Gas nobile
Le gases nobile es un gruppo de elementos chimic con proprietates multo similar: illo es gases monoatomic inodor incolor con un reactivitate chimic multo base. Se situa in le gruppo 18 del tabella periodic. Le sex gases nobile natural es helium (He), neon (Ne), argon (Ar), krypton (Kr), xenon (Xe), e le radioactive radon (Rn). Atomos de Oganesson (Og) ha essite synthestisate in acceleratores de particulas, sed, a causa de su quantitate parve de production e semivita breve, non se cognosce si illo ha le proprietates de un gas nobile.
Proprietates
Le proprietates del gases nobile pote esser explicate per le theorias moderne de structura atomic: proque lor concha electronic de electrones de valentia se considera complete, ha tendentia parve a participa in reactiones chimic e solo alicun composites de gases nobile ha essite preparate usque 2011. Le puncto de fusion e ebullition de cata gas nobile es multo proxime, differente in minus de 10 °C; consequentemente, solo es liquidos in un rango multo parve de temperatura.
Historia
Gas nobile es un traduction del nomine german Edelgas, le qual esseva usate pro le prime vice in 1898 per Hugo Erdmann pro indicar lor nivello de reactivitate multo basse. Le nomine habeva un analogo con le termino "metallos nobile", como auro, le qual esseva associate con ricchessa e nobilitate, e que etiam ha un reactivitate basse. Le gases nobile habeva essite referite como gases inerte, sed iste termino non es usate jam depost que compositos ha essite diiscoperite.
Compositos
Ben que le gases nobile non es cognosce formar compositos naturalmente, alicun compositos ha essite isolate syntheticamente. Xenon reage spontaneemente con fluor e composites con multe elementos altere ha essite formate. Compositos inter krypton e fluor ha essite create, e un composite con argon esseva anunciate in 2000.
Obtention
Neon, argon, krypton, e xenon es obtenite de aere usante le methodos de liquification e distillation fractionate. Helium es typicalmente separate de gas natural e radon es normalmente isolate de decadentia radioactive de composites dissolute de radium.
Applicationes
Le gases nobile ha multe applicationes importante in industrias como illumination, soldatura, e exploration spacial. Le combination helium-oxygeno es usate pro respirar in immersiones de profunditate in basso de 55 metros pro evita le maladia de decompression. Ante que le riscos del inflammabilitate de hydrogen se comprende, illo esseva usate in dirigibiles e ballones aerostatic.
