Lata
- Para sa mga ibang gamit ng salita, tingnan ang Lata (paglilinaw).
Lata | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Alotropiya | mapilak na puti, β (beta); kulay-abo, α (alpha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Sn) |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lata sa talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomikong bilang (Z) | 50 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pangkat | pangkat 14 (grupong karbono) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Peryodo | peryodo 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bloke | p-bloke | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konpigurasyon ng elektron | [Kr] 4d10 5s2 5p2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mga elektron bawat kapa | 2, 8, 18, 18, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Katangiang pisikal | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pase sa STP | solido | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkatunaw | 505.08 K (231.93 °C, 449.47 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkulo | 2875 K (2602 °C, 4716 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Densidad (malapit sa r.t.) | white, β: 7.265 g/cm3 gray, α: 5.769 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kapag likido (sa m.p.) | 6.99 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Init ng pusyon | white, β: 7.03 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Init ng baporisasyon | white, β: 296.1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molar na kapasidad ng init | white, β: 27.112 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Presyon ng singaw
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Katangiang atomiko | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mga estado ng oksidasyon | −4, −3, −2, −1, 0,[2] +1,[3] +2, +3,[4] +4 (isang anpoterong oksido) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatibidad | Eskala ni Pauling: 1.96 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mga enerhiyang ionisasyon |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radyong atomiko | emperiko: 140 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radyong Kobalente | 139±4 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radyong Van der Waals | 217 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mga linyang espektral ng lata | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ibang katangian | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Likas na paglitaw | primordiyal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kayarian ng krystal | body-centered tetragonal white (β) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kayarian ng krystal | face-centered diamond-cubic gray (α) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bilis ng tunog manipis na bara | 2730 m/s (sa r.t.) (rolled) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Termal na pagpapalawak | 22.0 µm/(m⋅K) (at 25 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Termal na konduktibidad | 66.8 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrikal na resistibidad | 115 nΩ⋅m (at 0 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetikong pagsasaayos | gray: diamagnetic[5] white (β): paramagnetic | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molar na magnetikong susseptibilidad | (white) +3.1×10−6 cm3/mol (298 K)[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulo ni Young | 50 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulo ng tigas | 18 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bultong modulo | 58 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rasyo ni Poisson | 0.36 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Eskala ni Mohs sa katigasan | 1.5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Subok sa katigasan ni Brinell | 50–440 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bilang ng CAS | 7440-31-5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kasaysayan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pagkakatuklas | protohistoric, around 35th century BC | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Simbolo | "Sn": mula sa Latin na stannum | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pangunahing isotopo ng lata | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ang lata, estanyo, tinggaputi o tin (Kastila: estaño, Ingles: tin, Cebuano: tansan) ay isang elementong kemikal na may sagisag na Sn (Latin: Stannum) at may numero atomikong 50. Kabilang ito sa pangunahing pangkat na metal sa pangkat 14 ng periodiko ng mga elemento. Ang tansan ay nagpapakita ng pagkakatulad sa mga katabi nitong mga metal sa pangkat 14 na hermaniyo at tingga, gaya ng estado nito sa pag-ooksihena na +2 at +4. Ito ang ay ang pang-ika-49 sa dami sa kalikasan, at sa 10 buong/matibay na isotopyo, ito ang may pinakamalaking numero ng buong/matibay na isotopyo sa lahat ng kilalang elemento. Nagmumula ang lata sa mineral na cassiterite, kung saan ito ay tansang di-oksinada, SnO.
Ang lata ay may kulay na tila pilak, na madaling tunawin, at marupok na metal na hindi madaling makaranas ng pag-ooksinada sa hangin at ito ay ginagamit na pambalot sa ibang mga metal para makaiwas sa pagkatunaw o pagkasira. Ang unang haluang metal na ginamit sa malakihang pangangalakal ay nagmula noong 3000 BC at tinatawag ding bronse, isang halo ng lata at tanso. Matapos ang 600 BC purong metall na tanso na ang nagagawa. Ang peltre, isang halo 85% hangang 90% na tansan kasama ang tanso, antimonya at tingga, ay ginagamit na pinggan mula Panahon ng Tanso hanggang sa ika-20 siglo. Sa panahong kasalukuyan, ginagamit ang tansan sa maraming halong metal, gaya ng malambot na solderong lata/tingga, na karaniwang mayroong 60% o mas maraming lata. Isa pang ginagamitan ng tansan ay ang paglalagay ng tansan sa asero o yero. Dahil mababa ang pagkakataon nitong makalason, ang mga metal na binalutan ng lata ay ginagamit di sa pagbabalot ng mga pagkain, gaya ng mga lata, na karaniwan ding gawa sa aluminyo at asero o yero.
Mga sanggunian
- ↑ "Standard Atomic Weights: Tin" (sa wikang Ingles). CIAAW. 1983.
{cite web}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "New Type of Zero-Valent Tin Compound" (sa wikang Ingles). Chemistry Europe. 27 Agosto 2016.
{cite web}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "HSn". NIST Chemistry WebBook (sa wikang Ingles). National Institute of Standards and Technology. Nakuha noong 23 Enero 2013.
{cite web}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "SnH3". NIST Chemistry WebBook (sa wikang Ingles). National Institure of Standards and Technology. Nakuha noong 23 Enero 2013.
{cite web}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Lide, D. R., pat. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (ika-86th (na) edisyon). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
{cite book}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
{cite book}
: CS1 maint: date auto-translated (link)
Talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|