Κοινωνικές επιστήμες

Κοινωνικές επιστήμες ονομάζονται οι επιστήμες που μελετούν πτυχές της κοινωνικής ζωής των ανθρώπινων ομάδων.

Τα πεδία των κοινωνικών επιστημών είναι τα εξής:

• Ψυχολογία
• Παιδαγωγική ή Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης
• Ιστορία
• Ανθρωπογεωγραφία
• Κοινωνιολογία
• Νομική
• Πολιτική επιστήμη ή Πολιτικές επιστήμες
• Οικονομικά ή Οικονομικές Επιστήμες
• Κοινωνική Ανθρωπολογία

Αναλυτικότερα, η Ψυχολογία ασχολείται με την επιστημονική μελέτη των συμπεριφορών κατ' αρχήν των ανθρώπων (αν και επεκτάθηκε και στην αντίστοιχη μελέτη των συμπεριφορών των ζώων, κυρίως των ανώτερων θηλαστικών, τόσο με αυτοτελή σκοπό, όσο και συγκριτικά με τους ανθρώπους) αλλά και με τις λειτουργίες του οργανισμού, που σχετίζονται με συμπεριφορά. Η Ψυχολογία έχει ως άμεσο στόχο την κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων τόσο ως άτομα, όσο και ως ομάδες, προσπαθώντας και να εξάγει γενικές αρχές αλλά και να ερευνήσει ειδικές περιπτώσεις, με τελικό στόχο να ωφελήσει την κοινωνία.

Η Παιδαγωγική επιστήμη καλύπτει το φαινόμενο της αγωγής και της εκπαίδευσης και μέσω της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας στοχεύει στη μετάδοση της γνώσης και γενικότερα του πολιτισμού από γενιά σε γενιά, την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και άλλων βασικών δεξιοτήτων, καθώς και ολόκληρης της προσωπικότητας.

Η Ιστορία αφηγείται τα προηγούμενα γεγονότα σχετικά με το ανθρώπινο είδος και μελετά τα γεγονότα σχετικά με την ανθρωπότητα. Η Ιστορία δεν έχει δυνατότητες να μεταφράζει και να διερμηνεύει τα ιστορικά φαινόμενα να τείνει ερωτήματα πάνω σε ένα ιστορικό φαινόμενο, δυνατότητα που έχει όμως η κοινωνιολογία (βλ. Ντουρκάιμ 1978).

Η Γεωγραφία είναι η επιστήμη της φύσης και του ανθρώπου, του χώρου και του χρόνου. Είναι μια επιστήμη που δίνει βάση στον εντοπισμό, την περιγραφή, την ανάλυση και διαχείριση των πολυδιάστατων ζητημάτων της κοινωνίας, της φύσης, της κουλτούρας, της οικονομίας, της τεχνολογίας, κ.α., με έμφαση στις χωρικές τους διαστάσεις, ενώ έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Η Γεωγραφία είναι τόσο κοινωνική (τομέας Ανθρωπογεωγραφίας) όσο και φυσική επιστήμη (τομέας Φυσική γεωγραφία). Είναι κατεξοχήν η επιστήμη που αναπτύσσει τη χωρική σκέψη^[1].

Η Κοινωνιολογία εξετάζει την κοινωνική ζωή διακριτών ατόμων, ομάδων και κοινωνιών. Αυτή η άποψη βασίζεται στις αναλύσεις του Εμίλ Ντυρκέμ ο οποίος ήταν ένας από τους θεμελιωτές της κοινωνιολογίας^[2] , ωστόσο οι σύγχρονες μέθοδοι της κοινωνιολογίας κάνουν λόγο για την μακρο-ανάλυση και μικρο-ανάλυση, (βλ. Anthony Giddens 1989) που περιλαμβάνει την ανάλυση του ατόμου ως ειδικής μονάδας της κοινωνίας. Αυτή η μέθοδος έρχεται σε αντίφαση στην πρωταρχική άποψη των κοινωνιολόγων ότι όλα τα φαινόμενα είναι κοινωνικά-κοινωνιολογικά και ότι το άτομο δεν επιδρά πάνω στο κοινωνικό σύνολο, όμως το κοινωνικό σύνολο επιδρά πάνω στο άτομο και την συμπεριφορά της. Αυτό καθ' αυτό δημιουργεί το μεθοδολογικό φάσμα/πρόβλημα.

Η Νομική επιστήμη ασχολείται με την ερμηνεία και εφαρμογή των κανόνων δικαίου.

Ως Πολιτική επιστήμη ορίζουμε την επιστήμη που ασχολείται με την μορφή, οργάνωση και διοίκηση ενός κράτους ή μερών του και με την ρύθμιση των σχέσεων του με άλλα κράτη.^[3]

Τα Οικονομικά (Οικονομική) είναι η επιστήμη που μελετά το μέρος της ατομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς και δράσης, που είναι περισσότερο συνδεδεμένο με την ικανοποίηση και με τη χρήση των υλικών απαιτήσεων που οδηγούν στην ευημερία. Έτσι, είναι από τη μια η μελέτη του πλούτου και από την άλλη, πιο σημαντικά, η μελέτη του ανθρώπου.^[4]

Η Κοινωνική Ανθρωπολογία είναι η συγκριτική μελέτη της κοινωνικής και πολιτισμικής ζωής του ανθρώπου η αλλιώς επιστήμη της ετερότητας.Σκοπός της ανθρωπολογίας είναι να δει τον κόσμο απ την σκοπιά του ιθαγενούς.Τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιεί η ανθρωπολογία είναι η επιτόπια έρευνα και η συμμετοχική παρατήρηση που καθιερώθηκαν από τον Μαλινοφσκι στις αρχές του 20ου αιώνα, νωρίτερα στα τέλη του 19ου αιώνα οι ανθρωπολόγοι δεν έκαναν έρευνα εκ του σύνεγγυς,γι αυτό και ονομάστηκαν ανθρωπολόγοι του καναπέ καθώς συνέλεγαν πληροφορίες κυρίως από ιεραποστόλους που βρισκόταν στις αποικίες της Αγγλίας στην Αφρική, τέτοιοι ήταν ο Ταιλορ,ο Φρέιζερ,ο Μοργκαν και ο Σπένσερ.

Επιπρόσθετα, στις κοινωνικές επιστήμες εντάσσονται και η Κοινωνική Εργασία, η Αρχαιολογία κι η Γλωσσολογία.

Παραπομπές-Πηγές

Βιβλιογραφία

• ΚΑΣΤΡΙΝΟΥ – ΠΙΤΙΛΑΚΗ, Ε., 2004. Πηγές πληροφόρησης : κοινωνικές επιστήμες. Θεσσαλονίκη: ΑΤΕΙΘ.