez co powstŏwŏ margaryna.
Izotopy wodoru
W cołkości wystympuje 7 izotopōw wodoru. Sztabilne izotopy to prot (0 neutronów) i deuter (1 neutron). Niysztabilne izotopy to ³H, ⁴H, ⁵H, ⁶H, i ⁷H. ³H (inakszyj tryt) to nojsztabilny z nich.
| Izotop | L. P (Z) | L. N | Masa izotopu | Ôkres pōłtrwaniŏ | Knif rozpadu |
|---|---|---|---|---|---|
| ¹H | 1 | 0 | 1,007u | Sztabilny | |
| ²H | 1 | 1 | 2,014u | Sztabilny | |
| ³H | 1 | 2 | 3,016u | 12,32 lŏt | β− |
| ⁴H | 1 | 3 | 4,026u | 139 ys | n |
| ⁵H | 1 | 4 | 5,035u | 86 ys | 2n? |
| ⁶H | 1 | 5 | 6,044u | 294 ys | n / 3n? |
| ⁷H | 1 | 6 | 7,052u | 652 ys | 2n? |